وقتی فناوری چشم نابینایان می‌شود

بی شک سال 2017 نقطه عطف تبلور تکنولوژی‌های نوین برای کمک به نابینایان است. از سال‌های بسیار دور کشف روش‌هایی برای کمک به افرادی که به نحوی با مشکل نابینایی دست به گریبان هستند، آغاز شد. از ابتدایی‌ترین ابزارهای کمک به نابینایان می‌توان به استفاده از روش‌هایی برای خواندن متون اشاره کرد که از قرن‌ها پیش مورد استفاده قرار می‌گرفت تا اینکه در سال ۱۸۲۱، لوییس بریل، الفبایی واحد برای نابینایان اختراع کرد که امروزه به طور گسترده در سرتاسر جهان استفاده می‌شود، اما پیشرفت روزافزون تکنولوژی دنیای نابینایان را دگرگون کرده است. در سال‌های اخیر اپلیکیشن‌ها، گجت‌ها و ابزارهای کمکی بسیاری در خدمت نابینایان و کم بینایان قرار گرفته تا دنیای پیرامون را برایشان همچون افراد عادی سازد.

آن‌چه گزارش سازمان بهداشت جهانی نشان می‌دهد، حدود ۲۸۵ میلیون انسان در جهان مشکل بینایی داشته و از این تعداد به طور تقریبی۳۹ میلیون نفر نابینا هستند. فناوری‌های جدید می‌توانند نقش بسیار مهمی در بهبود بینایی افرادی که با مشکل بینایی دست و پنجه نرم می کنند، ایفا و به حرکت آن‌ها در زندگی روزمره کمک کند. در این بین، تکنولوژی‌های بسیاری وارد بازار می‌شوند که حرف‌های تازه‌ای برای گفتن دارند.

حرکت در خانه به ویژه برای افرادی که دچار کم بینایی یا کوری هستند، همواره از موضوعات چالش برانگیز است. در حال حاضر دستگاه‌های پشتیبانی کننده مبتنی بر GPS به فرد نابینا این امکان را می‌دهد به راحتی موقعیت مکانی خود را تشخیص دهند. این دستگاه که بر روی عصای فرد نابینا نصب می شود، دارای یک دوربین 3 بعدی کامپیوتری و همچنین دارای نوک غلتکی موتور مانند است که می تواند فرد را به سمت محل مورد نظر هدایت کند. در طول راه، کاربر می تواند با یک میکروفون صحبت کند و یک سیستم تشخیص گفتار دستورالعمل های کلامی را تفسیر و کاربر را از طریق بی سیم هدایت می‌کند.

قابلیت Voice Over آیفون و آیپدهای اپل، به افراد نابینا یا دارای اختلال‌های بینایی این امکان را می‌دهد تا حدی با دنیای اطراف ارتباط برقرار کنند. با فعال‌سازی این قابلیت، دستگاه به صورت صوتی جزئیات صفحه نمایش را برای کاربر شرح می‌دهد و بدین صورت وی را قادر به تعامل بهتر با آیفون یا آیپد می‌کند.

ساعت دات؛ شرکتی در کره جنوبی نخستین ساعت هوشمند مجهز به خط بریل را برای کمک به افراد نابینا تولید کرده است. این ساعت با قابلیت اتصال از طریق بلوتوث به گوشی‌هوشمند، همراه با صفحه مجهز به خط بریل طراحی شده است. کاربران نابینا و یا کم‌بینا از طریق لمس صفحه این ساعت، قادر هستند تا پیام‌های دریافتی خود از هر سرویس و یا شبکه اجتماعی را از طریق گوشی‌هوشمند دریافت و توسط ساعت دات به خط بریل بخواند. کاربران همچنین قادر خواهند بود تا پیام‌های ساده را از طریق دکمه‌های کناری این ساعت ارسال کنند. صفحه مدور آن می تواند تا ۴ کاراکتر را تولید کند.

چشمان من شو! اپلیکیشنی برای کمک به افراد نابینا و کم بینا است. این اپ به گونه ای طراحی شده که فرد نابینا می‌تواند با نصب آن بر روی گوشی همراه خود از دیگر افراد درخواست کمک کند. برای مثال نابینایان می‌توانند برای اطلاع از تاریخ انقضای کالاهای مختلف، تصویر آن را به کمک دهنده‌ها بفرستند و به صورت آنی پاسخ دریافت کنند.

