مناطق آزاد یونان چگونه اقتصاد این کشور را نجات دادند؟

اقتصاد یونان ترکیبی از صنعت، خدمات و کشاورزی است به همین علت مهمترین صادرات این کشور را انواع سبزیجات و میوه ها، زیتون و روغن زیتون، روغن‌های صنعتی، آلومینیوم، تجهیزات مخابراتی و ارتباطی، وسایل برقی و آهن آلات تشکیل می‌دهد و همچنین می‌توان به نفت خام، ماشین‌آلات و تجهیزات برقی، قایق و کشتی، انواع خودرو و محصولات پلاستیکی به عنوان مهمترین محصولات وارداتی این کشور اشاره کرد.

کشور یونان در چند سال اخیر یکی از پربازدیدترین کشور‌های عضو اتحادیه اروپا به لحاظ جذب گردشگر بوده است. اقتصاد این کشور با توجه به آمار‌های مربوط به تولیدات ناخالص داخلی آن، بسیار خوب بوده و این امر موجب شده است در جایگاه چهل و هشتم جهان قرار بگیرد.

بحران مالی یونان

یونان سابقه‌ای طولانی در دست و پنجه نرم کردن با بحران‌های مالی دارد. نخستین ورشکستگی این کشور ۴۰۰ سال پیش از میلاد مسیح اتفاق افتاد، زمانی که ۱۳ دولت‌شهر یونان از معبد دلوس پول قرض گرفته بودند و به علت عدم بازگرداندن بدهی ها، معبد تقریبا ۸۰ درصد از پول خود را در آن زمان از دست داد.

از اواسط سال ۲۰۰۹ میلادی یونان مجددا یک دوره بحران مالی را شروع کرد که در اوایل سال ۲۰۱۲ به اوج خود رسید. میزان بدهی این کشور در آغاز ۳۲۰ میلیارد دلار بود و به مرور میزان بدهی‌های خارجی آن باز هم افزایش یافت.

اتحادیه اروپا نگران از آسیب این بحران به کشور‌های دیگر و به خصوص کشور‌های فقیر جنوب اروپا پیشنهادات مختلفی برای عبور از این بحران می‌داد که خود موجب اعتراضات مردمی گستره‌ای می‌شد چرا که دولت یونان تحت فشار اتحادیه دست به افزایش مالیات‌ها و قیمت اجناس زده بود.

از تاریخ ۲۰ آگوست ۲۰۱۸ به بعد خبر‌ها حاکی از آن بود که یونان به بازار‌های مالی جهانی متصل می‌شود و دیگر برای حفظ ثبات مالی خود متکی به کمک‌های مالی و وام‌های اتحادیه اروپا نخواهد بود. این نوعی بسته نجات بود که از سال ۲۰۱۵ به اجرا درآمد، بسته نجاتی که بزرگ‌ترین عملیات نجات اقتصادی تاریخ اتحادیه اروپا محسوب می‌شد.

برخی از کشور‌های اروپایی نظیر آلمان فرصت بیشتری برای بازپرداخت بدهی به یونان برای تحکیم اقتصادش دادند، اما در جریان همین بدهی ها، فرودگاه یونان در اختیار آلمان، امتیاز بهره برداری از قطار‌های باری و مسافری این کشور در اختیار ایتالیا و کنترل بندر " پیرائوس" در اختیار چین قرار گرفت که بخشی از راهکار پرداخت بدهی یونان بود.

در حقیقت بندر پیرائوس که بزرگترین بندر یونان است و یکی از بزرگترین بنادر در دریای مدیترانه و قاره اروپا به شمار می‌آید در اختیار چین قرار گرفت که برخی معتقدند این تفکر برنامۀ خصوصی سازی این کشور یکی از سودآورترین و موفقیت‌ترین برنامه‌های اقتصادی یونان برای مقابله با معضلات مالی به حساب می‌آید.

میزان رشد تولید ناخالص ملی، میزان بدهی دولت نسبت به تولید ناخالصی، توازن بودجه و میزان بیکاری از عواملی است که مقایسه آن در چند ساله اخیر نشان می‌دهد که پس از ۱۰ سال اقتصاد یونان نجات یافته است. به عنوان مثال توجه به میزان رشد تولید ناخالص یونان نشان دهنده این است که اقتصاد این کشور با چه سرعتی در حال ترقی است. در سه ماهه اول سال ۲۰۱۰ اقتصاد یونان با رشد ۶.۱- درصد مواجه بود و در سال ۲۰۱۷ به رشد ۱.۴ درصد رسید. همچنین میزان بیکاری سال ۲۰۱۰ یونان ۱۲ درصد بود، اما در ماه مه ۲۰۱۸ این رقم به پایین‌ترین میزان خود رسیده است.

