بیانیه سمینار بین‌المللی وین: تحریم نباید از سوی جامعه جهانی پذیرفته شود

کاظم قریب آبادی سفیر و نماینده دائم ایران در پایان سمینار بین المللی اقدام‌های قهری یکجانبه و تأثیرات آن‌ها که از سوی نمایندگی‌های دائم ایران، ونزوئلا و کوبا در هتل کوبورگ وین برگزار شد، بیانیه پایانی و مشترک سمینار را قرائت کرد که متن کامل آن به قرار زیر است:

تحریم‌های یکجانبه (اولیه و یا ثانویه)، عنصر اصلی اقدام‌های قهری یکجانبه هستند. این موضوع، معمولاً به تدابیر اقتصادی که ازسوی یک دولت، یا گروهی از دولت‌ها خارج از چارچوب شورای امنیت سازمان ملل و بر خلاف میثاق، اعلامیه جهانی حقوق بشر، منشور سازمان ملل متحد و بسیاری از قطعنامه‌های مجمع عمومی سازمان ملل وضع می‌شود، اشاره دارد.

دوره معاصر با استفاده بیش از حد از تحریم‌های یکجانبه، به ویژه پیامد‌های منفی فراسرزمینی و ثانویه ناشی از آنها، متغیر و سیال شده است. تحریم‌های ثانویه بیشتر اوقات بر اساس فرضیه صلاحیت فرا سرزمینی و حاکمیت یک دولت بر دیگر دولت‌ها تحمیل می‌شود، که در تضاد مطلق با حقوق بین الملل می‌باشد که تصریح می‌کند تمامی دولت‌ها مستقل هستند و از وضعیت حقوقی برابر، بهره مند می‌باشند. از این رو، هیچ دولتی اجازه ندارد تا صلاحیت خود را بر سرزمین دیگران، بدون رضایت قبلی آنان، اعمال کند.

اگرچه همیشه ادعا شده که هدف تحریم‌ها دولت‌ها می‌باشند، با این حال، این مردم یک کشور هستند که رنج بیشتر را متحمل می‌شوند. تحریم‌ها معمولاً پیامد‌های نامتناسبی را بر روی حقوق مردم همانگونه که در میثاق بین المللی حقوق فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی تصریح شده است، دارند. تحریم‌ها می‌توانند از جمله حق حیات را به خطر اندازند، حق غذا، شغل مناسب و استاندارد‌های اساسی زندگی را محدود کرده، حق تعیین سرنوشت را به چالش انداخته، و رژیم‌های بهداشتی و غذایی را ضعیف کرده و در مسیر توسعه، مانع ایجاد می‌کنند. به علاوه، تحمیل تحریم‌های با پیامد‌های منفی حقوق بشری بر اساس حقوق بین الملل، غیر قانونی بوده و نه فقط دولت تحمیل کننده مسئول نقض حقوق بشر بوده، بلکه دیگر دولت‌ها نیز مقید به اجرای چنین اقداماتی نیستند.

آمریکا در صف اول این رفتار غیر قانونی قرار دارد. این کشور، از این روش به عنوان ابزاری برای تحمیل و همچنین اجبار به تغییر در سیاست دیگر کشور‌ها استفاده می‌کند. در طول ده‌های گذشته، آمریکا از هرگونه تلاشی برای توسل به تحریم تجارت‌ها، اخلال در جریان سرمایه گذاری و مالی، بلوکه کردن دارایی‌ها، و منع مسافرت به منظور تحمیل خواسته‌های خود بر دیگر کشور‌ها چشم پوشی نکرده است. آمریکا که خود را پلیس خود خوانده جهانی عمل می‌داند، هرگونه هنجار و حقوق بین المللی را پایمال می‌کند. به عنوان مثال، از سال ۱۹۸۴، آمریکا بیش از ۲۷ رژیم تحریمی مختلف را بر دولت‌های گوناگون تحمیل کرده است، و فقط بین سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۵، چندین بانک را در هفت کشور مختلف به میزان ۱۳ میلیارد دلار جریمه کرده است.

