.svg)
ایران و گام دوم بازگشت از برجام
پارسینه: خروج آمریکا از برجام و کاستی عمل اروپایی ها در مسوولیت های مربوط به توافق هسته ای، ایران را به کاستن از تعهداتش ناگزیر ساخت؛ اقدامی چند مرحله‌ای که دومین بخش آن ۱۶ تیرماه رونمایی خواهد شد.
از نخستین سالروز خروج آمریکا از برجام و در میان بی توجهی دیگر اعضای توافق هسته‌ای نسبت به تعهداتشان، مسؤولان کشورمان تصمیم به کاهش تعهدات برجامی گرفتند؛ تصمیمی که برخی ناظران بر این باورند می‌بایست یک سال قبل و همزمان با دستور «دونالد ترامپ» مبنی بر خروج از توافق اتخاذ می‌شد.
دکتر «حسن روحانی» رئیس جمهوری دیروز (چهارشنبه دوازدهم تیرماه) در جلسه هیات دولت خطاب به دیگر اعضای توافق هسته‌ای اظهار داشت: از ۱۶ تیر به بعد در زمینه رآکتور اراک اگر به تمام تعهدات خود طبق زمان‌بندی و برنامه عمل نکنید، جمهوری اسلامی ایران رآکتور اراک را به شرایط سابق بر می‌گرداند.
پیش از آن، دوشنبه دهم تیرماه «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه کشورمان از افزایش میزان ذخایر اورانیوم خبر داد. وی در حاشیه مراسم بزرگداشت «مرتضی صفاری نطنزی» نماینده فقید مردم نطنز و قمصر در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آیا ایران مرز ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی شده را رد کرده است، گفت: آن طور که من اطلاع پیدا کرده‌ام ایران طبق برنامه اش از مرز ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی شده عبور کرده و این را هم قبلاً اعلام کرده بودیم.
اقدام ایران مبنی بر افزایش غنی سازی در گام نخست به یک باره صورت نگرفت و پیشتر «بهروز کمالوندی» سخنگوی سازمان انرژی اتمی به طرف‌های مقابل هشدار داده بود. وی بیست وهفتم خردادماه در جریان بازدید نمایندگان رسانه‌ها از مجتمع آب سنگین اراک در سخنانی هشدارآمیز به اعضای برجام، اظهار کرد: از امروز شمارش معکوس برای عبور از ذخیره ۳۰۰ کیلو اورانیوم غنی شده آغاز می‌شود و تا ۱۰ روز دیگر یعنی ۲۷ ژوئن (۶ تیرماه) از این سقف عبور می‌کنیم.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی حدود یک ماه قبل از آن (اواخر اردیبهشت) نیز از افزایش ذخایر اورانیوم ایران خبر داده بود. او در جریان بازدید خبرنگاران از تأسیسات مجتمع غنی سازی شهید احمدی روشن نطنز گفت: ایران از امروز ۳۰ اردیبهشت ماه و پس از اولتیماتوم ۱۸ اردیبهشت به طرف‌های اروپایی، در چارچوب مواد توافقنامه برجام، میزان تولید اورانیوم با غنای ۳.۶۷ درصد خود را به حدود چهار برابر قبل افزایش داد.
این اقدام (عبور اورانیوم غنی شده از مرز ۳۰۰ کیلوگرم) گام نخست ایران برای کاهش تعهدات بر پایه بند‌های ۲۶ و ۳۶ برجام به شمار می‌رود؛ بند‌هایی که برای تهران این حق را قائل شده در صورت عدم اجرای برجام از سوی طرف مقابل، به صورت جزئی یا کلی تعهدات خود را به حالت تعلیق درآورد. لازم به ذکر است که در برجام، ۳۰۰ کیلوگرم برای میزان ذخایر اورانیوم ۳.۶۷ درصد و همچنین ۱۳۰ تن برای ذخایر آب سنگین در نظر گرفته شده است.
ایران اینک در آستانه گام دوم برجامی خود قرار دارد؛ مرحله‌ای که زمان آن ۱۶ تیرماه فرا می‌رسد و تهران تاکنون به هشدار‌های جدی خود جامه عمل پوشانده است. در پی عملیاتی شدن هشدار‌های ایران، طرف‌های مقابل توافق و همچنین دشمنان منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای تهران به تکاپو افتاده‌اند. «دونالد ترامپ» از این اقدام ایران برای حمله به دموکرات‌ها و همچنین اعضای باقی مانده در برجام بهره گرفت و چهارشنبه (۱۲ تیر) در پیام توئیتری نوشت: ایران مدت‌ها قبل از اینکه من رئیس جمهوری شوم مشغول زیر پا گذاشتن معامله هسته‌ای ۱۵۰ میلیارد دلاری (به اضافه ۱.۸ میلیارد دلار نقد از آمریکا) با آمریکا و دیگرانی بوده که چیزی هم نپرداختند و حالا از محدودیت ذخیره‌سازی هم تجاوز کرده است. این خوب نیست!
