تبدیل روستا به شهر؛ آرزوی شیرینی که بر مردم روستا تلخ شد

توسعه زندگی شهرنشینی و زرق و برق آن برای اهالی روستاهای کوچک و بزرگ در سال‌های اخیر آنقدر زیاد بود که تبدیل روستاها به شهر آرزوی بسیاری از روستاییان شد و تحقق این مساله برای روستاییان به حدی مهم بود که باعث شد همواره موضوع تبدیل روستاها به شهر، به عنوان یکی از شعارهای اصلی کاندیداها در انتخابات مختلف مطرح شد.

گرچه روند رو به رشد و توسعه در بخش‌های مختلف کشور امری بعید و دور از انتظار نیست، اما وقتی به قصه تلخ تبدیل روستاها به شهر و ماندگاری آنها در جایگاه روستا می‌رسیم، بیشتر با ماهیت روستا شهری مناطقی روبرو می‌شویم که امروز باید در کنار تمام کمبودها و مشکلات فراروی خود عنوان بزرگ و سنگین شهر را با یدک بکشند بدون آن که از مزایای تبدیل به شهر شدن بهره مند باشند یا به عبارتی آش نخورده و دهان سوخته‌اند.

نمود عینی این واقعیت تلخ را می‌توان در شهرهای تازه تأسیس استان مرکزی دید. داود آباد یکی از این شهرهای تازه تأسیس است که با وجود تبدیل شدن به شهر امروز در ماهیت بین شهری و روستایی خود بلاتکلیف است روستا شهری که از یک سو بافت روستایی خود را حفظ کرده و از سوی دیگر نام شهر را یدک می‌کشد بدون آنکه مردمش از زیرساخت‌های شهری مناسب و یا امکانات یک زندگی شهری برخوردار باشند.

بافت روستایی، هزینه‌های زندگی شهری

یکی از جوانان این شهر اعلام کرد: خبر تبدیل داودآباد به شهر به همان میزان که در روزهای اول دل مردم این منطقه را به امید رهایی از مشکلات پیش رو شاد کرد دست و پا زدنش در منجلاب بلاتکلیفی شهری و روستایی کام همگان را تلخ کرده است.

علی داود آبادی که حالا عطای زندگی در این شهر تازه تأسیس را به لقایش بخشیده و راهی شهر اراک شده، افزود: اگر روزگاری زندگی در روستای داود آباد آسان بود، امروز مردمش باید برای هر قدم که برمی دارند هزینه زندگی شهری را بپردازند بدون آنکه از حداقل امکانات زندگی شهری بهره مند باشند.

نمایندگی‌های ادارات غایبان بزرگ در روستاشهرها

عدم فعالیت نمایندگی ادارات و دستگاه‌های اجرایی در شهرهای تازه تأسیس هم مشکل دیگری است که یکی از اهالی شهر خنداب بدان اشاره کرد و گفت: شهر خنداب با وجود گذشت سال‌های بسیار که در زمره شهرهای استان قرار گرفته و اکنون مرکز شهرستان خنداب است، نتوانسته نمایندگی تمام دستگاه‌های اجرایی را در خود جای دهد.

ابوالفضل حسینی افزود: تبدیل روستاها به شهر بدون ایجاد زیرساخت‌های شهری دردی از مردم دوا نمی‌کند و بر مشکلات مردم نیز می‌افزاید.

وی ادامه داد: وقتی مردم شهری مثل خنداب برای کوچک‌ترین کار خود از خدمات درمانی گرفته تا کارهای اداری، باید مسافت بین خنداب تا اراک را طی کنند، تبدیل آن روستا به شهر تنها تحمیل هزینه‌های زندگی شهری بر مردمی است که هنوز قوت اصلی‌شان از محل فعالیت‌های کشاورزی تأمین می‌شود.

