یارانه ۱۰۰۰ تومانی دولت به ازای هر لیتر بنزین وارداتی

تحریریه پارسینه : یک روز پس از آنکه بیژن حاج‌محمدرضا، رئیس انجمن جایگاه‌داران سوخت گفته بود "افزایش قیمت هر لیتر بنزین معمولی از ۱۰۰۰ تومان فعلی به لیتری ۱۲۰۰ تومان و بهای هر لیتر بنزین سوپر از ۱۲۰۰ تومان فعلی به ۱۵۰۰ تومان محتمل به نظر می‌رسد" مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران این خبر را تکذیب کرد و گفت دولت هیچ برنامه‌ای برای افزایش قیمت بنزین و گازوئیل ندارد.

اگرچه با توجه به کاهش شدید قیمت نفت در بازارهای جهانی قیمت هر لیتر بنزین مشخص نیست با این حال از آذر ماه سال ۹۴ قیمت بنزین تک نرخی شد و بنزین یارانه ای به اتمام رسید و در تمام جایگاه ها با کارت سوخت یا بدون آن بنزین با قیمت لیتری ۱۰۰۰ تومان عرضه می شد.

نکته قابل تامل آن است که قیمت هر لیتر بنزین فوب که به ایران وارد می شود، ۱۸۹۸ تومان است که با احتساب هزینه حمل و نقل و سایر هزینه ها هر لیتر بنزین دو هزار تومان برای دولت تمام می شود اما در حال حاضر بنزینی که در جایگاه‌ها عرضه می شود، ۱۰۰۰ تومان است و این در حالی است که دولت عملا هزار تومان بابت هر لیتر بنزین یارانه پرداخت می کند.

از این‌رو دولت روزانه بابت هر لیتر بنزین دو هزار تومان پرداخت می کند که ۱۰۰۰ تومان آن‌را مردم پرداخت کرده و به خزانه دولت بازمی‌گردد. هر لیتر بنزین روزانه هزار تومان به صورت نقدی از خزانه دولت کم می کند و هرچه مصرف بیشتر باشد، یارانه دولت و تزریق پول از بیت المال به بخش مصرف بنزین بیشتر می شود.

در این میان هر خانواده ای که از وضعیت مالی بهتری برخوردار باشد و تعداد خودروها و موتورسیکلت های بیشتری داشته باشد، بیش از دیگران از یارانه چند میلیارد تومانی دولت سهم می برد.

این پولی که از جیب تمامی مردم ایران به صورت روزانه خارج می شود، تنها برای کمک هزینه تأمین بنزین مالکان خودرو و موتورسیکلت است و کسانی که جزو دهک های پایین درآمدی هستند و خودرو یا موتورسیکلتی ندارند، از این کمک نقدی دولت بی بهره اند.

این در حالی است که پیش تر نمایندگان مجلس تاکید داشتند بنزین باید چند نرخی باشد و پرمصرف‌ها هزینه بیشتری پرداخت کنند. اما با اصرار دولت و مجلس از این تصمیم خود صرف‌نظر کردند اگرچه مطابق قانون دست دولت برای این کار باز است و منع قانونی وجود ندارد اما مسئولان وزارت نفت بارها تاکید کردند که قصدی برای افزایش قیمت سوخت ندارند.

رئیس انجمن جایگاه‌داران که به تازگی اعلام کرده بود دولت تا پیش از به پایان رسیدن سال، قیمت فرآورده‌های نفتی به ویژه بنزین و گازوئیل را افزایش می‌دهد؛ معتقد است با توجه به هزینه‌های بالای انتقال، ذخیره‌سازی و توزیع، عملا قیمت تولید و عرضه یک لیتر بنزین در داخل کشور بالا است بنابراین دولت برای کاهش هزینه‌های خود اقدام به افزایش قیمت بنزین خواهد کرد.

مسئولان دولت نیز می‌گویند برای جبران کسری درآمد هدفمندی یارانه‌ها، قیمت حامل‌های انرژی باید نزدیک به ۱۶ هزار میلیارد تومان گران شود. موضوعی که نوبخت گفته بود «اصلا اقتصاد ما ظرفیت این افزایش قیمت را نداشت.» اما حالا با توجه به نزدیک شدن قیمت بنزین به قیمت فوب خلیج فارس مسئولان شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران بارها اعلام کرده‌اند که هم‌اکنون نیازی به افزایش قیمت وجود ندارد.

دیدگاه‌های مختلفی درباره افزایش قیمت بنزین وجود دارد. برخی مخالفند و برخی موافق. به عقیده مخالفان، افزایش قیمت بنزین در شرایط کنونی که رکود بر اقتصاد حکم است، به‌طور قطع تورم‌زاست و از نظر سیاسی هم ریسک بزرگی برای دولت محسوب می‌شود. اما موافقان افزایش قیمت سوخت تاکید دارند که دولت باید برای جبران کسری بودجه، قیمت سوخت را واقعی کند.

مجموعه قیمت های جهانی نشان می دهد به جز چند کشور مثل کویت عربستان قطر یا لیبی که میزان ذخایر ارزی انها بسیار بیشتر از ایران است در سایر کشورهای دنیا بنزین گران تر از ایران است.

در حال حاضر قیمت بنزین در کشورهای حاشیه خلیج‌فارس، به‌طور متوسط و تقریبا معادل ۷۳ سنت قیمت دارد که با توجه به قیمت حدودا ۳۴۵۰ تومانی دلار در بازارهای داخلی در آن مقطع، معادل ریالی این بنزین تقریبا مساوی ۲۳۵۰ تومان می‌شد. عددی که حتما فاصله زیادی با بنزین هر لیتر هزار تومان دارد.

در ایران با وجودی که نرخ بنزین تک رقمی و هر لیتری معادل هزارتومان است، اما هنوز هم این کالا از یارانه دولت بهره می گیرد. اگرچه مجلس در جریان تصویب قانون بودجه سال 95 کل کشور تصمیم به بازگشت به بنزین دو نرخی گرفت اما دولت به دلیل ماهیت تورم زا بودن این تصمیم تاکنون آن را عملی نکرده است. زیرا اجرایی شدن این تصمیم قطعا فشار بسیاری بر دوش اقتصاد ایران برجای خواهد گذاشت .