مسئولان بالاخره رکود جهانی بازار زعفران را پذیرفتند

تحریریه پارسینه - فاطمه گنج کریمی: بارها از سوی کارشناسان اعلام شد که باید به سرعت برای به دست آوردن جایگاهی در حوزه جهانی تلاش و راهی را برای حضور زعفران ایرانی در دنیا باز کرد اما هنوز اتفاق خوشایندی در این باره رقم نخورده است.

کشور ما با توجه به داشتن نعمت‌های خدادادی فراوانی که دارد متاسفانه مدیریت مناسب برای حداکثر استفاده از منابع موجود دیده نمی‌شود. در سایر حوزه ها این ضعف ها به چشم می آید خصوصا در بخش کشاورزی ، زعفران یکی از محصولات با کیفیت در کشور ماست که نه تنها برای بسته بندی آن اقدامات قابل توجهی صورت نگرفته بلکه برای نگاهداشت جایگاه جهانی آن نیز کم کاری های بسیاری صورت گرفته است. تا جایی که زعفران نمونه ایران که به عنوان با کیفیت ترین زعفران شاخته می شد حالا دیگر اقبال خود را در سطح جهانی از دست داده است.

ایران، پس سالها زراعت؛ برداشت و صادرات این محصول هنوز نتوانسته یک برند جهانی داشته باشد. هنوز که هنوز است بخش زیادی از محصول زعفران کشور به صورت فله ای صادر شده و درکشورهای امارات و اسپانیا بسته بندی و صادر می شود ؛ دردی است که تشکیل شوراهای عالی و امثال آن نیز نتوانست برای آن چاره ای بیاندیشد.

اما این سالها مشکل دیگری هم بر مشکلات کشورمان در این عرصه افزوده شده که البته در این راستا برخی زعفرانکارن و برخی کسانی که فقط سود امروز خود را می بینند، بی تقصیر نیستند و آن ایجاد رقیبی در همسایگی کشورمان یعنی افغانستان است. کشوری که کشاورزانش امروز در اراضی خود زعفران کاشته و رقیب جدی زعفران ایرانی شده اند ؛ آنهم با پیازهایی که شبانه کامیون کامیون به طور قاچاق از مرز رد شده و هر روز بر وسعت اراضی زیر کشت آنها می‌افزاید.

ایران اکنون جایگاه اصلی خود را در جهان، به کشور همسایه خود یعنی افغانستان تقدیم کرده است. این اتفاق زمانی رقم می خورد که مسئولان به راحتی به جایگاه امن خود تکیه داده اند و از وضعیت و شرایط بی خبرند.

اکنون افغانستان با دستیابی به پیاز زعفران ایران توانسته است دو سال پیاپی به عنوان کشور دارنده با کیفیت ترین زعفران در دنیا معرفی شود. این خطر برای ایران وجود دارد که اگر در آینده ای نزدیک افغانستان به عضویت سازمان تجارت جهانی درآید، بر اساس معاهده لیسمون ایران برای صادرات زعفران باید به این کشور هزینه ای را بپردازد. این موضوع شاید یکی از تلخ ترین موضوعاتی است که در صورت عدم حساسیت و بی‌تدبیری دولتمردان می‌تواند در سال‌های آینده اتفاق بیفتد.

بارها پس از انتقادهایی که از سوی کشاورزان و کارشناسان صورت گرفت، مسئولان ابراز امیدواری کردند و گفتند مشکل خاصی در حوزه زعفران وجود ندارد اما حالا دسترنج کشاورزان روی دستشان ‌می‌ماند و دیگر ابراز امیدواری مسئولان دردی را دوا نمی‌کند.

در این میان، اخیرا غلامرضا میری نایب رئیس شورای ملی زعفران حداکثر قیمت هرکیلوگرم زعفران را ۵ میلیون و ۸۵۰ هزارتومان اعلام کرد که در حال حاضر رکود بر بازار زعفران حاکم و گردش معاملات متوقف شده است.

او همچنین با بیان اینکه قیمت‌ها در بازار تفاوت چندانی نسبت به روزهای گذشته ندارد، گفت: هم اکنون حداقل قیمت هرکیلوگرم زعفران ۴ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان و حداکثر نرخ طلای سرخ ۵ میلیون و ۸۵۰ هزار تومان است.

نایب رئیس شورای ملی زعفران در بخش دیگری از سخنان خود می‌گوید: هنوز گمرک آمار صادرات این محصول را در ماه‌های دی و بهمن اعلام نکرده، این در حالی است که سال گذشته براساس آمار گمرک، بیش از ۱۱۳ تن زعفران از کشور صادر شد.

بدین ترتیب، با توجه به رکودی که بر محصول زعفران سایه افکنده است، مشخص نیست صادرات این محصول در سال آینده چه مقدار خواهد بود.

زعفران که ماه گذشته به بورس راه پیدا کرد در آنجا نیز نتوانست موفق پیش برود. البته از آنجایی که بازار زعفران ایران تاکنون مبتنی بر خرده‌فروشی بوده است که همین موضوع سالهاست عرضه و معامله زعفران ایرانی را در بازارهای جهانی با مشکلات زیادی روبه‌رو کرده است. از این رو تجار ایرانی به‌دلیل یکپارچه نبودن محصولات قابل عرضه و صادرات فله‌ای زعفران، نتوانسته‌اند جایگاه خود را در بازار جهانی این محصول تثبیت کنند.

از سوی دیگر عده‌ای معتقدند که تجربه سایر کشورها، نشان‌دهنده اهمیت بورس‌های کالا در این مسیر است، چرا که عرضه زعفران در بورس‌کالا می‌تواند بازار عرضه این محصول را برای تجار ایرانی نظام‌مند کرده و ایران را به مرجع تعیین قیمت زعفران در بازارهای جهانی مبدل کند.

اما پیش بینی برخی ها درست از آب درنیامد و بازار زعفران در بورس نیز با حضور دلالان به شکست نزدیک تر شد. زعفران محصول استراتژیک کشورمان به حساب می‌آید اما چقدر مسئولان و دولتمردان برای پیدا کردن جایگاه ایران در جهان تلاش کردند؟

متاسفانه این محصول هنوز به دلیل عدم عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی با نام ایران به ثبت نرسیده است. حالا زعفران به صورت فله ای به برخی کشورها صادر می شود و این کشورها با بسته بندی متفاوتی زعفران ایران را به سایرکشورهای جهان صادر می‌کنند. این موضوع جای بسی تاسف دارد که طلای سرخ ایران که از لحاظ کیفیت یکی از بهترین زعفران‌های دنیاست، حالا مهجور از دایره جهانی افتاده است.