از متن توئیت ترامپ پیدا است که دغدغه او حول محور هزینه- فایده و سود و زیان می‌چرخد. او نگران قدرت یابی ایران از لحاظ اقتصادی است و به عوائد ناشی از آزادی اموال بلوکه شده و منافع مادی حاصل از تجارت ایران با کشور‌های مختلف جهان نظر دارد؛ موضوعاتی که از نگاه کاخ سفید بر دامنه نفوذ و اثرگذاری منطقه‌ای ایران خواهد افزود.
اروپا، اما نگاهی متفاوت از ترامپ به اقدامات تقابلی تهران در برجام دارد. سران بروکسل حتی اگر صراحتاً به ناتوانی یا تاکتیک بازی با سازوکار‌های مالی در قبال ایران اعتراف نکنند، اما خود می‌دانند که کاسته شدن تدریجی تعهدات برجامی از سوی تهران، ارتباط مستقیمی با سیاست‌های آنان دارد.
از این رو به جای ستیز تنها به توصیه و هشدار بسنده کرده و به موازات آن در پی اجرایی سازی «اینستکس» برآمده‌اند؛ سازوکاری که بعد از ماه‌ها تأخیر و تعلل، سرانجام چند روز پیش در نشست وین اجرایی شدن آن اعلام شد.
در همین رابطه رئیس جمهوری دیروز ساز و کار مالی اروپایی‌ها را تاکنون تنها اقدامی نمایشی خواند و افزود: امروز اینستکس تنها ساز و کاری بدون پول است و اینستکسِ توخالی به هیچ دردی نمی‌خورد
اگر چه سران بروکسل و مقامات آمریکایی سعی در پنهان سازی و کتمان نقش مخرب خود در شکل گیری تنش‌های اخیر دارند، اما طرف‌های آسیایی توافق همچون پکن از بیان حقایق ابایی ندارد.
چین برخلاف مواضع غربی‌ها، نوک پیکان اتهام را به سمت آمریکا نشانه رفته است. «گنگ شوانگ» سخنگوی وزارت امور خارجه این کشور به دنبال گذر ذخایر اورانیوم ایران از سقف مجاز، آمریکا را عامل اصلی این اتفاق و همچنین تنش‌های اخیر دانست و اظهار کرد «سیاست فشار حداکثری ایالات متحده آمریکا ریشه اصلی تنش‌های کنونی است.»
دکتر «حسن روحانی» رئیس جمهوری دیروز (چهارشنبه دوازدهم تیرماه) در جلسه هیات دولت خطاب به دیگر اعضای توافق هسته‌ای اظهار داشت: از ۱۶ تیر به بعد در زمینه رآکتور اراک اگر به تمام تعهدات خود طبق زمان‌بندی و برنامه عمل نکنید، جمهوری اسلامی ایران رآکتور اراک را به شرایط سابق بر می‌گرداند.
پیش از آن، دوشنبه دهم تیرماه «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه کشورمان از افزایش میزان ذخایر اورانیوم خبر داد. وی در حاشیه مراسم بزرگداشت «مرتضی صفاری نطنزی» نماینده فقید مردم نطنز و قمصر در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آیا ایران مرز ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی شده را رد کرده است، گفت: آن طور که من اطلاع پیدا کرده‌ام ایران طبق برنامه اش از مرز ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی شده عبور کرده و این را هم قبلاً اعلام کرده بودیم.
اقدام ایران مبنی بر افزایش غنی سازی در گام نخست به یک باره صورت نگرفت و پیشتر «بهروز کمالوندی» سخنگوی سازمان انرژی اتمی به طرف‌های مقابل هشدار داده بود. وی بیست وهفتم خردادماه در جریان بازدید نمایندگان رسانه‌ها از مجتمع آب سنگین اراک در سخنانی هشدارآمیز به اعضای برجام، اظهار کرد: از امروز شمارش معکوس برای عبور از ذخیره ۳۰۰ کیلو اورانیوم غنی شده آغاز می‌شود و تا ۱۰ روز دیگر یعنی ۲۷ ژوئن (۶ تیرماه) از این سقف عبور می‌کنیم.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی حدود یک ماه قبل از آن (اواخر اردیبهشت) نیز از افزایش ذخایر اورانیوم ایران خبر داده بود. او در جریان بازدید خبرنگاران از تأسیسات مجتمع غنی سازی شهید احمدی روشن نطنز گفت: ایران از امروز ۳۰ اردیبهشت ماه و پس از اولتیماتوم ۱۸ اردیبهشت به طرف‌های اروپایی، در چارچوب مواد توافقنامه برجام، میزان تولید اورانیوم با غنای ۳.۶۷ درصد خود را به حدود چهار برابر قبل افزایش داد.