BrainPort، ابزاری است که نابینایان را از طریق زبانشان قادر به دیدن می‌کند. این دستگاه، تصاویر را از طریق دوربینی که بر روی عینک تعبیه می‌شود، به چشم کاربر منتقل می‌کند و در نهایت جزئیات جهان پیرامون را پس از پردازش، به ابزاری یک اینچ مربعی که بر روی زبان فرد قرار دارد می فرستد. این ابزار دارای ۴۰۰ نقطه شبیه ساز الکتریکی است. نابینایان ازطریق پالس‌های الکتریکی دریافت شده قادر به شبیه سازی خواهند بود و درمی‌یابند که چه شیئی در مقابل شان قرار دارد.

محققان دانشگاه میشیگان به تازگی از تبلتی رونمایی کرده اند که قابلیت نمایش خط بریل را دارد.این تبلت صفحه‌ای برآمده و بزرگ دارد که افراد نابینا یا کم‌بینا به راحتی می‌توانند با کمک آن مطالب مورد علاقه خود را مطالعه کنند.

گجت پوشیدنی OrCam MyEye 2.0 محصولی است که به نابینایان این امکان را می‌دهد تا تجربه‌ای شبیه به دیدن داشته باشند. این گجت که در نمایشگاه CES 2018 رونمایی شد به صورت صوتی نابینایان را یاری می‌دهد تا درک بهتری از اطرافشان داشته باشند. گجت به عینک متصل شده و با استفاده از دوربینی که در آن تعبیه شده اطلاعاتی را از محیط بدست آورده و به کاربر می گوید که در اطرافش چه خبر است با بهره گیری از این عینک فرد نابینا می تواند هر سطحی را اسکن کند و اطلاعات مورد نیاز خود را از کتاب، منوهای رستوران، تابلوها، صفحه نمایش تلفن، مانیتورهای کامپیوتر و دیگر موارد این چنینی به سادگی و تنها با چرخاندن سر خود به سمت جسم مورد نظر بدست آورد.این عینک هوشمند از ویژگی تشخیص چهره نیز برخوردار است و حتی نام ها را یاد می گیرد و در حافظه خود دخیره می کند.

Wayband، یک گجت پوشیدنی ساده است که به کمک ارتعاش فرد نابینا را هدایت می‌کند.

پتنت هوشمند سامسونگ، بر اساس این پتنت نابینایان می‌توانند از حلقه چرخان دور نمایشگر در ساعت‌های هوشمند برای وارد کردن کاراکترها استفاده کنند. به طور دقیق تر می‌توان با چرخاندن حاشیه دایره ای اطراف نمایشگر بین 6 حالت مختلف انتخاب کرد و اطلاعات مورد نظر خود را وارد نمود. این در حالی است که بیشتر شرکت ها از راهکارهای جایگزین از جمله دستورات صوتی برای تعامل با گجت ها استفاده می کنند اما سامسونگ به دنبال راهکارهای خلاقانه تری است.

دست بندهای هوشمند سونو، یافته‌های دریافتی از سنسور سونار با فیدبک لمسی ترکیب می‌شود تا بتواند اجسام را تا فاصله 4 متری شناسایی کند. هرچه جسم موردنظر نزدیک‌تر باشد انعکاس موج صوتی قوی‌تر و ارتعاشات روی دست‌بند شدیدتر خواهد بود. اما لرزش‌های ضعیف‌تر به معنی وجود فضای خالی در اطراف کاربر است. شدت این لرزش‌های دریافتی از طریق اپ همراهی که روی اسمارت‌فون نصب می‌شود قابل تنظیم است.

دستکش روباتیک؛ چالش دیگر پیش روی نابینایان و افراد کم بینا پیدا کردن دستگیره در است. این دستکش این امکان را به فرد نابینا می‌دهد که با لمس اشیا پیرامون خود را درواقع ببینند. این بداین معنی است که نابینایان برای درک ماهیت اشیائی مانند فنجان، دستگیره در و غیره نیاز به لمس طولانی مدت آنها ندارند.

