.svg)
احکام مهریه و شیربها
پارسینه: در بعضی مناطق بین خانواده‌ها، مرسوم است که هنگام خواستگاری و ازدواج، شوهر، علاوه بر مهریه‌ای که براى زن معین شده، موظف به پرداخت مالى براى والدین زن می‌شود، که آن را «شیر بها» می‌گویند.
در بعضی مناطق بین خانواده‌ها، مرسوم است که هنگام خواستگاری و ازدواج، شوهر، علاوه بر مهریه‌ای که براى زن معین شده، موظف به پرداخت مالى براى والدین زن می‌شود، که آن را «شیر بها» می‌گویند.
گفتنی است وجود این امر در ازدواج، ناشی از دلیلی شرعی نبوده و نمی‌توان شوهر را ملزم به پرداخت آن کرد. اما چنانچه این مسئله با رضایت طرفین بوده و یا در قالب شرط ضمن عقد مطرح شود، اشکالی ندارد.
حکم گرفتن شیربها
سوال: گرفتن شیربها توسط پدر یا نزدیکان دختر چه حکمی دارد؟
امام خمینی (ره):
اگر شیربها را در مقابل عملی مثل سعی در ازدواج می‌گیرد یا با رضایت به او می‌بخشند، حلال است.
(تحریرالوسیله، ۱۳۸۲، ج. ۲، ص. ۲۹۸، م. ۹)
(استفتائات، ۱۳۸۲، ج. ۳، ص. ۱۹۰، س. ۳۸)
آیة الله بهجت (ره):
اگر جزو مهریه باشد یا به عنوان جعاله (تعهد به پرداخت مالی معین، در برابر انجام دادن کاری حلال و درخور اعتنای عقلاء ـ. فرهنگ فقه، ج. ۳، ص. ۹۰) باشد یا شرط ضمن عقد باشد، لازم الوفاء است. (در غیراین صورت) مربوط به تراضی طرفین است.
(استفتائات ۱۳۸۶، ج. ۴، ص. ۴۹، ۴۷۲۳ و ۲۷۲۵)
آیة الله تبریزی (ره):
گرفتن شیربها مورد اشکال است، ولی اگر به صورت شرط ضمن عقد برای غرض صحیح دیگری شرط هبه کنند برای پدر دختر و ... یا در مقابل عمل مباح برای غیر دختر مالی را به عنوان جعاله و مانند آن قرار دهند جایز است.
(استفتائات، ۱۳۸۵، ج. ۱، ص. ۲۶۳، م. ۱۶۲۸ و ج. ۲، ص. ۳۲۸، س. ۱۳۵۱)
آیة الله خوئی (ره):
اگر در متن عقد شرط شود که زوج بدهد، صحیح و پرداختن آن لازم است.
(استفتائات، ص. ۳۱۴، س. ۱۰۵۱)
آیة الله سیستانی (دام ظلّه):
اگر شیربها را در مقابل عملی مثل سعی در ازدواج می‌گیرد یا با رضایت به او می‌بخشند، حلال است.
(منهاج الصالحین، ۱۴۲۷ هـ ق، ج. ۳، ص. ۹۴، م. ۳۰۱ و سوال شفاهی از دفتر)
آیة الله صافی گلپایگانی (دام ظلّه):
اگر شیربها را در مقابل عملی مثل سعی در ازدواج می‌گیرد یا با رضایت به او می‌بخشند، حلال است.
(هدایة العباد، ۱۴۲۰ هـ ق، ج. ۲، ص. ۴۵۷، م. ۹)
(جامع الاحکام، ۱۳۸۵، ج. ۲، ص. ۲۶، س. ۱۳۰۶)
آیة الله فاضل لنکرانی (ره):
اگر شیربها را در مقابل عملی مثل سعی در ازدواج می‌گیرد یا با رضایت به او می‌بخشند، حلال است.
(الاحکام الواضحه، ۱۴۲۶ هـ ق، ص. ۲۹۰، م. ۱۷۳۲)
(جامع المسائل، ج. ۱، ص. ۳۹۵، س. ۱۴۹۷)
آیة الله گلپایگانی (ره):
اگر شیربها را در مقابل عملی مثل سعی در ازدواج می‌گیرد یا با رضایت به او می‌بخشند، حلال است.