این اقدام (عبور اورانیوم غنی شده از مرز ۳۰۰ کیلوگرم) گام نخست ایران برای کاهش تعهدات بر پایه بند‌های ۲۶ و ۳۶ برجام به شمار می‌رود؛ بند‌هایی که برای تهران این حق را قائل شده در صورت عدم اجرای برجام از سوی طرف مقابل، به صورت جزئی یا کلی تعهدات خود را به حالت تعلیق درآورد. لازم به ذکر است که در برجام، ۳۰۰ کیلوگرم برای میزان ذخایر اورانیوم ۳.۶۷ درصد و همچنین ۱۳۰ تن برای ذخایر آب سنگین در نظر گرفته شده است.
ایران اینک در آستانه گام دوم برجامی خود قرار دارد؛ مرحله‌ای که زمان آن ۱۶ تیرماه فرا می‌رسد و تهران تاکنون به هشدار‌های جدی خود جامه عمل پوشانده است. در پی عملیاتی شدن هشدار‌های ایران، طرف‌های مقابل توافق و همچنین دشمنان منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای تهران به تکاپو افتاده‌اند. «دونالد ترامپ» از این اقدام ایران برای حمله به دموکرات‌ها و همچنین اعضای باقی مانده در برجام بهره گرفت و چهارشنبه (۱۲ تیر) در پیام توئیتری نوشت: ایران مدت‌ها قبل از اینکه من رئیس جمهوری شوم مشغول زیر پا گذاشتن معامله هسته‌ای ۱۵۰ میلیارد دلاری (به اضافه ۱.۸ میلیارد دلار نقد از آمریکا) با آمریکا و دیگرانی بوده که چیزی هم نپرداختند و حالا از محدودیت ذخیره‌سازی هم تجاوز کرده است. این خوب نیست!
از متن توئیت ترامپ پیدا است که دغدغه او حول محور هزینه- فایده و سود و زیان می‌چرخد. او نگران قدرت یابی ایران از لحاظ اقتصادی است و به عوائد ناشی از آزادی اموال بلوکه شده و منافع مادی حاصل از تجارت ایران با کشور‌های مختلف جهان نظر دارد؛ موضوعاتی که از نگاه کاخ سفید بر دامنه نفوذ و اثرگذاری منطقه‌ای ایران خواهد افزود.
اروپا، اما نگاهی متفاوت از ترامپ به اقدامات تقابلی تهران در برجام دارد. سران بروکسل حتی اگر صراحتاً به ناتوانی یا تاکتیک بازی با سازوکار‌های مالی در قبال ایران اعتراف نکنند، اما خود می‌دانند که کاسته شدن تدریجی تعهدات برجامی از سوی تهران، ارتباط مستقیمی با سیاست‌های آنان دارد.
از این رو به جای ستیز تنها به توصیه و هشدار بسنده کرده و به موازات آن در پی اجرایی سازی «اینستکس» برآمده‌اند؛ سازوکاری که بعد از ماه‌ها تأخیر و تعلل، سرانجام چند روز پیش در نشست وین اجرایی شدن آن اعلام شد.
در همین رابطه رئیس جمهوری دیروز ساز و کار مالی اروپایی‌ها را تاکنون تنها اقدامی نمایشی خواند و افزود: امروز اینستکس تنها ساز و کاری بدون پول است و اینستکسِ توخالی به هیچ دردی نمی‌خورد
اگر چه سران بروکسل و مقامات آمریکایی سعی در پنهان سازی و کتمان نقش مخرب خود در شکل گیری تنش‌های اخیر دارند، اما طرف‌های آسیایی توافق همچون پکن از بیان حقایق ابایی ندارد.
چین برخلاف مواضع غربی‌ها، نوک پیکان اتهام را به سمت آمریکا نشانه رفته است. «گنگ شوانگ» سخنگوی وزارت امور خارجه این کشور به دنبال گذر ذخایر اورانیوم ایران از سقف مجاز، آمریکا را عامل اصلی این اتفاق و همچنین تنش‌های اخیر دانست و اظهار کرد «سیاست فشار حداکثری ایالات متحده آمریکا ریشه اصلی تنش‌های کنونی است.»
منبع:
خبرگزاری ایرنا
ارسال نظر