‌مرگ تدریجی زیباترین رودخانه ایران

محمدحسن صالحی عنوان‌کرد: حوضه‌ی آبریز کارون و دز، نه تنها به عنوان یکی از پرآب‌ترین حوضه‌های آبریز رودخانه‌های کشور محسوب می‌شود، بلکه در مسیر خود تمدن‌های کهنی را به وجود آورده که پس از گذشت ده‌ها قرن، آثار آن محکم و پا برجاست، اما این رودخانه طی سال‌های گذشته دچار کم آبی شده و حجم آب آن به یک‌سوم کاهش یافته است.

وی افزود: یکی از پیامدهای کم‌آبی رودخانه، فرسایش خاک است. در حوضه رودخانه کارون، میانگین فرسایش خاک 20 تن در هکتار گزارش شده است. فرسایش خاک نه‌تنها توان حاصلخیزی خاک‌ها را کاهش می‌دهد، بلکه با تولید رسوب زیاد موجب کاهش کیفیت آب‌های سطحی و کاهش عمر مفید مخازن سدها نیز می‌شود.

صالحی تصریح‌کرد: افزایش ریزگرد‌ها به عنوان یکی از آثار دیگر کم‌آبی و خشکسالی است. با کاهش پوشش گیاهی، شرایط برای شکل‌گیری گرد و خاک مهیا شده و با توجه به خشکسالی‌های پی در پی، این پدیده افزایش یافته است. از سوی دیگر در سال‌های اخیر عوامل متعددی باعث آلودگی آب این رودخانه شده که از آن جمله می‌توان به الحاق رودخانه‌های شور واقع در این محدوده، زه‌آب‌های کشاورزی و فاضلاب صنایع که مستقیما وارد رودخانه می‌شوند، اشاره کرد.

عضو کمیته علمی کنفرانس ملی رودخانه کارون گفت: با توجه به این‌که رسوبات کارون ماهیت رسی و ظرفیت تبادل کاتیونی بالا دارند، قدرت آن‌ها در جذب عناصر آلاینده حاصل از زه‌آب‌های وارد شده به رودخانه بالاست و باعث افزایش غلظت فلزات سنگین در رودخانه کارون بیش از حد مجاز استانداردها می‌شود.

وی ادامه‌داد: پیامد این مساله، آلودگی آب‌های زیرزمینی، محصولات کشاورزی، حیات وحش و در نهایت به مخاطره افتادن سلامت انسان‌هاست. علاوه بر این، اکوسیستم گیاهی و جانوری رودخانه کارون به دلیل آلودگی بیش از حد این رودخانه در حال نابودی است و تنوع گونه‌های گیاهی و جانوری این رودخانه در حال انقراض و رو به کاهش است.

صالحی خاطرنشان‌کرد: در نهایت رودخانه کارون نقش بسیار مهمی در فعالیت‌های اقتصادی، کشاورزی، اجتماعی و زیست محیطی استان خوزستان ایفا می‌کند و اکوسیستم پایداری را ایجاد کرده و هرگونه تغییر در این اکوسیستم پایدار، می‌تواند چالشی عمیق را درپی داشته باشد. از این رو نیازمند آن است که مسئولان امر با نگرشی بهتر وضعیت بزرگترین و زیباترین رودخانه ایران را مد نظر قرار دهند.