سهام عدالت ماندگار شد

۵۰ میلیون دارنده سهام عدالت امسال ۴ هزار میلیارد تومان سود تعلق خواهد گرفت.این خبری بود که حدود ۶ ماه پیش معاون اول رییس جمهور اعلام کرد. اگرچه پیش از این مشخص نبود که دولت قرار است چه میزان سود به دارندگان سهام عدالت بپردازد،اما خبر پرداخت سود،خیلی ها را خوشحال و برخی ها را هم البته نگران کرد.کسانی که برگه سهام عدالت در دست داشتند،در انتظار به ثمر رسیدن میوه دریافت شده از سالهای دور،چشم به راه تصمیم های دولت شدند و در مقابل کارشناسان اقتصادی هم نگران که مبادا سودهای تازه موج تازه ای از افزایش نقدینگی و به دنبال آن تورم را راه بیندازند.


هنوز ماجرا تعیین تکلیف نشده دو رییس کمیسیون های تخصصی مجلس یعنی محمدرضا پورابراهیمی و غلامرضا تاجگردون روسای کمیسیون های اقتصادی و برنامه، بودجه به رییس جمهور نامه نوشتند و او ازو خواستند تا جلوگیری پرداخت سود نقدی به افراد را بگیرد.هشدار دادند که این سودها می تواند تبعاتی مثل یارانه نقدی در پی داشته باشد و بازار سرمایه را نیز دچار اخلال کند.

البته نگرانی ها درباره سهام عدالت موضوع تازه ای نیست؛از روزی که این سهام متولد شد تا به امروز،سهام عدالت یکی از بحث برانگیزترین موضوعات اقتصاد ایران بوده است.

در بازنگری سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی،در بند ج شتاب گرفتن رشد و توسعه اقتصادی کشور مبتنی بر اجرای عدالت اجتماعی و فقرزدایی در چارچوب چشم انداز ۲۰ ساله کشور در دستور کار قرار گرفت. هدف این بند واگذاری ۸۰ درصد از سهام بنگاههای دولتی مشمول صدر اصل ۴۴ به بخش‌های خصوصی شرکت‌های تعاونی سهامی عام و بنگاه‌های عمومی غیردولتی بود. اما در فرآیند کار سیاست های خصوصی سازی در اجرا منحرف شد.

شرکت های بسیاری به جای خصوصی شدن «خصولتی» شدند. محمود احمدی نژاد رییس جمهور وقت در راستای سیاست های فقرزدایی که شعار آن را مطرح می کرد، مانورهای تبلیغاتی بسیاری بر روی سهام عدالت اجرا کرد که در نهایت طرح نیمه کاره بی سروسامانی از آن برای دولت یازدهم به ارث باقی ماند.

براساس گزارش های موجود، ارزش سهام عدالت در مرحله اول دو هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان بود.یکسال بعد با تفسیر تازه‌ای که از اصل ۴۴ قانون اساسی صورت گرفت، دولت وفت اجازه یافت تا ۸۰ درصد سهام کارخانجات، بنگاه‌های بزرگ دولتی را به بخش خصوصی و تعاونی واگذار کند. با تفسیری که از اصل ۴۴ صورت گرفت دولت اجازه یافت تا سهام شرکت‌های بزرگ نظیر خودروسازی‌ها، فولاد، معادن، بیمه، بانک، هواپیمایی، کشتیرانی، نیروگاه‌ها، مخابرات و نفت گاز را واگذار کند.

برخی آمارها نشان می‌دهد که بیش از ۱۴۲ هزار میلیارد تومان سهام شرکت‌های دولتی در پانزده سال گذشته واگذار شده که حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان این سهام مربوط به سهام عدالت بوده است. قرار بود پرونده خصوصی‌سازی در سال ۹۳ بسته شود، اما گویا این قصه هنوز هم سر دراز دارد.

