گردهمایی مسئولان برای بحران خاک/ ایران برای خاک هیچ قانونی ندارد

در همایش سال جهانی خاک که امروز صبح در سالن همایش‌های سازمان محیط زیست برگزار می‌شود، رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست، وزیر جهاد و کشاورزی، رئیس کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس شورای اسلامی، رئیس سازمان تحقیقات، ترویج و آموزش کشاورزی، نماینده فائو در ایران، معاون آب، خاک و صنایع وزارت جهاد کشاورزی، رئیس موسسه تحقیقات خاک و آب و رئیس انجمن علوم خاک حضور پیدا می‌کنند تا از ابعاد بحران خاک، راهکارها، ضوابط قانونی جدید برای مهار بحران و تکلیفاتی که بر گردن نهادها و سازمان‌ها گذاشته شده سخن بگویند.

کارشناس مسئول بررسی‌های آلودگی خاک سازمان حفاظت از محیط زیست در این باره می‌گوید: خاک از چندین جهت اهمیت دارد. تنوع زیستی،‌ بحث سیلاب‌ها و امنیت غذایی که مهم‌ترین موضوع است. همین بحث امنیت غذایی هم بود که باعث شد تخریب خاک در سراسر جهان مورد توجه نهادهای جهانی و نگرانی آن‌ها شود. این شدت تخریب که افزایش هم پیدا می‌کند باعث شده که خاک‌های حاصل‌خیز ما از بین بروند و اگر خاکی نباشد غذایی هم وجود نخواهد داشت. این شد که در سال ۲۰۱۲ روزی را معین کردند به اسم روز جهانی خاک که پنجم دسامبر است و ما امسال با تاخیر همایش آن را روز دوم دی ماه برگزار می‌کنیم.

لادن رضی با اعلام این که برای تولید یک سانتی‌متر خاک ۱۰۰ سال تا ۱۰ هزار سال زمان نیاز است، می‌گوید: زمانی که اهمیت موضوع خاک را دیدند و تهدیدهای جدی که در بحث قاچاق و صادرات خاک و … جدی گرفته نمی شد برای این که اهمیت موضوع را بیشتر نشان دهند گفتند سال ۲۰۱۵ را به عنوان سال خاک نام گذاری می‌کنیم. در نشستی که به این نام‌گذاری انجامید گفته شد که ما یک سوم خاک جهان را تا الان تخریب کرده‌ایم و اگر این روند ادامه پیدا کند تا سال ۲۰۵۰ سرانه جهانی زمین قابل کشت و زراعت تا یک چهارم میزان سال ۱۹۶۰ کاهش می یابد و در سال ۲۰۵۰ وقتی جمعیت ما به ۹ میلیارد نفر برسد میزان خاکی که می‌تواند ماده غذایی تولید کند تنها برای ۲ میلیارد نفر کافی است. یعنی ۷ میلیارد نفر غذا نخواهند داشت.

در ایران هیچ قانونی برای خاک نداشتیم

رضی با بیان این که در ایران هیچ لایحه قانونی در خصوص خاک نداشتیم، می‌گوید: اولین کاری که کردیم این بود که لایحه جلوگیری از آلودگی خاک را آماده کردیم. بعد قرار شد برای این که بحث فرسایش خاک هم در این لایحه گنجانده شود آن را با لایحه وزارت کشاورزی ادغام کنیم.

وی در بیان جزییات پیشرفت کار این لایحه تشریح می‌کند:‌ ما لایحه جلوگیری از آلودگی خاک را سال ۱۳۸۶ به دولت ارائه کردیم و سال ۱۳۸۷ تصمیم گرفتیم آن را با بخش فرسایش ادغام کنیم. لایحه ادغام شده را سال ۱۳۸۸ برای مجلس فرستادیم. لایحه سال ۱۳۸۹ و ۱۳۹۰ در مجلس بررسی شد اما بعد به دلیل ادغامی که باید با طرح جامع منابع طبیعی انجام می‌شد در سال ۱۳۹۲ آن را استرداد کردیم. مجلس بلافاصله نامه زد و به دولت مهلت داد که در اسرع وقت لایحه جدید را جایگزین کند که دوباره سازمان حفاظت از محیط زیست دست به کار شد و در سال ۱۳۹۳ وزارت جهاد کشاورزی را دعوت کردیم. چندین نشست داشتیم و لایحه جدید را تنظیم کردیم و در خرداد ۱۳۹۳ به دولت فرستادیم که بررسی آن تا اسفندماه ۱۳۹۳ طول کشید. امسال در مجلس، کمیسیون‌های متعدد لایجه را بررسی و تایید کردند و نهایی شد. کمیسیون اصلی بررسی، کمیسیون کشاورزی بود و کمیسیون‌های فرعی، کمیسیون بهداشت، عمران، صنایع، بودجه و شوراها بودند که در جلساتشان شرکت کردیم و تعامل خیلی خوبی بود.