ما سه کشور (کوبا، ایران و ونزوئلا)، جز قربانیان این تجاوز بین المللی و تروریسم دولتی ایالات متحده آمریکا هستیم.

در مورد کوبا، تصور می‌شود بلوکه مالی، تجاری و اقتصادی و اقداماتی که ازسوی ایالات متحده آمریکا اعمال شده، طبق گفته معاون وزیر امور خارجه آمریکا در اوریل ۱۹۶۰، "با هدف تضعیف سطح اقتصادی زندگی، جهت کشاندن مردم به وضعیت گرسنگی ناامید کننده و سرنگونی دولت" بوده است. این سیاست تهاجم اقتصادی از زمان طراحی، یکی از سخت‌ترین و طولانی‌ترین سیستم‌های تحریم‌های یکجانبه بوده که علیه یک کشور به اجرا در آمده است. چنین اقداماتی، مانع اصلی در آرزوی خوشبختی و کامیابی چندین نسل در کوبا؛ توسعه همه پتانسیل‌های اقتصاد داخلی، و در نظر گرفتن ماهیت فراسرزمینی خود؛ و توسعه روابط مالی، تجاری و اقتصادی کوبا با ما بقی دنیا بوده است. از سال ١٩٩٢، ۲۷ قطعنامه توسط جامعه بین المللی در مجمع عمومی سازمان ملل تصویب شده است که از ایالات متحده امریکا درخواست شده تا بطور یک جانبه و بدون پیش شرط، این سیاست‌های بلوکه کردن و محاصره کوبا را خاتمه دهد. اما متأسفانه، قوانین و مقررات و سیاست‌های مربوط به بلوکه، محکم‌تر شده و کماکان به طور دقیق تحت دولت ترامپ اعمال می‌شود.

بعلاوه، از زمان انقلاب ملت علیه رژیم ستمشاهی در ۱۹۷۹، جمهوری اسلامی ایران، یکی دیگر از قربانیان چنین اقدامات مخرب تحمیلی توسط ایالات متحده آمریکا بوده است. تجربه ایران نشان می‌دهد که علت اعمال تدابیر قهری یکجانبه، بویژه پیامد‌های فرامنطقه‌ای آن، نه انسان دوستانه هست و نه برای صلح و امنیت، بلکه برای اعمال خواسته خود بر ملت‌های دیگر می‌باشد.

تحریم‌های یکجانبه علیه ایران، عمدتاً به حقوق بشر اساسی مردم ایران صدمه زده و سبب بدتر شدن استاندارد‌های زندگی، بهداشت، آموزش، و توسعه برای شهروندان بی گناه از جمله غذا و دارو شده است. در حالی که آمریکا ادعا می‌کند مراقب حقوق بشر در سراسر دنیا می‌باشد، اعمال تحریم‌های یکجانبه، نقض بزرگ حقوق بنیادین مردم در جمهوری اسلامی ایران می‌باشد. به عنوان مثال، حتی برای غذا و دارو که ظاهراً از تحریم مستثنی هستند، افزایش بی سابقه محدودیت‌ها در حوزه تراکنش‌های مالی، نگرانی‌ها و ابهاماتی را برای صادر کنندگان این دسته از محصولات درخصوص تنبیه توسط خزانه داری آمریکا ایجاد کرده است.