رونمایی در اسفند ، تعیین تکلیف در مهر

از روزی که دولت یازدهم سرکار آمد تا آخرین ماههای فعالیت دولت اول حسن روحانی،ساماندهی به پرونده ناتمام خصوصی سازی و تعیین تکلیف سهام عدالت در دستور کار دولت قرار داشت. اسفندماه سال گذشته اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور از سامانه ای رونمایی کرد که بر مبنای آن مقرر شد تا کسانی که طی ۱۰ سال گذشته سهام عدالت دریافت کرده اند،به سود برسند.

جهانگیری گفته بود که:« امروز می‌توان گفت سهام عدالت به معنای این است که ۵۰ میلیون نفر از شهروندان این کشور مالک بخشی از دارایی های دولت هستند که ارزش این دارایی بیش از ۵۵ هزار میلیارد تومان است. بنابراین می توان با افتخار گفت که ۵۰ میلیون از مردم ایران با اقدامی که تاکنون صورت گرفته ۵۵ هزار میلیارد تومان دارایی از دولت جدا کرده و به مالکیت خود درمی آورند.»

پس از رونمایی از این سامانه کار تکمیل اطلاعات دارندگان سهام عدالت آغاز شد.در نیمه شهریور ماه سازمان خصوصی سازی اعلام کرد که دارندگان این سهام ملزم به پرداخت مابه التفاوت سود واریز شده از سوی دولت هستند تا سهام به نام آنها ثبت شده و از این پس در لیست پرداخت سود این سهام قرار بگیرند.

سودی که تعیین تکلیف شد

آنطور که میرعبدلله پوری حسینی رییس سازمان خصوصی سازی اعلام کرده ، به دارندگان این سهام در مرحله اول سودی بین ۱۳۰ تا ۱۵۰ هزار تومان تا پایان نیمه اول سال جاری پرداخت خواهد شد. سودی که شرکت ها قرار است هرسال بعد از برگزاری مجامع خود آن را به سهامداران سهام عدالت پرداخت کنند.

به دنبال این اعلام، سازمان خصوصی سازی در اطلاعیه ای اعلام کرد که همه شرکت هایی که سهام عدالت دارند، مجمع خود را برگزار کرده اند و سود سهام عدالت را تعیین کرده اند. پس از این مرحله اعلام شد که سه هزار و ۳۴۵ میلیارد تومان سود برای مشمولین سهام عدالت در شرکت های سرمایه پذیر مصوب شده است.به دنبال آن مقرر شد تا رقمی حدود ۷۰۰تا ۸۰۰میلیارد تومان هم سود هلدینگ خلیج فارس به سود بقیه شرکت ها اضافه شود.

به گفته پوری حسینی رییس سازمان خصوصی سازی تا پایان شهریور ماه حدود ۴۹ میلیون نفر برای سهام عدالت به صورت قطعی ثبت نام کرده اند و قرار است سود سهام عدالت تاپایان سال در سه مرحله واریز شود.به گفته او در هر نوبت همه ۴۹ میلیون نفر یکدفعه سود نمی‌گیرند، بلکه مرحله به مرحله واریز سود صورت خواهد گرفت.

اگرچه فرصت قانونی برای تکمیل مابه التفاوت سهام عدالت مشمولان یکبار دیگر تمدید شده،اما گزارش ها نشان می دهد تاکنون تنها ۵۰۰ میلیارد تومان به حساب سازمان خصوصی سازی برای پرداخت سهام عدالت واریز شده است.هرچند پوری حسینی گفته که شرکت ها ۵ ماه دیگر فرصت قانونی برای پرداخت دارند، اما در عین ۴۷ میلیون سهام گیرنده هم دهک بندی شده و قرار است پرداخت ها از دهک های پایین شروع شود.

این بدان معناست که به زودی پرونده سهام عدالت تعیین تکلیف می شود؛هرچند که نقدها به شیوه پرداخت سودهای سهام عدالت باقیست اما آنچه مهم است اینکه دولت حسن روحانی این کار روی زمین مانده را به سرانجام رساند.در میانه راه شاید بتوان برای اعتراض ها و نقدها راه های میان بر برگزید.