پرنده هدایت پذیر از دور یا پهپادها بازیگران و مهره های اصلی جنگ‌های جدید

امروز پرنده های هدایت پذیر علاوه بر اینکه در حوزه‌های تجاری و تحقیقاتی به کمک انسان‌ها آمده‌اند در جنگ‌ها و عملیات نظامی نیز در هر حوزه‌ای نقش آفرینی می‌کنند و یکی از قدرتهای اصلی پشتیبانی در میدان های جنگ‌ به شمار می‌روند. بر همین اساس نیروهای مسلح کشورمان هم با درک قدرت این جنگ افزار نوین در چند دهه اخیر با طراحی و ساخت انواع پهپادها با کاربردهای مختلف، گام‌های بلندی در مسیر دستیابی به قدرت تهاجمی و بازدارنده بومی برداشته اند و توانسته اند خود را در بین چند کشور قدرتمند در زمینه پهپادی مطرح کنند.

یکی از ویژگی های مهم پهپادها این است که می توانند از تمامی جاده ها و مناطق هموار کشور به پرواز درآیند و عملیات خود را بدون نیاز به فرودگاه مجهز آغاز کنند، از طرف دیگر با توجه به هزینه پایین تولید و امکان تولید آنها در حجم بالا نسبت به هواپیمای جنگی با سرنشین مورد توجه اکثر کشورها قرار گرفته است برهمین اساس ارتش و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با در اختیار گرفتن انواع پهپادهای رزمی، شناسایی و انهدامی و انتحاری، پنهانکار و بمب افکن توانسته نیروی زمینی، دریایی و هوافضای خود را نسبت به گذشته تهاجمی تر و قدرتمندتر کنند. برهمین اساس در زیر به گوشه ای از توانمندی های سپاه در حوزه پهپاد اشاره می شود.

از جمله پهپادهای مورد استفاده در سپاه می توان به ابابیل ۱، ۲، ۳، ۴ و ۵، مهاجر ۱۰، مهاجر ۶، حدید۱۱۰، غزه، شاهد ۱۲۹، شاهد۱۴۷، شاهد ۱۶۱، شاهد ۱۴۱، شاهد ۱۹۱، شاهد ۱۷۱ که از مدل غنیمتی گرفته شده از پهپاد آمریکایی ساخته شده و غزه را می توان نام برد که در رزمایش ها و بعضی از عملیات نظامی در معرض دید جهانیان گذاشته شد.

البته شروع کار فعالیت پهپادهای سری ابابیل به سال ۱۳۶۵ بر می‌گردد. ابابیل ۱ در طول دفاع مقدس بصورت انتحاری استفاده شد. ابابیل ۲ هم از سال ۱۳۷۰ بصورت انبوه توسط شرکت صنایع هواپیماسازی ایران تولید و از آن زمان در اختیار نیروهای مسلح کشورمان و به ویژه سپاه قرار گرفت.

تعداد زیادی از ابابیل-۲ تا به امروز تولید شده و در اختیار یگان‌های مختلف نیروهای مسلح کشورمان قرار گرفته است. این پرنده بدون سرنشین دارای طراحی آیرودینامیکی مناسب، جداسازی و مونتاژ سریع، سهولت به کارگیری و تعمیر، تحرک و انعطاف پذیری خوب، قابلیت استفاده در محیط های دریا و خشکی، قابلیت بازیابی و استفاده چندباره، قیمت تمام شده مناسب که حتی از پشت یک وانت با پیشران راکتی قابل پرواز، است. حتی سپاه ابابیل ۲ را بر روی قایق های تندرو خود نیز نصب کرده است.

با توجه به بالا بودن کارایی و قابلیت رزمی ابابیل ۱ و ۲، بر همین اساس پهپاد ابابیل ۳ طراحی و ساخته شد. همچنین ابابیل ۳ نیز بعد از مدتی ارتقا داده شد و به نام اطلس مورد استفاده قرار گرفت. این پهپاد در آبان ماه ١٣٩٣ در رزمایش پیامبر اعظم ۵ رونمایی شد. این هواپیمای بدون سرنشین با موتور ٤ سیلندر بنزینی، مداومت پرواز ٨ ساعته و قابلیت پرواز تا عمق ٢٥٠ کیلومتری دارای سرعت ۲۰۰ کیلومتر بر ساعت، برد ۱۰۰ کیلومتر و سقف پرواز ۵ هزار متر است. این پهپاد از بدنه کاملا کامپوزیت برخوردار است.

