مداحان مانع از اعتیاد می شوند

در روزهاي اخير اخبار مختلفي درباره مداحان مي‌شنويم؛ از صحبت مداحان راجع به توافق هسته‌اي گرفته تا دادن ليست جداگانه براي انتخابات مجلس. ظاهرا بعضي از اقشار جامعه مداحان را جزو گروه‌هاي مرجع به حساب مي‌آورند كه اكنون قرار است آنها نقش‌هاي اجتماعي نيز بر عهده بگيرند. روز گذشته يك مقام مسئول در ستاد مبارزه با مواد مخدر عنوان كرده است: بيش از 13 هزار روحاني و مداح براي پيشگيري اوليه از اعتياد آموزش ديده‌اند.

يكي از معضلات مهم در جامعه ما اعتياد است كه نگراني‌هاي زيادي را براي مسئولان و خانواده‌هاي ايراني ايجاد كرده است به حدي كه 92 درصد از جمعيت 79 ميليوني ايران نگران مواد مخدرند و به عنوان يك دغدغه اصلي به آن نگاه مي‌كنند. در كشور ما يك ميليون و 350هزار معتاد وجود دارد كه 7/90 درصد آنها مرد و 3/9درصد آنها زن هستند. وقتي هم كه كشور ايران در همسايگي بزرگ‌ترين كشور توليد‌كننده مواد مخدر دنيا يعني افغانستان قرار گرفته است، هر چقدر هم كه براي مساله مصرف مواد مخدر در جامعه نگران باشیم باز كم است. 63 درصد معتادان در كشور ما متاهل هستند و اعتياد به‌طور مستقيم و غيرمستقيم بر هزار و يك آسيب اجتماعي ديگر مانند كودك‌آزاري، همسرآزاري، زنداني شدن افراد، طلاق، فقر و... اثرگذار است. معضل سياه اعتياد مانند خوره‌اي به جان تمام اقشار و طبقات اجتماعي افتاده است به حدي كه آمار اعتياد در بين زنان در يك دوره چهار ساله دوبرابر افزايش يافته و آمار زنان معتاد از 2/5 درصد به 2/9درصد رسيده است. كار به جايي رسيده كه در كشور روزي 10 نفر در اثر اعتياد جان خود را از دست مي‌دهند. براي درك بهتر معضل اعتياد فقط استناد به چند آمار كمي كافي نيست، هر روز كه مي‌گذرد معضل اعتياد صورتك‌هاي جديدي به خود مي‌گيرد و پيچيدگي ماجرا بيش از پيش مي‌شود. اين روزها روانگردان‌ها و مواد مخدر صنعتي رواج زيادي پيدا كرده است كه اين تغيير الگوي مصرف، مشكلات مصرف مواد مخدر در كشور را بيشتر و پيچيده‌تر كرده است. اين مواد به دليل ماهيتي كه دارند بيشتر از سوي جوانان مورد استفاده قرار مي‌گيرند و كساني كه در دام آن مي‌افتند، خيلي دير متوجه مي‌شوند كه اعتياد دامنشان را گرفته است. ادامه اين ماجرا به اين ختم مي‌شود كه سن اعتياد در جامعه پايين مي‌آيد و مسئولان دائم در اظهارنظرهايشان از رواج مواد در مدارس و دانشگاه‌ها خبر مي‌دهند. اين تنها توصيف كوچكي از وضعيت اعتياد در كشور ما بود، اين ماجرا سر درازي دارد كه در حوصله اين گزارش نمي‌گنجد اما بعد از اين همه حرف و حديث، پرسشی كه مطرح مي‌شود اين است كه حالا چه بايد كرد؟

