کدام بخش‌ها معاف از مالیات هستند؟

مالیات با نرخ صفر که از ابتدای سال ۱۳۹۵ اجرا شده، برای واحد‌های تولیدی، خدماتی و سایر مراکزی است که بیش از ۵۰ نفر نیروی کار دارند. بر اساس این مالیات، سازمان‌ها و مؤسسات وابسته به شهرداری، دفاتر گردشگری و زیارتی، فعالیت‌های تولیدی، معدنی و خدماتی و معادل ۱۰۰ درصد از درآمد صادرات خدمات، کالا‌های غیرنفتی و محصولات کشاورزی و ۲۰ درصد درآمد صادرات مواد خام نیز مشمول مالیات با نرخ صفر می‌شوند.

مالیات با نرخ صفر روشی است که مؤدیان مشمول آن مکلف به تسلیم اظهارنامه دفاتر قانونی، اسناد و مدارک حسابداری برای درآمد‌های خود به ترتیب تعیین شده در این قانون و در موارد مشخص شده به سازمان امور مالیاتی کشور هستند و سازمان مذکور نیز مکلف به بررسی اظهارنامه و تعیین درآمد مشمول مالیات مؤدیان بر اساس مستندات، مدارک و اظهارنامه مذکور است که پس از تعیین درآمد، مالیات مؤدیان با نرخ صفر محاسبه می‌شود.

مالیات با نرخ صفر برای واحد‌های تولیدی، خدماتی و سایر مراکزی است که دارای بیش از ۵۰ نفر نیروی کار شاغل باشند و چنانچه در دوره معافیت نسبت به سال قبل نیروی کار شاغل خود را حداقل ۵۰ درصد افزایش دهند، به ازای هر سال افزایش کارکنان، یک ساله اضافه می‌شود.

لازم به ذکر است که تعداد نیروی کار و افزایش اشتغال نیروی کار در هر واحد با تایید وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و ارائه اسناد و مدارک مربوط به فهرست بیمه تامین اجتماعی کارکنان محقق می‌شود. در صورت کاهش نیروی کار از حداقل افزایش مذکور در سال بعد که از مشوق مالیاتی این بند استفاده کرده باشند، مالیات در سال کاهش، مطالبه و وصول می‌شود.

گفتنی است؛ در این زمینه افرادی که بازنشسته، بازخرید و مستعفی می‌شوند، کاهش مالیاتی برای واحد تولیدی درنظر گرفته نمی‌شوند.

درآمد ابرازی ناشی از فعالیت‌های تولیدی و معدنی اشخاص حقوقی غیردولتی در واحد‌های تولیدی یا معدنی از تاریخ اجرای این ماده از طرف وزارتخانه‌های مربوطه که برای آن‌ها پروانه بهره‌برداری صادر یا قرارداد استخراج و فروش منعقد می‌شود. همچنین درآمد‌های خدماتی بیمارستان‌ها، هتل‌ها و مراکز اقامتی گردشگری اشخاص ذکر شده که از تاریخ مذکور از طرف مراجع قانونی مربوطه برای آن‌ها پروانه بهره برداری یا مجوز صادر می‌شود؛ از تاریخ شروع بهره برداری یا فعالیت به مدت سال و در مناطق کمتر توسعه یافته به مدت ۱۰ سال با نرخ صفر مشمول مالیات می‌شود.

افزایش دوره برخورداری واحد‌های اقتصادی از مالیات با نرخ صفر در مناطق ویژه اقتصادی و کمتر توسعه یافته به مدت ۲ و ۳ سال

البته دوره برخورداری از مالیات با نرخ صفر برای واحد‌های اقتصادی مذکور واقع در شهرک‌های صنعتی یا مناطق ویژه اقتصادی، به مدت دو سال و در صورت استقرار شهرک‌های صنعتی یا مناطق ویژه اقتصادی در مناطق کمتر توسعه یافته، به مدت سه سال افزایش می‌یابد.

لازم به ذکر است که به منظور تشویق و افزایش سرمایه گذاری‌های اقتصادی در این واحدها، علاوه بر دوره حمایت از طریق مالیات با نرخ صفر، سرمایه‌گذاری در مناطق کمتر توسعه یافته و سایر مناطق به شرح زیر مورد حمایت قرار می‌گیرند:

در مناطق کمتر توسعه یافته، مالیات سال‌های بعد از دوره محاسبه مالیات با نرخ صفر تا زمانی که جمع درآمد مشمول مالیات واحد تولیدی به دو برابر سرمایه ثبت و پرداخت شده برسد، با نرخ صفر محاسبه می‌شود و بعد از آن مالیات منطقه با نرخ‌های مقرر در این قانون و تبصره‌های آن محاسبه و دریافت می‌شود.

علاوه بر این، در سایر مناطق ۵۰ درصد مالیات سال‌های بعد از دوره محاسبه مالیات مذکور با نرخ صفر و ۵۰ درصد باقی مانده که جمع درآمد مشمول مالیات واحد، معادل سرمایه ثبت و پرداخت شده شود، ادامه می‌یابد و بعد از آن، ۱۰۰ درصد مالیات متعلقه با نرخ‌های مقرر در این قانون و تبصره‌های آن محاسبه و دریافت می‌شود.