مناطق آزاد تجاری در یونان

به گفته برخی منابع Egaleo اولین منطقه آزاد TTIP در یونان است، اما می‌توان گفت: یونان دارای سه منطقه آزاد تجاری است که در مناطق پیرئوس، تسالونیکی و بندر هراکلیون واقع شده است. کالا‌های با منشأ خارجی می‌توانند بدون پرداخت عوارض گمرکی یا سایر مالیات‌ها در این مناطق وارد شده و در صورت عدم انتقال یا صادرات مجدد از کلیه عوارض و مالیات‌ها باقی بمانند.

بندر پیرائوس

بندر پیرائوس، بندری است ٢۵٠٠ ساله در ۱۰ کیلومتری آتن که یکی از ۱۰ بندر برتر اروپا محسوب می‌شود و در بین بنادر اروپا دومین بندری است که در دهۀ اخیر شاهد افزایش میزان جابه جایی‌های کانتینری بوده است و توان عملیاتیِ کانتینری در آن با رشد ۱۶۷.۷ درصدی در سال ۲۰۱۶ میلادی به سه میلیون و ۶۷۵ TEU رسید.

افزایش جابه جایی کانتینری در سال گذشتۀ میلادی کسب جایگاه هشتم بزرگترین بنادر کانتیری در اروپا را برای بندر پیرائوس به همراه داشت. پیرائوس در ۱۲ کیلومتری جنوب غربی از مرکز شهر (شهرداری آتن) قرار دارد و در امتداد ساحل شرقی خلیج سارونیک قرار دارد.

پیرائوس دارای سابقه‌ای طولانی است و قدمت آن به یونان باستان می‌رسد. این شهر در اوایل قرن ۵ قبل از میلاد تأسیس شد، هنگامی که این منطقه برای تبدیل شدن به بندر جدید آتن کلاسیک انتخاب و به عنوان یک بندر نمونه اولیه ساخته شد و تمام تجارت واردات و ترانزیت آتن را متمرکز کرد؛ بنابراین پیرائوس بندرگاه اصلی یونان باستان شد، اما پس از سده سوم قبل از میلاد به تدریج کاهش یافت و پس از اعلام آتن به عنوان پایتخت یونان، بار دیگر در قرن ۱۹ رشد کرد. دانشگاه پیرائوس یکی از بزرگترین دانشگاه‌های یونان است.

منطقه آزاد پیرائوس علاوه بر اینکه بزرگترین مرکز حمل و نقل دریایی مستقر در یونان است، قطب تجاری حمل و نقل یونان نیز به حساب می‌آید و بیشتر صاحبان کشتی‌های یونانی در آن دارای دفاتر هستند و به گفته برخی کارشناسان اصلی‌ترین ترمینال برای شناور‌هایی به حساب می‌آید که از آسیا به اروپا سفر می‌کنند. شرکت کشتیرانی کاسکو چین لنگرگاهی در این بندر ساخت که ایستگاه اصلی اتصال مسیر‌های دریایی و حمل و نقل زمینی به شمار می‌آید.

پیرائوس هنوز هم یک مرکز اصلی حمل و نقل یونان و بین المللی به حساب می‌آید و سالانه در دو نوبت به عنوان کانون یک کنوانسیون مهم حمل و نقل، موسوم به Posidonia شناخته می‌شود و متخصصان صنعت دریانوردی را از سراسر جهان جذب می‌کند.

این بندر امروز یکی از بزرگترین بنادر اروپا است و تعداد سالانه ۱۹ میلیون مسافر آن را از نظر حمل و نقل مسافر به عنوان سومین کشور در جهان تبدیل کرده و با وجود واگذاری آن به چین در راستای اجرای طرح خصوصی سازی برای نجات اقتصاد در سال ۲۰۱۰ تاکنون نقشی اساسی در اقتصاد این کشور داشته است و علی رغم نگرانی‌های دولت یونان در خصوص در دست گرفتن سهم کلی بازار به واسطه سرمایه گذاری‌های کلان از سوی چین، توانسته در مجموع پنج میلیارد یورو برای این کشور سودآوری داشته باشد.