از دیگر پهپادهای مورد استفاده سپاه می توان از پهپادهای خانواده شاهد نام برد. شاهد دارای مدل های مختلف به نام های شاهد ۱۷۱، شاهد ۱۸۱، شاهد ۱۹۱، شاهد ۱۶۱ و شاهد ۱۴۱، شاهد ۱۲۹ است. پهپادهایی هستند که از خانواده پهپادهای رادارگریز هستند که تفاوت اصلی این پهپادها در ابعاد و نوع موتور آنهاست این پهپادها توسط صنایع هوانوردی شاهد و نیروی هوافضای سپاه با مهندسی معکوس و از پهپاد RQ-۱۷۰ آمریکا ساخته شده‌اند.

پهپاد های شاهد ۱۶۱ و ۱۴۱ در سال ۹۳ ساخته شدند که نمونه ۴۰ درصدی پهپاد مشهور RQ-۱۷۰ آمریکایی است که سال ۱۳۹۰ به تور نیروی هوافضای سپاه افتاد. تنها فرق پهپاد شاهد ۱۶۱ و ۱۴۱ در موتور آنها است. شاهد۱۶۱ از یک موتور جت و شاهد۱۴۱ از موتور پیستونی به‌عنوان پیشران استفاده می‌کنند. شاهد ۱۹۱ و ۱۸۱ هم نمونه ۶۰ درصدی پهپاد مشهور RQ-۱۷۰ آمریکایی است که دارای موتور جت است.

شاهد-۱۷۱ که با نام سیمرغ نیز شناخته می شود، نسخه ۱۰۰ درصدی RQ-۱۷۰ است و از موتور توربوفن طلوع-۱۴ استفاده می کند. مینی توربوفن Toloue-۱۴ نتیجه تبدیل موتور توربوجت مینی Toloue-۴ به توربوفن است. شاهد-۱۷۱ به لطف موتور توربوفن خود به استقامت پرواز ۱۰ ساعتی و حداکثر برد ۴۴۰۰ کیلومتر دست یافته است. سقف پرواز ۴۰ هزار فوت (۱۲ هزارمتر)، حداکثر وزن برخاست ۳۰۷۰ کیلوگرم و حداکثر سرعت ۴۶۰ کیلومتر بر ساعت از دیگر مشخصات این پهپاد است. شاهد-۱۷۱ مانند پهپاد RQ-۱۷۰ از محافظی برای دوربین حرارتی خود استفاده می کند که سطح مقطع راداری آن را کاهش می دهد.

از دیگر پهپادهای مورد استفاده سپاه، پهپاد شاهد ۱۲۹ است که یک پهپاد با ماموریت مراقبتی و رزمی است که ۲ هزار کیلومتر برد دارد. این پهپاد قابلیت حمل و بکارگیری ۴ فروند موشک یا بمب هدایت شونده سدید را دارد و از دوربین‌های عقاب ۴ و ۶ استفاده می‌کند.

یکی دیگر از پهپادهای مدرنی که از دستاوردهای جدید نیروی هوافضای سپاه شناخته می شود و در اواخر آبان ماه ۱۴۰۲ ساخته شد، پهپاد شاهد ۱۴۷ نام داشت. این پرنده آنطور که سردار حاجی زاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه اعلام کرد، با طول بال‌ ۲۶ متری‌ می‌تواند تا ارتفاع ۶۰ هزار پایی (حدودا ۲۰ کیلومتر) اوج بگیرد و اشراف اطلاعاتی خوبی ایجاد کند. مشخصات پروازی حدودا معادل ارتفاع پروازی پهپاد آمریکایی مشهور گلوبال هاوک Global Hawk است که رقم ویژه و کم نظیری در جهان امروز که اکثر کشورهای مشهور و پیشرفته دنیا به دنبال چنین پرنده های شناسایی و جاسوسی مدرنی هستند، محسوب می شود.

