سلاح های مایکروویوی حریف پهپهاد ها خواهند شد؟

پارسینه- مجید سلطانی: پهپادهای ارزان انجام عملیات‌های پیچیده را کارآمدتر و کم‌هزینه‌تر کرده‌اند و به نیروهای نظامی امکان این را می دهند که حملات دقیق تر و تاثیر دار تر باشند.

در جهان امروز ، تأثیر پهپادها فراتر تانک ها و جنگنده های گران قیمت تر است. گروه های نظامی غیر رسمی نیز  به‌طور فزاینده‌ای از این فناوری بهره می‌برند و با آن میدان نبرد را به نفع خود تغییر می‌دهند.

مهمات سرگردان، یا همان «پهپادهای انتحاری»، ساختارهای سنتی نیروها را دچار اختلال کرده‌اند، چرا که هم کوچکتر و چابک‌تر هستند و  این امکان را به نیروهای خودی می‌دهند که اهداف باارزشی مانند تانک‌ها، توپخانه‌ها و مراکز فرماندهی را هدف قرار دهند.

در همین حال، پهپادهای زیردریایی و ربات‌های زمینی در حال گسترش دامنه‌ی جنگ بدون سرنشین به محیط‌های جدید هستند و نقش این فناوری را در آینده‌ی جنگ‌ها تثبیت می‌کنند.

درگیری‌هایی که در مناطقی مانند دریای سرخ، خلیج عدن، و تنگه باب‌المندب در حال وقوع‌اند و پهپادها در آن‌ها نقش دارند، خسارات زیادی به نیروهای نظامی آمریکا و کشتیرانی تجاری وارد کرده‌اند که ما شاهد آن هستیم ولی نباید فراموش کنیم که ایران اولین کشوری بود که در زمینه پهپادی در جهان تحول ایجاد کرد و بقیه کشورها به واسطه درخشش ایران جرات حضور پیدا کردند.

 

2000 دلار در مقابل موشک های میلیون دلاری

 

داستان از اینجا شروع شد که ایران و گروه حزب‌الله از پهپادها برای حمله به اسرائیل استفاده کردند. و رهگیری این پهپهاد ها آنچنان که تصور می شود راحت نبود. شما تصور کنید پرنده هایی که از ایران به سمت اسرائیل پرواز کردند ابتدایی ترین نمونه ای بودند که ایران در اختیار داشت که با همکاری اردن، امریکا، عربستان و ترکیه و انگلیس رهگیری شدند که هزینه سرسام آوری را روی دست نتانیاهو گذاشتند.

در اواخر سال 2024، وزارت دفاع ایالات متحده  گزارش داد که ناوشکن‌های نیروی دریایی آمریکا نزدیک به ۴۰ پهپاد و چندین موشک را در دریای سرخ سرنگون کرده‌اند. هرچند نیروی دریایی توانسته تهدیدات هوایی و دریایی بدون سرنشین را متوقف کند، اما این کار هزینه‌ی مالی بسیار بالایی در پی دارد.

برآوردها نشان می‌دهد که پهپادهای ساخت ایران حدوداً ۲۰۰۰ دلار قیمت دارند. در مقابل، اگرچه وزارت دفاع آمریکا به دلایل امنیتی اطلاعات دقیقی از نوع سامانه‌های مورد استفاده برای انهدام تسلیحات حوثی‌ها منتشر نکرده، اما احتمال می‌رود که از موشک‌های Standard Missile-2 (SM-2) استفاده شده باشد که هر پرتاب آن حدود ۲.۱ میلیون دلار هزینه دارد.

 

 

امریکایی ها وارد داستان شدند

 

میک مالروی، مقام پیشین وزارت دفاع آمریکا و افسر سابق سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا در گفتگویی گفت:

" ایالات متحده، باید به‌دنبال سامانه‌هایی باشد که بتوانند این تهدیدات را با هزینه‌ای متناسب با هزینه‌ای که دشمنان برای حمله خرج می‌کنند، دفع کنند."