اگرچه برجام به تمامی تحریم‌ها علیه ایران خاتمه داد، اما با خروج یکجانبه آمریکا از آن، تحریم‌های یکجانبه برداشته شده به همراه برخی تحریم‌های جدید، مجدداً برقرار شد که در تضاد آشکار با برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت می‌باشد. متأسفانه، آمریکا حتی دستور موقت مشخص شده در حکم دیوان بین المللی دادگستری در سوم اکتبر ۲۰۱۸ را اجرا نکرده و به جای آن، تحریم‌های یکجانبه بیشتری را علیه ایران اعمال کرد، که سبب وخیم‌تر شدن وضعیت و همچنین ضدیت با حکم دیوان شد. لازم به ذکر است ایران اخیراً از خسارات زلزله و سیل رنج می‌برد که ۲۳ استان از ۳۱ استان را درگیر کرده است. صد‌ها روستا و چندین شهر آسیب دیده‌اند. ده‌ها هزار نفر از مردم آواره شده‌اند و صد‌ها نفر جان خود را از دست داده‌اند. میزان تلفات ممکن بود افزایش یابد، که بخشی از آن به علت این است که کمک‌های بین المللی محدود شده‌اند. میزان کمک‌ها از دفتر سازمان ملل برای هماهنگی امور بشردوستانه خیلی چاره ساز نبود؛ چرا که به گفته این نهاد، "چالش‌های ایجاد شده به علت تحریم‌های یکجانبه، بر واکنش سازمان ملل و همچنین مسئولیت این نهاد جهت انتقال کمک‌های مناسب، اثر منفی داشت".

ونزوئلا نیز از سال ۲۰۱۴ تحت تدابیر قهری یکجانبه شدید آمریکا می‌باشد. گزارش منتشره توسط وزارت خارجه آمریکا اعلام می‌دارد که حداقل ۱۵۰ تحریم قهری یکجانبه علیه ونزوئلا صرفاً در سه سال گذشته اعمال شده است. هدف چنین تدابیر یکجانبه ای، خفه نمودن اقتصاد و همچنین ایجاد یک سناریوی مرگ و مقابله هست که در نهایت، به تغییر رژیم منتهی می‌شود و به آمریکا اجازه خواهد داد تا دسترسی نامحدود به بزرگترین ذخایر نفت جهان را داشته باشد. تحریم‌ها، بخش‌های کلیدی اقتصاد ونزوئلا را هدف قرار داده است. پیامد‌های همه این اقدامات، بواسطه تحمیل تحریم‌های موازی بر شرکت‌هایی از آمریکا و دیگر کشور‌هایی که با آن‌ها معامله می‌کنند، بزرگ‌تر شده است. برای اینکه فقط یک نظر اجمالی به این وضعیت بیاندازیم، قابل ذکر است که نرخ مرگ و میر عمومی در سال ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ در ونزوئلا تا ۳۱ درصد افزایش داشته، که این یعنی بیش از ۴۰ هزار نفر بر اثر نتیجه مستقیم تحریم‌ها، جان خود را از دست داده‌اند.

به عنوان جمع بندی، در یک دنیای جهانی شده، توسل به تحریم‌های یکجانبه برای تنبیه یا بلوکه دیگر دولت‌ها، نه مشروع و نه قانونی می‌باشد، و نبایستی توسط جامعه بین الملل به عنوان یک گزینه مورد قبول واقع شود. تحریم‌های اقتصادی، منطبق با ارزش‌های حقوق بشری نیست و اگر باور شده باشد که تحریم‌ها می‌توانند به وضعیت حقوق بشر در کشور‌های هدف کمک کنند، یک فکر واهی است.

به علت چنین پیامد‌های هزینه بر و قابل پیش بینی تحریم‌ها، باید به آن‌ها به چشم یک ابزار جنگ افزار و یک ابزار تجاوز نگاه کرد. در حقیقت، تحریم‌های اقتصادی، یک مجازات جمعی علیه مردم عادی می‌باشد که بر خلاف اهداف و مقاصد حقوق بشری بوده و بایستی به عنوان یک جرم علیه بشریت تلقی شود؛ و ما سه کشور حامی این همایش، در دفاع از اصول مربوط به حق تعیین سرنوشت، عدم مداخله، و برابری ملت‌ها، با این عقیده که چندجانبه گرایی و حقوق بین الملل بایستی پاسخ تدابیر قهری یکجانبه باشد، محکم ایستاده‌ایم.