همچنین، اشخاص حقوقی غیردولتی موضوع این ماده که قبل از این اصلاحیه تاسیس شده‌اند، در صورت سرمایه‌گذاری مجرد، از مشوق این ماده می‌توانند استفاده کنند.

البته هرگونه سرمایه‌گذاری که با مجوز مراجع قانونی ذی‌ربط به منظور تاسیس، توسعه، بازسازی و نوسازی واحد‌های مذکور برای ایجاد دارایی‌های ثابت به استثنای زمین هزینه می‌شود، مشمول حکم این بند می‌شوند.

لازم به ذکر است که استثنای زمین در مورد سرمایه‌گذاری اشخاص حقوقی غیردولتی در واحد‌های حمل‌ونقل، بیمارستان‌ها، هتل‌ها و مراکز اقامتی گردشگری صرفا به میزان تعیین شده در مجوز‌های قانونی صادر شده از مراجع ذی‌صلاح، جاری نمی‌شود.

همچنین، در صورت کاهش میزان سرمایه ثبت و پرداخت شده اشخاص مذکور که از مشوق مالیاتی این ماده برای افزایش سرمایه استفاده کرده باشند، مالیات متعلق و جریمه‌های آن مطالبه و وصول می‌شود.

نرخ صفر مالیاتی و مشوق‌های این ماده شامل درآمد واحد‌های تولیدی و معدنی مستقر در شعاع ۱۲۰ کیلومتری مرکز استان تهران، ۵۰ کیلومتری استان اصفهان و ۳۰ کیلومتری مراکز سایر استان‌ها و شهرداری‌های دارای بیش از ۳۰۰ هزار نفر جمعیت براساس آخرین سرشماری نفوس و مسکن می‌شود و واحد‌های تولیدی فناوری اطلاعات با تایید وزارتخانه‌های ذی‌ربط و معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور در هر حال از امتیاز این ماده برخوردار می‌شوند.

همچنین مالیات واحد‌های تولیدی و معدنی مستقر در کلیه مناطق ویژه اقتصادی و شهرک‌های صنعتی به استثنای مناطق ویژه اقتصادی و شهرک‌های مستقر در شعاع ۱۲۰ کیلومتری مراکز استان تهران، با نرخ صفر محاسبه می‌شود و از مشوق‌های مالیاتی این ماده برخوردار می‌شوند.

مشمولیت ۱۰۰ درصدی درآمد ابرازی دفاتر گردشگری و زیارتی در مالیات با نرخ صفر

گفتنی است که معادل ۱۰۰ درصد از درآمد ابرازی دفاتر گردشگری و زیارتی دارای مجوز از مراجع قانونی ذی‌ربط که از محل جذب گردشگری خارجی یا اعزام به عربستان، عراق و سوریه تحصیل شده باشند؛ با نرخ صفر مالیاتی مشمول مالیات می‌شوند.

علاوه بر این، مالیات با نرخ صفر شامل درآمد ابرازی به جز درآمد‌های کتمان شده هستند و این حکم در مورد کلیه احکام مالیاتی با نرخ صفر منظور در این قانون و سایر قوانین قابل اجرا خواهد بود.

لازم به ذکر است که کلیه معافیت‌های مالیاتی و محاسبه با نرخ صفر مالیاتی از ابتدای سال ۱۳۹۵ اجرا می‌شود و با بررسی مطالب این ماده ملاحظه می‌شود که قانون‌گذار در حمایت از واحد‌های تولیدی و خدماتی، تسهیلات و امتیازات ویژه‌ای را درنظر گرفته است؛ بدین ترتیب که علاوه بر فعالیت‌های تولیدی و معدنی برای فعالیت‌های خدماتی مانند بیمارستان‌ها، هتل‌ها و مراکز اقامتی و گردشگری نیز معافیت‌ها و مزایای خاصی را قائل شده است.

براین اساس واحد‌هایی که شروع به بهره‌برداری آن‌ها پس از سال ۹۵ است؛ گاهی ممکن است با توجه به مفاد این ماده و شرایط استقراری (شهرک‌های صنعتی) بتوانند تا ۱۳ سال نیز از تعطیلی مالیاتی بهره‌مند شده و پس از آن هم با رعایت شرایطی تا مستهلک نمودن سرمایه واحد خود، از محاسبه مالیات با نرخ صفر استفاده کنند.

مشمولیت ۱۰۰ درصدی درآمد صادرات خدمات و کالا‌های غیرنفتی و محصولات کشاورزی در مالیات با نرخ صفر

گفتنی است که معادل ۱۰۰ درصد از درآمد حاصل از صادرات خدمات و کالا‌های غیرنفتی و محصولات بخش کشاورزی و ۲۰ درصد درآمد حاصل از صادرات مواد خام و علاوه بر این، درآمد حاصل از کالا‌های مختلف که به صورت ترانزیت به ایران وارد می‌شوند و بدون تغییر صادر می‌شوند، مشمول مالیت با نرخ صفر هستند.

همچنین، مالیات سازمان‌ها و مؤسسات وابسته به شهرداری‌ها که به موجب قانون برای انجام وظایف ذاتی شهرداری در امور عمومی، شهری و خدماتی تشکیل و ۱۰۰ درصد سرمایه و دارایی آن متعلق به شهرداری است، از طریق نرخ صفر محاسبه می‌شود.