روستاهایی که فقط با یک تابلو شهر شدند

ساروق نیز یکی از شهرهای تازه تأسیس در استان مرکزی است شهری که به اعتقاد مردمش تنها ارمغان تبدیل آن به شهر تابلوی آهنین خوشامدگویی ورودی شهر است.

مصطفی بهرامی یکی از شهروندان این شهر تازه تأسیس گفت: انتظار می‌رفت با تبدیل ساروق به شهر با توجه به ظرفیت‌های این شهر شاهد احیای صنعت فرش بافی در آن و یا توسعه بخش گردشگری به واسطه وجود امامزاده ۷۲ تن ساروق باشیم که متاسفانه هیچ یک محقق نشد.

این شهروند ساروقی ادامه می‌دهد: تبدیل روستاهای ما به شهر حکایت دکمه‌ای را دارد که قرار است برایش کتی دوخته شود.

اهالی روستای کارچان در نزدیکی اراک نیز امروز دل خوشی از تبدیل روستایشان به شهر ندارند و سوغات این تغییر را مشکلات لاینحل فراروی مردمی می‌دانند که تکلیفشان معلوم نیست شهری هستند یا روستایی!

شهرهای تازه تأسیس وعده بزرگی بود که کاندیداهای انتخابات به مردم روستاها دادند بدون آن که فکر کنند زیرساخت‌های این وعده چطور باید تأمین و فراهم شود

کریم احمدی یکی از اهالی این شهر تازه تأسیس می‌گوید: شهرهای تازه تأسیس وعده بزرگی بود که کاندیداهای انتخابات به مردم روستاها دادند بدون آن که فکر کنند زیرساخت‌های این وعده چطور باید تأمین و فراهم شود.

وی افزود: کاندیداهای انتخابات آتی خواهشا روند تغییر تابلوی روستاها به شهر را فراموش کنند و به جای تبدیل مناطق روستایی به شهر کمی به فکر توسعه روستاها در همان قالب روستا باشند چرا که مردم این مناطق با بافت روستایی بهتر می‌توانند کنار بیایند تا بافت روستاشهرهایی که همه را سردرگم کرده است.

بی رغبتی سرمایه گذاران برای فعالیت در شهرهای تازه تأسیس

فرماندار شهرستان کمیجان گلایه‌های بسیاری از تبدیل بی ضابطه روستاها به شهر دارد که شنیدنی است.

غلامرضا میوه در این باره می گوید: متاسفانه در شرایطی که روند توسعه زندگی شهرنشینی در دنیا به سمت برنامه ریزی برای بهره مندی شهروندان از امکانات به روز، تجهیزات الکترونیک و فناوری اطلاعات پیش می‌رود ما باید در شهرهای تازه تأسیس خود به فکر آسفالت خیابان‌ها و سرو سامان دادن به سیمای شهری باشیم.

وی با اشاره به استقبال اندک سرمایه گذاران به سرمایه گذاری در شهرهای تازه تأسیس به واسطه نبود امکانات رفاهی و خدمات شهری ادامه داد: وقتی یک شهر از حداقل امکانات و زیرساخت‌های شهری محروم است چگونه می‌توان انتظار داشت سرمایه گذاران برای توسعه آن اقدام کنند.

فرماندار کمیجان با اشاره به جای خالی نمایندگی دستگاه‌های اجرایی در شهرهای تازه تأسیس، افزود: امروز شهرهای تازه تأسیس نه از اقبال بخش دولتی برای سرمایه گذاری برخوردارند نه از اقبال بخش خصوصی و مردم ساکن در این مناطق بهره‌ای می‌برند و با توجه به تغییر بافت از روستا به شهر باید به کسب و کار روستایی ادامه دهند یا به فکر پیشه‌ای در خور شهر باشند.

میوه تاکید کرد: تبدیل نیمه کاره روستاها به شهر نمی‌تواند سدی در مقابل مهاجرت جوانان به شهرها شود، بلکه این شرایط انگیزه آنها را برای رفتن از روستاشهرهای فراموش شده به شهرها بیش از پیش افزایش می‌دهد.