از دیگر پهپادهای مدرن سپاه که دستاورد دیگری از نیروی هوافضای این نیرو است پهپاد فوق سنگین غزه است که در ۷ بهمن ۱۴۰۳ در رزمایش پیامبر اعظم (ص) ۱۹ برای نخستین بار مورد آزمایش قرار گرفت و توانست همزمان هشت هدف را با موفقیت منهدم کند.

پهپاد غزه دارای ۲۲ متر دهانه بال و سه هزار و ۱۰۰ کیلوگرم جرم برخاست است. مداومت پروازی آن ۳۵ ساعت و سرعت پروازی آن ۳۵۰ کیلومتر بر ساعت است. میزان محموله قابل حمل توسط غزه نیز دست کم ۵۰۰ کیلوگرم و تا ۱۳ بمب با برد هزار کیلومتر است، پهپاد غزه شعاع عملیاتی معادل چهار هزار کیلومتر دارد.

دیگر پهپاد جدید سپاه «پهپاد ۳۵۸» است که سردار حاجی‌زاده فرمانده هوافضای سپاه در گفتگویی به رونمایی از آن اشاره کرد و افزود: این پهپاد در واقع یک سامانه پدافندی است که با موتور به جای سوخت جامد طراحی شده و قادر است تا ۱۲۰ کیلومتر را پوشش دهد. این اختراع ایرانی است و کشورهای دیگر از توانمندی‌های ما الگو برداری کرده‌اند.

پهپاد انتحاری «حدید ۱۱۰» یکی دیگر از پهپادهای جدیدی است که اخیرا در بازدید رهبر معظم انقلاب از نمایشگاه وزارت دفاع از آن رونمایی شده و وارد سازمان رزم نیروی زمینی سپاه شد. این پهپاد در نیروی زمینی سپاه به «دالاهو» تغییر نام داده است. حدید پهپادی مثلثی شکل است که با موتور جت مأموریت عملیات‌های انتحاری را بر عهده دارد.

یکی دیگر از پهپادهایی که در در رزمایش پیامبر اعظم ۱۹ به سازمان رزم نیروی سپاه الحاق شد پهپاد شناسایی-رزمی مهاجر-۱۰ است که قابلیت‌های شناسایی و رزمی دارد، این پهپاد مسلح به بمب‌های قائم و موشک ضدزره الماس است که می تواند به‌عنوان یک پهپاد استراتژیک در عملیات‌ مختلف مورد استفاده قرار گیرد. این پهپاد که از خانواده پهپادهای مهاجر است بر اساس اعلام نیاز نیروهای مسلح به ویژه نیروهای زمینی و دریایی سپاه و همچنین نیروی زمینی ارتش طراحی و تولید شده است.

بکارگیری این پرنده های بدون سرنشین در یگانهای نیروی سپاه به ویژه نیروی هوافضای سپاه، نشان می دهد نیروهای مسلح جمهوری اسلامی در این رده، پیشتاز بلامنازع در منطقه هستند و ایران با داشتن پرنده های مدرن و خاص همچون «غزه»، «شاهد ۱۴۷» و «مهاجر ۱۰»، دیگر رقیبی در این عرصه در اطراف خود نمی بیند و در میان ارتش ها و قدرت های بزرگ جهان نیز دارای یک اعتبار و برند منحصر به خود است که همین امر، کمک می کند دست قوی و مقتدر موشکی نیروی هوافضای سپاه، بلندتر و دقیق تر از قبل باشد.

رونمایی از نسل های جدید پهپادهای ایرانی در نقش گشت دریایی، هوایی، رزمی و انتحاری در رزمایش های مختلف، نشان از فتح قلمرویی جدید و بزرگ برای پرنده های بدون سرنشین ایرانی دارد و دست بالای نیروی نظامی ایران سربلند دربرابر تهدیدات دشمنان دارد.