بهره‌گيري از ظرفيت مداحان در پيشگيري از اعتياد

براي مبارزه با مواد مخدر در جامعه دو نوع از اقدامات اهميت دارند؛ يكي اقدامات سلبي است كه به مبارزه سفت و سخت با قاچاقچيان مواد مخدر اشاره دارد و ديگري اقداماتي است كه هدفشان حمايت از معتادان است كه توسعه مراكز ترك اعتياد يك اقدام مفيد در اين زمينه است. اما گاهي بايد اقدامات را اساسي‌تر كرد و به حوزه پيشگيري وارد شد و افراد جامعه را با فرهنگ‌سازي درست براي مقابله با اين معضل رويين‌تن كرد. استفاده از گروه‌هاي مرجع مانند بازيگران و بازيكنان مي‌تواند يك گام مهم در فرهنگ‌سازي باشد. به نظر مي‌رسد كه ظرفيت گروه‌هاي مرجع در جامعه ما بسيار بيشتر از چيزي است كه مورد استفاده قرار مي‌گيرد، براي نمونه مداحان و روحانيون گروه‌هاي مرجعي هستند كه مي‌توانند مسئولان را در پيشگيري از اعتیاد ياري کنند و به جامعه در اين زمينه آگاهي دهند. مديركل دفتر امور فرهنگي و پيشگيري ستاد مبارزه با مواد مخدر از آموزش بيش از 13 هزار نفر از روحانيون و مداحان كشور در امر پيشگيري اوليه از اعتياد خبر داد. عارف وهاب‌زاده در اين رابطه گفت: در راستاي بهره‌گيري مناسب از ظرفيت روحانيون و مداحان كشور در جهت پيشگيري اوليه از اعتياد بالاخص براي قشر نوجوان و جوان، اداره كل فرهنگي و پيشگيري ستاد مبارزه با مواد مخدر با همكاري سازمان تبليغات اسلامي در سال گذشته و پنج ماهه سال جاري اقدام به آموزش بيش از 13 هزار نفر از گروه هدف مذكور نمود تا بتواند از اين پتانسيل تاثيرگذار در راستاي پيشگيري از اعتياد اقشار مختلف جامعه بالاخص نوجوانان و جوانان كشور استفاده كند. او با بيان اينكه محتواي آموزش‌هاي ارائه شده بيشتر نگاهي به راهكارهاي ديني و علمي پيشگيري از مصرف مواد مخدر دارد، گفت: ستاد در سال جاري نيز تفاهم‌نامه‌اي را با سازمان تبليغات اسلامي منعقد کرد تا اين اقدام ادامه داشته باشد كه در اين زمينه بسته‌هاي آموزشي مناسبي تهيه شده و در اختيار آنها قرار خواهد گرفت.

از مداحان مطلع و فعال استفاده شود

رئيس انجمن مددكاران اجتماعي ايران با بيان اينكه يكي از مولفه‌هاي مهم و تاثيرگذار در پيشگيري از آسيب‌هاي اجتماعي از جمله اعتياد نقش گروه‌هاي مرجع است، به «آرمان» مي‌گويد: يك سري از افراد به دليل ويژگي‌هاي خاصي كه دارند به عنوان گروه مرجع انتخاب مي‌شوند. وقتي فردي به عنوان يك گروه مرجع انتخاب مي‌شود به اين معناست كه آن فرد مورد قبول افراد جامعه است و رفتار، كلام و اعمال او مي‌تواند الگو باشد. «سيدحسن موسوي‌چلك» با اشاره به اينكه استفاده از گروه‌هاي مرجع واقعي و واجد شرايط در تمامي حوزه‌ها تاثيرگذار است، مي‌افزايد: اگر مرجع فرد سالمي باشد و فرد را به زندگي سالم و عاري از اعتياد دعوت كند، مي‌تواند در پيشگيري از اعتياد نقش موثر و سازنده‌اي داشته باشد. او با بيان اينكه مداحان و روحانيون هم از گروه‌هاي مرجع در جامعه هستند، تصريح مي‌كند: استفاده از ظرفيت مداحان و روحانيون زماني تاثيرگذاري لازم را دارد كه اين گروه اطلاعات لازم را در زمينه اعتياد داشته باشند تا بتوانند نقش خود را در پيشگيري از اعتياد به خوبي ايفا كنند. فعال بودن آنها در حوزه پيشگيري از اعتياد از عوامل ديگري است كه تاثير زيادي دارد.

مداحان گروه مرجع نيستند

يك مددكار اجتماعي با بيان اينكه بحث گروه‌هاي مرجع و تاثير آنها در زمينه‌هاي مختلف هميشه مورد بحث بوده است، به «آرمان» مي‌گويد: پژوهش‌هايي كه در حوزه‌هاي مختلف صورت گرفته، تاثيرگذاري گروه‌هاي مرجع در رفتار آدم‌ها را ثابت كرده است. محمد زاهدي‌اصل مي‌افزايد: گروه‌هاي مرجع بايد توجه داشته باشند كه براي مردم و به ويژه جوانان الگو هستند و اين الگو بودن مي‌تواند از جنبه‌هاي مثبت و منفي باشد. او تصريح مي‌كند: اعتياد يك آسيب اجتماعي و يك رفتار خلاف هنجارهاي جامعه است كه افراد را گرفتار مي‌كند و با توجه به تاثيراتي كه بر جسم و روح انسان دارد شرايطش پيچيده‌تر از رفتارهاي ديگر است كه انسان از ديگران ياد مي‌گيرد. او ادامه مي‌دهد: روحانيون در جامعه ما هميشه گروه مرجع بوده‌اند و رفتار آنها الگو بوده است به همين دليل نقش زيادي در پيشگيري از اعتياد دارند. زاهدي اصل با بيان اينكه مساله مداحان بحث خاصي است، مي‌گويد: مداحان ممكن است كه روي بعضي از افراد جامعه تاثيرگذار باشند ولي خيلي نمي‌توان روي آنها به عنوان گروه مرجع حساب كرد. او ادامه مي‌دهد: درباره استفاده از مداحان به عنوان گروه مرجع در پيشگيري از اعتياد، آنها مي‌توانند با رفتار حسنه و پسنديده خود تبديل به گروه مرجعي شوند كه در زمينه پيشگيري از اعتياد تاثيرگذار باشند.