اگر این نشانه‌ها را دارید مشکوک به ام‌ اس هستید

سید امیر حجازی دانشیار دانشگاه علوم پزشکی قم و عضو هیئت علمی دانشگاه در خصوص بیماری ام اس بیان کرد: برای بروز این بیماری نیاز به وجود زمینه ژنتیکی است و فاکتور های محیطی متعددی باید بر بدن فرد اثر کند تا سیستم ایمنی بدن به اشتباه علیه رشته های میانی (روکش های روی رشته های عصبی انسان) در سیستم های عصبی مرکزی وارد عمل شود.

وی ادامه داد: وظیفه رشته های میانی این است که سرعت جریان عصبی را در شخص چند صد تا چندین هزار برابر افزایش می دهند. از بین رفتن این رشته ها سبب اختلالات حرکتی و ناتوانی در شخص می شود.

عوامل محیطی موثر در بروز ام اس

وی اظهار داشت: از مهم ترین فاکتور های محیطی می توان به استرس (فشارهای سنگین روحی یا فیزیکی)، کمبود ویتامین ۳D به دلیل در معرض تماس نور خورشید قرار نگرفتن به مدت کافی، تروما و عفونت های ویروسی اشاره کرد.

شایع ترین نشانه ها

این دانشیار دانشگاه علوم پزشکی قم در خصوص علائم بیماری ام اس عنوان کرد: نشانه های حسی (احساس سوزن سوزن شدن در دست یا پاها، گزگز یا خواب رفتگی اندام ها) از شایع ترین و نخستین علامت هایی است که در مبتلایان به ام اس بروز پیدا می کند.

وی در خصوص شایع‌ترین نشانه‌های این بیماری اضافه کرد: هنگامی که فرد در معرض گرمای شدید مانند سونا یا حمام بخار قرار می گیرد، این نشانه ها شدت پیدا می کند. به طور معمول ۵۰ درصد از افراد در شروع بیماری ام اس دچار نشانه های حسی هستند و طی پیشرفت بیماری تقریبا تمام مبتلایان به ام اس این نشانه ها را تجربه می کنند.

حجازی با بیان اینکه خواب رفتگی دست و پا در تمامی موارد به منزله ابتلا به بیماری ام اس نیست، تاکید کرد: عوامل دیگری مانند سندرم کارپال تونل، کمبود آهن، چربی‌خون بالا و کمبود ویتامین نیز سبب خواب رفتن دست و پا می شوند.

وی افزود: مبتلایان به ام اس هنگامی که از خواب بر می خیزند احساس می کنند که یک غبار جلوی چشمانشان را فراگرفته است که به این عارضه اپتیک نورایتیس اطلاق می شود که در این مشکل یکی از اعصاب چشم انسان دچار التهاب شده و در نتیجه بینایی فرد با اختلال مواجه می شود.

حجازی بیان کرد: ۲۵ درصد از افراد در شروع بیماری ام اس دچار درگیری سر عصب اپتیک هستند که با پیشرفت این بیماری این میزان به حدود ۵۰ درصد افزایش پیدا می‌کند.

این عضو هیئت علمی دانشگاه یادآور شد: احساس ضعف در اندام ها مانند دست یا پا به خصوص پس از راه رفتن طولانی مدت یا ورزش سنگین از علامت های شایعی است که در مبتلایان به ام اس بروز پیدا می کند که این نشانه به ویژه پس از حمام یا سونای داغ یا در معرض هوای گرم قرار گرفتن شدت پیدا می کند. همچنین در زنان در دوران عادت ماهانه احساس ضعف در اندام ها تشدید می شود.

حجازی اظهار داشت: از دیگر نشانه هایی که مبتلایان به ام اس از آن رنج می برند می توان به علامت های مخچه ای مانند اختلال در تعادل و صحبت کردن، لرزش دست، سرگیجه های شدید و مزمن، ناتوانی در گرفتن اشیاء و حرکات ناموزون چشمی اشاره کرد که البته شیوع این علائم از میزان پایینی برخوردار است.

وی با بیان این که علامت های ساقه مغزی از دیگر نشانه های بیماری ام‌ اس محسوب شده و به صورت سرگیجه، دوبینی و به ندرت اختلال در بلع ظاهر می شوند، عنوان کرد: از دیگر نشانه های مبتلایان به ام اس می توان به عارضه (INO) (فلج اعصاب حرکتی چشم ، اغلب عصب ۶) اشاره کرد که در این اختلال وقتی فرد به سمت راست نگاه می کند چشم چپش به داخل نمی آید و چشم راستش حرکت جبرانی دارد. بنابراین اگر این حالت دوطرفه باشد به خصوص در زنان جوان ما مشکوک به بیماری ام اس می شویم.

این دانشیار دانشگاه علوم پزشکی قم تصریح کرد: فلج عصب زوج ۷ صورت، جاری شدن آب بزاق دهان، تغییر مزه غذاها ، احساس درد یا گرفتگی صورت، درد‌ های خنجری در صورت، اندام ها و علامت های شناختی از دیگر نشانه های بیماری ام اس به شمار می آیند.

حجازی افزود: حدود ۴۰ تا ۷۰ درصد مبتلایان به ام اس با پیشرفت این بیماری دچار علامت های شناختی ، کاهش حجم موثر سلول های مغزی، اختلال حافظه، اضطراب، نگرانی و اختلالات اسفنکتر می شوند.

وی عنوان کرد: شایع ترین سن بیماری ام اس بین سنین ۲۰ تا ۴۰ سالگی بوده و بیش از ۷۰ درصد از بیماران در این سنین قرار دارند. افراد جوان که بدون علت خاصی دچار علائم بالینی نظیر ضعف دست و پا ، اختلالات حرکتی، کاهش بینایی، دوبینی، سرگیجه و از دست دادن تعادل می شوند حتما باید به متخصص نورولوژیست مراجعه کنند تا آزمایش های مربوطه و (MRI) برای آن ها صورت گیرد.

روش های کنترل علائم بیماری ام اس

حجازی توصیه کرد : هنوز درمان قطعی برای بیماری ام اس وجود ندارد به دلیل این که یک علت واحد در پیدایش این عارضه نقش ندارد و چندین دسته علل در بروز آن دخالت می کنند ولی با استفاده از روش هایی نظیر گفت و گو با فرد بیمار، پرهیز از خستگی، اضطراب وکار زیاد، دوری از گرما و سایر روش های کمک درمانی افراد دچار این عارضه می توانند به زندگی عادی خود ادامه دهند.

وی یادآور شد: متاسفانه اکنون کشور ما در زمره کشورهای با شیوع بالا از نظر بیماری ام اس قرار گرفته است. این در حالی است که در سال های گذشته ما جزء نواحی با شیوع متوسط بوده ایم. همچنین طبق بررسی های صورت گرفته اگر افراد زمینه ی ژنتیکی ابتلا به بیماری ام اس را داشته باشند ولی به میزان کافی در معرض نور خورشید قرار گرفته و دچار کمبود ویتامینD۳ نباشند در تمام طول عمرشان علائم این عارضه را تجربه نمی کنند.