چه زمانی باید لکنت زبان کودکان را درمان کرد

دکترمرتضی فرازی عضو هیات علمی گروه آموزشی گفتار درمانی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی: از آنجا که مشکلات اضطراب اجتماعی ممکن است در سال‌های مدرسه شروع شود، مداخله زودهنگام پس از شروع لکنت و قبل از شروع دوران مدرسه توصیه می‌شود.

لکنت، یکی از شایعترین اختلالات گفتاری و ارتباطی بحث برانگیز، پیچیده و چندعاملی است که غالباً در دوران کودکی به علل گوناگون روی می‌دهد.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: گزارشی از بررسی شیوع اختلالات گفتاری در ایران بر اساس معاینات پزشکی نشان می‌دهد که لکنت ۹ درصد اختلالات گفتاری را شامل می‌شود.

فرازی با اشاره به اینکه گفتار کودک دارای لکنت به صورت تکرار صدا‌ها و کلمات و به صورت تولید گفتار منقطع با تلاش و تقلای بیشتر و گاه با شروع سریع می‌باشد، گفت: این اختلال اگر در دوران کودکی درمان نشود، مقاوم شده و مشکلات روانی، اجتماعی و آموزشی بسیاری برای او ایجاد می‌کند، بطوری که بیش از ۱۵ درصد کودکان دچار اختلال یادگیری، از لکنت رنج می‌برند.

وی افزود: احتمال بهبودی در کودکانی که خدمات مداخله‌ای زودهنگام دریافت می‌کنند، ۷.۷ برابر بیشتر از کودکانی است که این خدمات را دریافت نمی‌کنند و این مداخله زودرس باید توسط آسیب شناس گفتار و زبان (گفتاردرمانگر) انجام شود.

این محقق گفتاردرمانی همچنین درباره زمان شروع لکنت نیز گفت: زمان شروع لکنت غیرقابل پیش بینی است و می‌تواند کاملا ناگهانی و هنگامی که کودک تولید جملات ساده را آغاز می‌کند، شروع شود.

وی در عین حال که علت اصلی لکنت را ناشناخته دانست، گفت: تصویربرداری مغز فرد دارای لکنت نشان می‌دهد که مشکلی در فرآیند عصبی گفتار مرتبط با ناهنجاری‌های عملکردی یا ساختمانی مغز، در نقاط مسئول زبان (مرکز زبان) وجود دارد. ضمن اینکه شواهد ژنتیکی نیز تائید می‌کند که حدود ۳.۲ کودکان دارای لکنت، سابقه این اختلال را در خانواده دارند.

فرازی، ظهور علایم لکنت زودرس را در سنین ۲ تا ۵ سالگی عنوان کرد و افزود: این علایم بیشتر بواسطه ماهیت نگران کننده‌ای که دارد، موجب برانگیختگی والدین می‌شود.

وی همچنین میزان شیوع این اختلال روانی گفتار را در طول سال‌های مدرسه، حدود یک درصد برآورد کرد و اظهار داشت: اگرچه نسبت ابتلای دختر و پسر در سنین بسیار پایین، تقریبا یکسان است، اما نسبت جنس مذکر به مونث به تدریج افزایش می‌یابد تا جایی که در کلاس اول ابتدایی، به رقم ۳ به یک می‌رسد و متاسفانه با تنوعی از رفتار‌های وابسته نظیر واکنش‏‌های ‏عاطفی- هیجانی، شناختی و افت تحصیلی همراه می‌شود.
وی افزود: متاسفانه به کودکان دارای لکنت در مدرسه بیش از دیگر همسالان زور گفته می‌شود. همسالان کودک مبتلا به لکنت از او درک منفی دارند و این با مشکلات برقراری ارتباط و تعامل اجتماعی مرتبط است.

فرازی به والدین و معلمان کودکان مبتلا به لکنت توصیه کرد که در ارتباط و صحبت کردن با این کودکان، از کلمات ساده و در خور فهم کودک استفاده کرده و تعاملات ارتباطی برقرار کنند و به کودک فرصت صحبت کردن بدهند تا صحبتش را کامل کند.

وی افزود: والدین و معلمان، از کیفیت و کمیت کار دانش آموزان دارای لکنت همان انتظاری را داشته باشند که از دانش آموزان بدون لکنت دارند. لکنت را عامل شرمندگی جلوه ندهند و با دادن مسئولیت‌های ساده و انجام شدنی به کودک، عزت نفس او را تقویت کنند، ضمن آنکه شرایطی را که موجب ناراحتی، ناتوانی و عصبانیت کودک می‌شود، ایجاد نکنند.

منبع: سیمرغ