.svg)
دولت یک صفر پول ملی را برداشت/ خداحافظ ریال، سلام تومان
پارسینه: تغییر واحد پولی ایران داستاني است که از سال ۱۳۷۲ آغازشده اما بالاخره پس از گذشت سالها امروز دولت در لایحه ای جدید به حذف یک صفر پول ملی و تغییر واحد پولی ایران از ریال به تومان رای داد. این لایحه به زودی برای تصویب به مجلس ارائه خواهد شد.
تحریریه پارسینه: هیات دولت در جلسه امروز خود به ریاست روحانی رییس‌جمهوری، به ادامه بررسی پیشنهادهای کارگروه منتخب درخصوص «لایحه بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران» پرداخت و مواد دیگری از این لایحه را به تصویب رساند.
براساس موادی از این لایحه که به تصویب هیأت وزیران رسید، واحد پول ایران، تومان و برابر با ۱۰ ریال تعیین شد.
کاهش صفرهای پول ملی و تبدیل واحد پولی کشور از «ریال» به «تومان» ایده ای است که سال ها مطرح بوده و به تازگی نیز مورد توجه قرار گرفته است. ریال از سال ۱۳۰۸ جای «تومان» را گرفت و واحد پول رسمی کشورمان شد و یک صفر به صفرهای اسکناس ها و سکه ها اضافه کرد اما از آن سال ها تاکنون اغلب مردم هنوز از تومان به عنوان واحد پول استفاده می کنند.
سابقه ایده حذف صفر از ریال به دهه ۷۰ بر می گردد. سال ۱۳۷۳ برای اولین بار موضوع حذف سه صفر از اسکناس ها مطرح شد. البته بعدها پیشنهاد حذف چهار صفر از ریال داده شد. این طرح در دولت قبل زمانی که «محمود بهمنی» ریاست بانک مرکزی را بر عهده داشت جدی تر پیگیری شد اما به نتیجه نرسید.
براین اساس چندی پیش حسین قضاوی معاون بانک، بیمه و شرکت‌های دولتی وزارت اقتصاد و غلامرضا مصباحی‌مقدم عضو شورای عالی بورس و مجمع تشخیص مصلحت نظام پیشنهاد حذف سه صفر از پول ملی را مطرح کرده‌اند، پیشنهادی که به گفته قضاوی فقط از جانب آنها بوده است و هنوز در سطح کلان کشور درباره آن تصمیم‌گیری نشده، به این ترتیب دولت می‌تواند درباره این تصمیم به اجماع برسد یا خیر.
حذف سه صفر از پول ملی اتفاقی است که در برخی از کشورها مانند ترکیه پیش‌تر اتفاق افتاده است. شاید مهم‌ترین هدفی که برای حذف صفر از پول ملی بر شمرده می‌شود این است که حساب و کتاب‌های مردم راحت‌تر صورت بگیرد. البته دلایل دیگری هم برای آن برشمرده‌اند مثلا اینکه از نظر روانی جامعه احساس نکند که تورم سنگینی را متحمل و پول ملی بی‌ارزش است.
البته حذف صفرها به تنهایی نمی‌تواند تاثیری بر کاهش نرخ تورم داشته باشد، بنابراین انتظار کاهش نرخ تورم با حذف صفرها بیهوده است و در واقع تغییرات فرمی، شکلی و روبنایی نمی‌تواند بر تورم تاثیرگذار شود. با این حال اجرای این طرح هزینه‌بر و نیازمند تغییرات گسترده در نظام پولی کشور است. به این معنا که ابتدا باید تمام اسکناس‌ها و سکه‌های موجود جمع شده و با اسکناس‌ها و سکه‌های جدید جایگزین شوند و ضمن اینکه دستگاه‌های خودپرداز نیز باید متناسب با سیستم جدید کار کنند.
سابقه حذف صفر از اسکناس در دنیا
حذف صفر از واحد پولی کشورها، اولین بار در آلمان و بعد از جنگ جهانی دوم به اجرا درآمد. در آن زمان آلمان تورمی شدید را تجربه می کرد که در آن شرایط تصمیم به حذف صفرها از «مارک» گرفته شد. در آرژانتین هم در سال ۱۹۶۰ میلادی، هر دلار آمریکا برابر ۱۱۰۰ تا ۳۵۰۰ پزوی آرژانتین مبادله شد و این کشور با حذف ۲ صفر از پول خود ارزش آن را در برابر دلار افزایش داد.