 

لیزر ها هم آمدند اما گاهی موفق نبودند

در سال ۲۰۱۴، نیروی دریایی ایالات متحده، ناو آبی‌خاکی کلاس آستین به نام USS Ponce را به سیستم سلاح لیزری AN/SEQ-3 (LaWS) مجهز کرد. این سیستم توسط شرکت Kratos Defense & Security Solutions مستقر در سن‌دیگو ساخته شده است.

این سامانه یک لیزر با توان ۳۰ کیلووات است که روی کشتی نصب می‌شود و برای خنثی‌سازی تهدیدات سطح پایین مانند قایق‌های کوچک و پهپادها طراحی شده است. این سامانه انرژی الکتریکی کشتی را به پرتوی متمرکز از نور تبدیل می‌کند که می‌توان آن را به سمت هدف  نشانه‌گیری کند.

این سلاح  از انرژی هدایت‌شده برای سوزاندن اجزای هدف استفاده می‌کند. این لیزر با تولید حرارت بالا، باعث آسیب ساختاری یا انفجار مواد منفجره درون هدف می‌شود.

 

ارزان تر از لیزر، سلاح های مایکروویوی

فراتر از لیزرها، فناوری‌های انرژی هدایت‌شده شامل سلاح‌های مایکروویوی هستند. این سلاح‌ها با انتشار پالس‌های متمرکز از انرژی الکترومغناطیسی در فرکانس‌های مایکروویو عمل می‌کنند.

سامانه‌های مایکروویوی از پرتوهای غیر یون‌ساز بهره می‌برند  پرتوهایی که اتم‌ها را یونیزه نمی‌کنند، اما می‌توانند مدارهای الکترونیکی و اجزای آن‌ها را مختل کنند.

یکی از سلاح‌های مایکروویوی  توور است سلاحی  تاکتیکی، عملیاتی و پرقدرت  برای مقابله با تهدید فزاینده‌ی حملات گروهی پهپادها توسعه داده شده است. وقتی دسته‌ای از پهپادها شناسایی می‌شوند، توور  پالس گسترده‌ای از انرژی مایکروویوی منتشر می‌کند که چندین پهپاد را به‌طور همزمان از کار می‌اندازد.

مزیت اصلی توور  در قابلیت آن برای درگیری با چندین هدف به‌صورت همزمان است. در حالی که سیستم‌های لیزری نیاز به هدف‌گیری دقیق دارند و تنها یک هدف را در لحظه نابود می‌کنند.

THOR قابل‌حمل و آسان‌در‌استفاده است و طوری طراحی شده که بتوان آن را روی خودروها یا پایگاه‌های زمینی نصب کرد. فرستنده مایکروویوی آن به‌سرعت به سمت تهدیدهای ورودی هدایت می شود. از آن‌جا که این سیستم نیاز به مهمات ندارد و تنها وابسته به تأمین برق است، دارای ظرفیت نامحدود شلیک است.

 

 

ادعای انگلیسی ها در  نابودی کلونی پهپاد ها

 

ارتش بریتانیا برای اولین بار موفق به استفاده از سلاح انرژی هدایت‌شده (Directed-Energy Weapon) برای سرنگونی گروهی پهپادها در جریان یک آزمایش میدانی شد. این سامانه که با عنوان دموِنسوراتور سلاح انرژی رادیویی (RF DEW) شناخته می‌شود، نشانه‌ای از روند رو‌به‌رشد در به‌کارگیری فناوری‌های نوین برای خنثی‌سازی تهدید پهپادها، چه در میدان جنگ و چه برای دفاع از خاک کشور، به شمار می‌آید.

 

در این آزمایش، سربازان ارتش بریتانیا سامانه RF DEW را که بر روی شاسی کامیون RMMV HX60 4×4 نصب شده بود، برای ردیابی، هدف‌گیری و نابودسازی دسته‌جمعی پهپادها مورد استفاده قرار دادند.