(مجمع المسائل، ۱۴۱۲ هـ ق، ج. ۲، ص. ۱۶۸، س. ۴۶۹)
(هدایة العباد، ج. ۲، ص. ۳۶۰، م. ۱۲۶۲)
آیة الله مکارم شیرازی (دام ظلّه):
اگر به صورت شرط ضمن عقد به هنگام خواندن عقد نکاح قید شود، جایز است.
(استفتائات جدید، ج. ۱، ص. ۲۴۲، با استفاده از س. ۸۵۴ و ص. ۲۴۵، با استفاده از س. ۸۶۸)
آیة الله نوری همدانی (دام ظلّه):
اگر به عنوان جعاله یا هبه باشد، اشکال ندارد.
(هزار و یک مساله فقهی، ۱۳۸۳، ج. ۲، ص. ۱۸۸، س. ۶۲۶)
آیة الله وحید خراسانی (دام ظلّه):
اگر دادن و گرفتن شیربها به عنوان جعاله برای عمل مباحی باشد جایز و حلال است و عامل استحقاق آن را دارد و زوج بعد از دادن آن نمی‌تواند آن را پس بگیرد و اگر به عنوان جعاله نیست چنانچه زوج با طیب نفس و رضایت خود، شیربها را به نزدیکان دختر می‌دهد اگر چه برای جلب خاطر و راضی کردن نزدیکان باشد به جهت اینکه رضایت آن نزدیکان، فی نفسه مقصود است (مثل رضایت، ولی در ازدواج بکر) یا به جهت اینکه رضایت دختر منوط به رضایت نزدیکان است (مثل وابسته بودن رضایت دختر به رضایت مادرش) و با ملاحظه این جهات زوج با طیب نفس و رضایت این مال را بذل می‌کند گرفتن آن جایز است، ولی در این صورت زوج می‌تواند تا زمانی که مال بذل شده از ناحیه وی موجود است، مالش را پس بگیرد، ولی اگر زوج به دادن شیربها راضی نیست و فقط به جهت استخلاص دختر شیربها را می‌دهد، چون نزدیکان مانع از ازدواج هستند در حالیکه دختر با همان مهریه راضیه به ازدواج است در این صورت گرفتن و تصرف در شیربها حرام است و معصیت خدای متعال می‌باشد و زوج می‌تواند آن را پس بگیرد و حتی در صورتی که تلف شده می‌تواند بدل آن را مطالبه نماید.
(استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات جامعة الزهراء قم)
گفتنی است وجود این امر در ازدواج، ناشی از دلیلی شرعی نبوده و نمی‌توان شوهر را ملزم به پرداخت آن کرد. اما چنانچه این مسئله با رضایت طرفین بوده و یا در قالب شرط ضمن عقد مطرح شود، اشکالی ندارد.
حکم گرفتن شیربها
سوال: گرفتن شیربها توسط پدر یا نزدیکان دختر چه حکمی دارد؟
امام خمینی (ره):
اگر شیربها را در مقابل عملی مثل سعی در ازدواج می‌گیرد یا با رضایت به او می‌بخشند، حلال است.
(تحریرالوسیله، ۱۳۸۲، ج. ۲، ص. ۲۹۸، م. ۹)
(استفتائات، ۱۳۸۲، ج. ۳، ص. ۱۹۰، س. ۳۸)
آیة الله بهجت (ره):
اگر جزو مهریه باشد یا به عنوان جعاله (تعهد به پرداخت مالی معین، در برابر انجام دادن کاری حلال و درخور اعتنای عقلاء ـ. فرهنگ فقه، ج. ۳، ص. ۹۰) باشد یا شرط ضمن عقد باشد، لازم الوفاء است. (در غیراین صورت) مربوط به تراضی طرفین است.
(استفتائات ۱۳۸۶، ج. ۴، ص. ۴۹، ۴۷۲۳ و ۲۷۲۵)
آیة الله تبریزی (ره):
گرفتن شیربها مورد اشکال است، ولی اگر به صورت شرط ضمن عقد برای غرض صحیح دیگری شرط هبه کنند برای پدر دختر و ... یا در مقابل عمل مباح برای غیر دختر مالی را به عنوان جعاله و مانند آن قرار دهند جایز است.