در اوایل دهه ۱۹۸۰ میلادی هم هر دلار آمریکا برابر ۱۸۰۰۰ تا ۱۸۰۰۰۰ پزو داد و ستد می شد و به همین خاطر دولت آرژانتین در سال ۱۹۸۳ چهار صفر از پول خود را حذف کرد. در ژانویه ۲۰۰۵ نیز ترکیه لیره جدید را جایگزین لیره قدیم کرد و هر یک میلیون لیره قدیم ترکیه (با حذف شش صفر) به یک لیره جدید تبدیل شد. آخرین نمونه در این زمینه به زیمبابوه مربوط می شود که دولت این کشور ۱۰صفر را از پول ملی حذف کرد.
آخرین اظهارنظرهای مسوولان
گویی وزیراقتصاد چندان رضایتی از حذف سه صفر پول ملی ندارد. چراکه وی در ۲۴ آبان ماه امسال کمتر از یکماه پیش تاکید کرده بود من نیز حذف سه صفر را اصلاحی ضروری می‌دانم که باید در آینده صورت بگیرد، ولی اکنون زمان آن فرا نرسیده است.
طیب نیا درباره زمان حذف سه صفر از پول ملی توضیح داد: به نظر من زمان حذف صفرها از پول ملی وقتی فرا می‌رسد که بتوانیم تورم اقتصاد ایران را مهار کرده و به یک وضعیت پایدار برسیم، وقتی به وضعیت پایدار رسیدیم ان‌شاالله بعد از آن برای حذف سه صفر از پول ملی اقدام خواهد شد، به هر حال تاکید می‌کنم که اکنون زمان آن نیست.
وی با بیان اینکه در زمانی که آقای قضاوی، معاون اقتصادی بانک مرکزی بودند اقدامات برای بررسی طرح سه صفر پول ملی با جدیت بیشتری پیش رفت، افزود: اما قبل از آن هم کارهایی انجام داده بودیم که در مسیر به ماجرای حذف یارانه‌ها، بحران ارزی و تورم‌های آن برخورد کردیم. این در حالی است که اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها شوک قیمتی حدود ۱۲ تا ۱۳ درصدی را بابت حذف یارانه‌ها به اقتصاد وارد کرد که تا سال ۱۳۹۰ هم ادامه داشت، بنابراین لازم بود تا شرایط با ثبات داشته باشیم که بتوان برای حذف سه صفر اقدام کرد. این در حالی است که کارشناسان و اساتیدی هم که برای بررسی موضوع دعوت شده بودند تاکید داشتند که آن دوره، زمان مناسبی برای حذف سه صفر از پول ملی نیست و در نهایت با تورم ۴۰ درصدی که بر اقتصاد حاکم بود، بانک مرکزی این موضوع را منتفی اعلام کرد.
اکرمی، با بیان اینکه بانک مرکزی از قبل زمینه‌های لازم برای حذف صفر را مهیا کرده، تمام مطالعات انجام و تیم‌ها تشکیل شده است، عنوان کرد: اگر تورم تک رقمی موجود به طور مستمر و پایدار باشد، یکسان‌سازی نرخ ارز انجام شده و رشد اقتصادی نیز به ثبات برسد و در مجموع شرایط به‌طور کامل مهیا شود، آنگاه می‌توان صفر را از پول ملی حذف کرد.
مدیر کل اقتصادی بانک مرکزی با بیان اینکه حذف صفر فعلا در دستور کار بانک مرکزی قرار ندارد، این را هم مورد تاکید قرار داد که در کنار ثبات شاخص‌های اقتصادی و فراهم شدن شرایط لازم، تصمیم و نظر نهایی برای اجرای این طرح با مسئولان و مقامات پولی خواهد بود.
وی با اینکه امیدوار است با اتفاق های مثبتی که در شاخص های اقتصادی افتاده، بتوان در آینده ای نزدیک در این باره اقدام کرد، اما زمان مشخصی برای آن اعلام نکرد و گفت که باید منتظر ماند.
کارشناسان چه می‌گویند؟
به نظر می‌رسد اجماع کارشناسان نیز بر این است که حذف صفرها از پول ملی صورت بگیرد و با توجه به اینکه در نهایت خارج کردن پول رایج از نظام پولی کشور و جایگزینی آن کاری دشوار و پر هزینه است نظر کارشناسی بر این است که اگر قرار است حذف صفرها از پول ملی صورت بگیرد باید اولا تعداد بیشتری از صفرها مثلا چهار صفر حذف شود و سپس این اقدام در شرایط ثبات اقتصادی محقق شود. در این زمینه کامران ندری توضیح داد: معمولا کشورهایی برای حذف صفر از پول ملی خود اقدام می‌کنند که تورم مزمن و طولانی مدت داشته‌اند تصمیم گرفته‌اند سه صفر یا شش صفر را از پول ملی خود حذف کنند ایران هم شرایط مشابهی را گذرانده است، ولی در نظر داشته باشید که چنین اقدامی زمان‌بر و پر هزینه است.