در مجموع، در جریان این آزمایش‌ها، این سامانه موفق به سرنگونی بیش از ۱۰۰ پهپاد شد. در یکی از مهم‌ترین مراحل آزمایش، دو گروه از پهپادها به‌طور هم‌زمان هدف قرار گرفتند و از بین رفتند؛ اگرچه قدرت و کیفیت این پهپاد ها اصلا شبیه به پرنده های قدرتمند میدان جنگ نبودند اما رد نوبه خود جای امیدواری دارد.

 

خیلی ارزانتر از نمونه امریکایی

 

وزارت دفاع بریتانیا اعلام کرد که سامانه‌های RF DEW از این نوع توانایی هدف قرار دادن پهپادهای پرنده تا فاصله‌ای حدود یک کیلومتر (معادل ۰.۶ مایل) را دارند.

این سامانه‌ها برای مقابله با تهدیدهایی که امکان اختلال در آن‌ها از طریق جنگ الکترونیک وجود ندارد نیز مؤثر هستند.

اما مهمترین قسمت ماجرا اینجاست که هزینه‌ی هر شلیک این سامانه تنها حدود ۱۰ پنی (معادل ۱۳ سنت آمریکا) است.

این یعنی با هزینه‌ای فوق‌العاده پایین و بدون نیاز به موشک یا گلوله‌ گران‌قیمت، می‌توان پهپادهای دشمن را خنثی کرد  مزیتی مهم در برابر تهدیدات انبوه و مکرر پهپادها.

 

هزینه تحقیق و به راه افتادن این سامانه چیزی حدود 40 میلیون پوند است که البته عدد قابل توجه ای است که نمی توان آن را نادیده گرفت ولی در عمل اگر قرار باشد این روزی پهپادها به اروپا حمله کنند شاید بتواند قسمت عمده حملات را دفع کند ولی باید دید در میدان نبرد شرایط چگونه رقم خواهد خورد.

 

 

.

 

سلاحهای مایکروویوی و سندورم هاوانا

 

بمب خبر زمانی ترکید که در سال 2016 برخی از دیپلمات های امریکایی دچار سردرد، سرگیجه، مشکلات شنوایی، اختلال در خواب، فشارهای عصبی و احساسات دردناک در نواحی مختلف بدن شدند.

سفارت امریکا در پایتخت کوبا از سلاح های ماکروویوی استفاده می کرد که بتواند عملیات های جاسوسی و مخفیانه کوبا را مختل کند. این سیستم ها روزانه فعال بودند و همین امر منجر شد تا بسیاری از افراد شاغل در آن منطقه علائم سندورم فوق را داشته باشند. فرضیه دیگری که در این قصه رخ داد این بود که آسیب‌ها به‌وسیله سلاح‌های صوتی ایجاد شده‌اند. این نظریه به‌ویژه به یک نوع سلاح اشاره داشت که قادر بود امواج صوتی با شدت بالا تولید کند، که می‌تواند به مغز و شنوایی آسیب بزند.

 

درست است که یانکی ها هرگز نپذیرفتند که کارمندانشان به دلیل اشتباه آنان دچار مشکلات جسمی و روحی شدند اما جهان و پزشکان به خوبی دلیل را متوجه شدند. جوردانو، که پژوهشگر ارشد در زمینه بیوتکنولوژی، امنیت زیستی و اخلاق در کالج جنگ دریایی ایالات متحده است به خوبی اذعان داشت و اعتراف کرد که این افراد درگیر مشکلات ناشی از این سلاح اخلالگر شده اند.

 

در پایان باید پذیرفت که سلاح های امروز جهان کمی فراتر از بمب و موشک هستند و خبری از ترکش ها و گلوله های سفت نیست هر کشوری که به این تکنولوژی زودتر دست یابد در میدان جنگ پیروز خواهد بود.

منابع:

https://www.twz.com/news-features/british-high-power-microwave-weapon-successfully-tested-against-drone-swarms

https://www.theguardian.com/science/2021/jun/02/microwave-weapons-havana-syndrome-experts

https://www.militaryaerospace.com/power/article/55140201/laser-weapons-high-power-microwaves-high-energy-weapons