(استفتائات، ۱۳۸۵، ج. ۱، ص. ۲۶۳، م. ۱۶۲۸ و ج. ۲، ص. ۳۲۸، س. ۱۳۵۱)
آیة الله خوئی (ره):
اگر در متن عقد شرط شود که زوج بدهد، صحیح و پرداختن آن لازم است.
(استفتائات، ص. ۳۱۴، س. ۱۰۵۱)
آیة الله سیستانی (دام ظلّه):
اگر شیربها را در مقابل عملی مثل سعی در ازدواج می‌گیرد یا با رضایت به او می‌بخشند، حلال است.
(منهاج الصالحین، ۱۴۲۷ هـ ق، ج. ۳، ص. ۹۴، م. ۳۰۱ و سوال شفاهی از دفتر)
آیة الله صافی گلپایگانی (دام ظلّه):
اگر شیربها را در مقابل عملی مثل سعی در ازدواج می‌گیرد یا با رضایت به او می‌بخشند، حلال است.
(هدایة العباد، ۱۴۲۰ هـ ق، ج. ۲، ص. ۴۵۷، م. ۹)
(جامع الاحکام، ۱۳۸۵، ج. ۲، ص. ۲۶، س. ۱۳۰۶)
آیة الله فاضل لنکرانی (ره):
اگر شیربها را در مقابل عملی مثل سعی در ازدواج می‌گیرد یا با رضایت به او می‌بخشند، حلال است.
(الاحکام الواضحه، ۱۴۲۶ هـ ق، ص. ۲۹۰، م. ۱۷۳۲)
(جامع المسائل، ج. ۱، ص. ۳۹۵، س. ۱۴۹۷)
آیة الله گلپایگانی (ره):
اگر شیربها را در مقابل عملی مثل سعی در ازدواج می‌گیرد یا با رضایت به او می‌بخشند، حلال است.
(مجمع المسائل، ۱۴۱۲ هـ ق، ج. ۲، ص. ۱۶۸، س. ۴۶۹)
(هدایة العباد، ج. ۲، ص. ۳۶۰، م. ۱۲۶۲)
آیة الله مکارم شیرازی (دام ظلّه):
اگر به صورت شرط ضمن عقد به هنگام خواندن عقد نکاح قید شود، جایز است.
(استفتائات جدید، ج. ۱، ص. ۲۴۲، با استفاده از س. ۸۵۴ و ص. ۲۴۵، با استفاده از س. ۸۶۸)
آیة الله نوری همدانی (دام ظلّه):
اگر به عنوان جعاله یا هبه باشد، اشکال ندارد.
(هزار و یک مساله فقهی، ۱۳۸۳، ج. ۲، ص. ۱۸۸، س. ۶۲۶)
آیة الله وحید خراسانی (دام ظلّه):
اگر دادن و گرفتن شیربها به عنوان جعاله برای عمل مباحی باشد جایز و حلال است و عامل استحقاق آن را دارد و زوج بعد از دادن آن نمی‌تواند آن را پس بگیرد و اگر به عنوان جعاله نیست چنانچه زوج با طیب نفس و رضایت خود، شیربها را به نزدیکان دختر می‌دهد اگر چه برای جلب خاطر و راضی کردن نزدیکان باشد به جهت اینکه رضایت آن نزدیکان، فی نفسه مقصود است (مثل رضایت، ولی در ازدواج بکر) یا به جهت اینکه رضایت دختر منوط به رضایت نزدیکان است (مثل وابسته بودن رضایت دختر به رضایت مادرش) و با ملاحظه این جهات زوج با طیب نفس و رضایت این مال را بذل می‌کند گرفتن آن جایز است، ولی در این صورت زوج می‌تواند تا زمانی که مال بذل شده از ناحیه وی موجود است، مالش را پس بگیرد، ولی اگر زوج به دادن شیربها راضی نیست و فقط به جهت استخلاص دختر شیربها را می‌دهد، چون نزدیکان مانع از ازدواج هستند در حالیکه دختر با همان مهریه راضیه به ازدواج است در این صورت گرفتن و تصرف در شیربها حرام است و معصیت خدای متعال می‌باشد و زوج می‌تواند آن را پس بگیرد و حتی در صورتی که تلف شده می‌تواند بدل آن را مطالبه نماید.
(استفتائات موجود در واحد پاسخ به سوالات جامعة الزهراء قم)
منبع: ایران ناز
ارسال نظر