وی ادامه داد: مردم این مناطق ترجیح می‌دهند ساکنین یک روستا مورد خطاب بگیرند تا ساکنین شهرهای عقب مانده‌ای که هویت خود را بین شهر و روستا گم کرده است.

فرماندار کمیجان یادآور شد: اگر رشد و توسعه شهرستان‌های تازه تأسیس را می‌خواهیم باید بخشی نگری در استان را تعطیل و با نگاهی عادلانه زمینه توسعه تمام نقاط شهری استان را فراهم کنیم.

امید توسلی افزود: متاسفانه در سال‌های اخیر همراه با تبدیل روستاهای مستعد در بخش کشاورزی، گردشگری و فرهنگی به شهرهایی بی خاصیت که حالا لباس شهری به جای آنکه زینتشان دهد بر تنشان گریه می‌کند، همچون قاتلی، با دست‌های خود زمینه توسعه این مناطق را در نطفه کشته‌ایم.

وی ادامه داد: بسیاری از مناطق استان که امروز نام شهر را یدک می‌کشند می‌توانستند در مقام روستا به عنوان یک روستای توسعه یافته در کشور مطرح شوند این در حالی است که در سایه برخی رقابت‌ها و تنها به قیمت جمع کردن آرای مردم روستا وعده‌هایی به آنها داده شد که نه تنها باری از دوش روستائیان برداشته نشد بلکه امروز آنها را گرفتار هم کرده است.

این کارشناس مسائل شهری اظهار داشت: متاسفانه تعریف شهر و زندگی شهرنشینی در این مناطق امروز جایگاهی ندارد و آنچه حاصل این اقدام شده فقط تابلوهایی است که حالا دیگر رنگ و لعاب روزهای اول را هم ندارند.

توسلی با اشاره به محرومیت مردم روستاشهرهای استان مرکزی از حداقل امکانات گفت: امروز ما در برخی شهرهای استان حتی یک بانک برای انجام عملیات بانکی نداریم آنگاه چطور از جوانان این مناطق انتظار داریم که بار سفر نبسته و دنبال آرزوهایشان به شهرهای پر زرق و برق نروند.

وی در ادامه به دغدغه مسئولان این مناطق هم اشاره کرد و افزود: تبدیل بی‌ضابطه روستاها به شهر و بخش‌ها به شهرستان‌ها قبل از ایجاد زیرساخت‌های اساسی و حیاتی در این مناطق امروز مشکلاتی را نیز فرا روی شهرداران و فرمانداران مسئول در این مناطق قرار داده است.

این کارشناس مسائل شهری با بیان این که هر یک از مناطق شهری تازه تأسیس در استان، دارای ظرفیت‌های بالقوه فراوان در بخش‌های مختلف از جمله بخش کشاورزی است ادامه داد: تبدیل این مناطق به شهر نخستین تیشه نابودی را بر این ظرفیت‌ها می‌کوبد.

توسلی ادامه داد: اولین ارمغان زندگی شهری در روستاها تغییر سبک زندگی است امر مهمی که در راستای آن بافت روستا از جمله باغات سرسبز متلاشی شده و تبدیل به مناطق مسکونی می‌شود و همین مساله به تنهایی مشکلات و تبعات ناگواری را در سال‌های آتی به وجود می‌آورد .

در پایان امید آن داریم تجربه تلخ تبدیل روستاها به شهر در سایه شعارهای انتخاباتی ، درس عبرتی برای ساکنین روستاهای دیگر باشد، روستاهایی که می‌توانند در سایه کمی همدلی و همفکری بجای تبدیل به شهر، به یک قطب اقتصادی و گردشگری در کشور تبدیل شوند و ساکنان آن، با حفظ صفای روستای خویش زمینه رشد و توسعه آن روستا را فراهم کنند.

گزارش: ثمین مامقانی نژاد