براساس اظهارات وی، برای حذف صفرها از پول ملی، اسکناس و مسکوت در گردش باید خارج شود و پول جدید جایگزین شود که هم زمان‌بر و هم هزینه‌بر است. بنابراین وقتی دولت چنین کاری می‌کند و هزینه‌های آن را می‌پذیرد طبیعتا تلاش می‌کنند تعداد صفرهایی بیشتری حذف شود تا محاسبات ساده‌تر شود و احیانا اگر تورم‌هایی اتفاق افتاد در رقم‌های پایین تا حدودی قابل تحمل باشد، بنابران بهتر است تعداد بیشتری از صفرها حذف شود و در شرایط کنونی به نظر من حذف چهار صفر از پول ملی امکان‌پذیر باشد.
معاون پژوهشی پژوهشکده پولی و بانکی در این زمینه توضیح داد: البته موضوعی که نباید از آن غافل ماند این است که برای حذف صفرها از پول ملی پیش‌زمینه‌هایی لازم است که باید محقق شود. ابتدا اینکه تورم به دلیل انضباط پولی نهادینه شده و به صورت ساختاری مهار شده باشد.
از سویی دیگر رئیس کل سابق بانک مرکزی اخیرا در گفت وگو با پارسینه به سیاست های پولی و مالی کشور پرداخته و درعین حال اجرای طرح حذف صفر از پول ملی را یک ضرورت ملی دانست.
به گفته محمود بهمنی، زمانی که در بانک مرکزی بوده است قدم های بزرگی برای حذف سه صفر برداشته شده تا جاییکه مصوبات اجرایی آن هم فراهم شده است.
براساس اظهارات وی، ما امروز دیگر بد هست بگوییم ۳۵ هزار ریال ما یک دلار است.دیگر این مساله معنا ندارد. الان می طلبد که نسبت به این وضعیت بازنگری جدی داشته باشیم.
نماینده مجلس دهم با ذکر مثالی تاکید کرد: زمانی که در بانک مرکزی بودم و به دفتر صندوق بین المللی پول می رفتم از ما تقاضا می کردند که واحد کوچیک پول ملی خودمان را به آنها ارائه کنیم اما ما نداشتیم.یک قرونی از ما میخواستند. حتی می گفتند یک تومانی را ده برابرش را دارید یا حتی صد برابرش را ما بازهم می گفتیم نه! ۱۰۰ریالی هزار ریالی هیچ کدام را نداشتیم.امروز اگر صد تومانی نیکل را چاپ زرد بکنید ارزش ذاتی آن بیشتر از ارزش مبادلاتی آن است. پس معنا ندارد ضرب کنیم. چرا سکه هایمان را عده ای جمع می کنند و با ذوب آن سود های کلان به جیب می زنند، چون در این کار سود خوبی وجود دارد.
وی افزود: در حال حاضر هزینه چاپ هر اسکناس ۱۳۷ تومان است، بعد آیا به نظرشما چاپ اسکناس ۱۰۰ تومانی معنا دارد؟ بهمنی درعین حال درباره آیا آیا شرایط اقتصادی برای اجرای ارز تک نرخی مهیاست؟ اظهارداشت: از من بخواهید اصلا بورس ارز را سم می دانم.البته این نظر شخصی من است. هیچ کسی در هیج کجای دنیا پول ملی را وارد بورس نمی‌کند.
بنابراین بالاخره دولت پس از سالها انتظار کارشناسان اقدام به تدوین لایحه ای کرد که در یکی از بندهای آن تبدیل ریال به تومان مورد تصویب قرار گرفته اما باید دید مجلس نشینان تا چه اندازه این طرح را قبول دارند و آیا بالاخره پس از سالها تومان جایگزین ریال می‌شود؟
باید بریم و همه پولهامون رو به دلار تبدیل کنیم. اول یک بدبختیه جدید برای مردم
مگه قرار نبود داریک باشه
بهتره اینجوری
ببخشید با این وضعیتی که اقتصاد ایران داره یک صفر دردی رو دوا نمیکنه بلکه حداقل باید یه چهار پنج تایی صفر از پول ملی کم بشه
بکنن درهم و دینار بهتره هههههههههههههه