رضی با اذعان به این که روند کار بیش از اندازه طولانی شده بود تصریح می‌کند:‌ با توجه به این که این لایحه خیلی در اولویت قرار گرفته و سازمان‌ها و وزارتخانه‌های مربوطه باید هرچه سریع‌تر تکلیفاتی که برایشان مشخص شده را انجام بدهند تصمیم بر این شد که لایحه، اصل هشتاد و پنجی شود که این لایحه بررسی شده و نتایج آن را آقای دکتر رجایی رییس کمیسیون کشاورزی مجلس امروز در همایش روز جهانی خاک اعلام کنند.

رفع نیاز مدیریت خاک کشور با رونمایی دو وب‌سایت

کارشناس مسئول بررسی‌های آلودگی خاک سازمان حفاظت از محیط زیست از رونمایی سایت‌های مربوط به خاک کشور در مراسم امروز روز جهانی خاک خبر می‌دهد: دو سایت طراحی کرده‌ایم که نیاز مدیریت خاک کشور در دو بخش فرسایش خاک و آلودگی خاک به شمار می‌رفته است.

به گفته وی یکی از سایت‌ها، سایت استانداردهای کیفیت خاک‌های کشور است که در آن سایت می‌توان داده‌هایی که از نمونه‌برداری آنالیز خاک به دست آمده را وارد کرد و آنجا تعیین می‌شود که وضعیت آلودگی خاک از چه قرار است، چگونه باید رفع و پاکسازی انجام شود یا اگر آلودگی و مشکلی ندارد این خاک برای چه کاربری مناسب است، در سطح کاربری کشاورزی است یا مسکونی یا صنعتی یا تجاری و …

آن‌گونه که رضی می‌گوید موسسه تحقیقات خاک و آب وزارت جهاد و کشاورزی نیز سایتی را طراحی کرده است که تمام نقشه‌های خاکشناسی کشور در آنجا قرار گرفته است. تصویر نقشه‌ها برای همه به رایگان در دسترس است و اگر بخواهید فایل نقشه را دریافت کنید و به صورت GIS درآورید نیز با پرداخت هزینه همه می‌توانند آن‌ها را خریداری و دریافت کنند.

رضی در توضیح بیشتر محتوای این نقشه‌ها می‌گوید: شما در این نقشه‌ها می‌توانید رده‌های مختلف خاک را ببینید. شاید کمتر کشوری مثل کشور ما چنین تنوع رده‌ای در خاک داشته باشد. این سایت که در آن می‌توانید ببینید در هر منطقه دقیقا چه نوع خاکی وجود دارد را قرار است امروز موسسه تحقیقات خاک و آب از طرف وزارت جهاد کشاورزی رونمایی بکند.

این کارشناس خاک درباره حاضران در مراسم امروز نیز می‌گوید: خانم ابتکار معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، آقای مهندس محمود حجتی وزیر محترم جهاد کشاورزی، آقای مهندس عباس رجایی رئیس کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس شورای اسلامی، آقای دکتر زند رئیس سازمان تحقیقات، ترویج و آموزش کشاورزی، آقای ناکوزی نماینده فائو در ایران، آقای اکبری معاون محترم آب، خاک و صنایع وزارت جهاد کشاورزی، آقای بازرگان رئیس موسسه تحقیقات خاک و آب و آقای گرجی رئیس انجمن علوم خاک در این برنامه حاضرند و صحبت می‌کنند.