در پشت این دستکش یک دوربین و یک سیستم تشخیص گفتار تعبیه شده است که کاربر را قادر می‌کند دستورات صوتی دستکش مانند "دستگیره در"، "لیوان"، "کاسه" یا "بطری آب" را تشخیص دهد. دستکش دست کاربر را هدایت می‌کند و از طریق لمس کردن به شی مورد نظر برسد. یک سیستم ترکیبی جدید لمسی که حاوی مجموعه ای از پین‌های استوانه‌ای است و اطلاعات را به یک محرک مکانیکی یا الکتریکی ارسال می‌کند. محرک الکتریکی یک حس الکترواستاتیکی ایجاد می‌کند، به این معنی که اعصاب روی پوست دست را تحریک می‌کند تا حس لمس را شبیه سازی کند.

شرکت فورد در حال ساختن خودروی هوشمندی است که به مسافران نابینا امکان تجربه کردن مناظر بیرون ماشین را فراهم می‌کند. پیش‌نمونه‌ ساخته شده از این نوع ماشین که "منظره را احساس کن" نام دارد، با استفاده از عکس‌هایی با کنتراست بالا در روی چراغ‌های ال‌ای‌دی ( LED) منظره بیرون ماشین را بازتولید می‌کند. مسافران نابینا می‌توانند شیشه پنجره ماشین را لمس کنند و سایه‌های متنوع ارتعاش خاکستری را با شدت‌های مختلف احساس کنند. شرکت ماشین‌سازی فورد در ایتالیا و شرکت جی‌تی‌بی رما با همکاری یک شرکت محلی که برای نابینایان ابزار تولید می‌کند، این پیش‌نمونه را طراحی کرده‌اند.

گوگل در کنفرانس گوگل I/O 2018 که در کالیفرنیای ایالات متحده برگزار شد، اپلیکیشن جدیدو بدون نیاز به اتصال به اینترنت Lookout را معرفی کرد. به گفته‌ گوگل این اپلیکیشن با استفاده از هوش مصنوعی و فناوری تشخیص تصویر می‌تواند اطلاعات مربوط به صحنه‌ پیش روی دوربین موبایل را برای کاربر شرح دهد. گوگل می‌خواهد به کمک هوش مصنوعی، اطلاعات مورد نیاز نابینایان را به صورت ساده و کامل در اختیار آن‌ها قرار دهد. به عنوان مثال می‌تواند در صورت ورود کاربر به یک محیط جدید، اطلاعات افراد ثابت در آن مکان، محل قرارگیری آسانسورها و مسیرهای مورد نیاز کاربر را به او نشان دهد. به عنوان مثال، Lookout می‌تواند به فرد نابینا بگوید که وارد اتاق نشیمن یا سرویس بهداشتی شده و این که چه وسایلی دور و بر او قرار دارند.

کتاب خوان انگشتی، محققان آزمایشگاه «ام‌آی‌تی مدیا» موفق به طراحی دستگاهی هوشمند و البته به شکل حلقه شده‌اند که درست مانند انگشتر، روی انگشت کاربر سوار شده و به افرادی که مشکل بینایی دارند ،امکان خواندن متون را از روی کتاب‌های معمولی، گوشی و تبلت می‌دهد. این دستگاه قرار است با نام «کتاب‌خوان انگشتی» (FingerReader) در بازار عرضه شود. پس از به دست کردن دستگاه، کاربر انگشت اشاره خود را زیر خط مورد نظر، به طور مثال منوی غذا، مجله، روزنامه حرکت داده و حروف و کلمات توسط دوربین کوچکی که روی دستگاه تعبیه شده اسکن و سپس با صدای بلند و واضح برای کاربر خوانده می‌شوند. هشدارهای آوایی و لرزشی ابتدا و انتهای هر خط را مشخص کرده و همزمان اگر خطی توسط کاربر جا ماند، هشدار دیگری به کاربر داده خواهد شد.

کارشناسان به تازگی با استفاده از چاپگر سه بعدی نمونه اولیه چشم بیونیک (bionic eyeball) را طراحی کرده اند که می تواند دگرگونی در سطح نور را تشخیص دهد. این چشم هوشمند قادربه تشخیص سطوح مختلف در سطح نور است. چشم بیونیک کاری مشابه شبکیه چشم به منطور بازگرداندن بینایی انجام می دهد؛ در این وسیله که درآن نوعی ایپملنت قرارداده می شود، تصاویری که فرد می بیند به امواج الکتریکی تبدیل و آنگاه سیگنال های تصویر به مغز منتقل می‌شوند و به این ترتیبت فرد قادر به تشخیص تصویر و افراد می شود.