چگونه تاثیرگذار باشیم؟

چگونه می توان روی دیگران - به خصوص جوانان - تأثیرگذار بود؟

تأثیرپذیری یا تأثیرگذاری و حدود و کیفیت آن، بستگی به توانایی ها و قابلیت های انسان در ابعاد مختلف دارد. مهم ترین اموری که در اثرگذاری دخالت دارند، ویژگی های معنوی و روحی - از قبیل اراده استوار، اخلاق نیکو، حسن معاشرت - و آگاهی ها و توان های علمی بالاست. اثرپذیری مثبت نیز به میزان انعطاف پذیری و حقیقت طلبی شخص، ارتباط دارد. تأثیرپذیری های منفی، برخاسته از ضعف آگاهی و اراده است. بنابراین، هر اندازه در تقویت اراده خود و گسترش صفات نیک و خلق و خوی پسندیده و افزون سازی آگاهی ها و دانش های خویش، به ویژه در زمینه مسائل دینی، فرهنگی و اجتماعی، تلاش کنید، به تدریج توان تأثیرگذاری بیشتری خواهید داشت.


با رعایت اصول و نکات زیر، می توانید میزان تأثیرگذاری خود را افزایش دهید:


1. صمیمیت و ابراز آن

صمیمانه دیگران را دوست داشته باشید و محبت قلبی خود را به آنان اظهار دارید. پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله فرموده است: «هرگاه یکی از شما به برادر [دینی [خود علاقه مند شد، محبت خود را به او ابراز کند. این کار، افراد را بیشتر به هم پیوند می دهد».1 علاقه قلبی و ابراز آن، مهم ترین راه ارتباط مفید و موءثر است.


2. برخورد با نشاط

اولین روش موءثر ارتباطی، به منظور جلب نظر دیگران و تأثیرگذاری بر آنها، داشتن برخورد شاد و با نشاط است. لحظه اول ملاقات، از اهمیت زیادی برخوردار است؛ به نحوی که موفقیت یا شکست در ایجاد ارتباط موءثر، به آن بستگی دارد. سلام و احوال پرسی کردن، تبسم بر لب داشتن، احترام به طرف مقابل و پذیرش وی، راه نفوذ در قلب اوست. در فرهنگ اسلامی نیز نسبت به اموری از قبیل سلام کردن، مصافحه، تبسم، احترام، ابراز محبت و علاقه قلبی بهدیگران، سفارش زیادی شده است.


3. آغاز مثبت

یک یا چند نکته مثبت و ارزشمند را در طرف مقابل شناسایی و برجسته سازید و با تحسین صادقانه به جهت وجود آن امور مثبت، ارتباط خود را با وی محکم سازید و هیچ گاه رابطه خود را با نکته ای منفی آغاز نکنید.


4. عدم سرزنش مستقیم

در صورتی که اشتباه و لغزشی در طرف مقابل مشاهده کردید، به طور مستقیم از او گلایه نکنید و وی را مورد انتقاد مستقیم و سرزنش قرار ندهید. وقتی تذکر اخلاقی با کنایه و اشاره گفته شود، زودتر اثر می بخشد تا این که با صراحت از گناه یا اشتباه انتقاد شود. چه بسا برخورد مستقیم و بی پرده با گناه و لغزش در مراحل اولیه، سبب گستاخی و جرأت بیشتر وی شود و زشتی کار در نظر او رنگ باخته، به توجیه آن بپردازد و یا به شکل دیگری مقاومت کند. بنابراین، باید مانند یک دوست دل سوز یا مشاوری دانا، با خطاکار برخورد کنید.

امیرموءمنان، علی علیه السلام می فرماید: «موقعی که جوان نورسی را به سبب گناهانش نکوهش می کنی، مراقب باش که قسمتی از لغزش هایش را نادیده انگاری و از تمام جهات، مورد اعتراض و توبیخش قرار ندهی تا جوان به عکس العمل وارد نشود و نخواهد از راه عناد و لج بازی، بر شما پیروز گردد».


5. خودگشایی

قبل از انتقاد از دیگران، می توانید به برخی از اشتباهات، شکست ها و ناکامی های خود در زندگی و چگونگی اصلاح و بهبود آنها اشاره کنید.

اعتراف به خطاهای خویش، باعث نزدیکی به شخص می شود و راه صمیمیت را هموار می کند. در این جا اطلاعاتی در زمینه های مختلف و برخی مشکلات و پیشینه خود ارائه کنید تا زمینه مراوده و ارتباط فراهم شود.

خودگشایی، اضطراب را کاهش می دهد؛ چون آنان اطمینان می یابند که در دچار شدن به ترس ها، تردیدها، مشکلات، سختی ها و ناکامی های خود تنها نیستند.

در استفاده از این روش، نباید افراط کرد؛ زیرا موجب می شود توجه شخص بیش از حد به شخص شما معطوف شود و از طرف دیگر، این مسئله نباید موجب افشای اسرار و رازهای پنهان آدمی شود.


6. شنونده خوب بودن

بکوشید شنونده خوبی باشید و زمینه ای فراهم آورید که دیگران درباره خود، برای شما حرف بزنند. اگر کسی احساس کند شنونده خوبی برای سخنان خود یافته است، به راحتی می تواند افکار و احساسات خود را به او منتقل کند و به ایجاد ارتباط با او اقدام کند. در این مرحله، شنونده می تواند به تأثیرگذار خوبی تبدیل شود. پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله، شنونده بسیار خوبی بود. همین خلق نیکوی آن حضرت، یکی از مهم ترین عوامل محبوبیت او در بین مردم بود و موجب شد که آن حضرت بتواند تأثیرات عمیقی در جامعه به جای گذارد.


7. ابراز احساسات

یکی دیگر از عوامل موءثر در برقراری ارتباط موءثر، تشخیص دقیق احساسات طرف مقابل و برجسته کردن آنها است. با بازگردانی احساسات به گوینده، به او القا می کنیم که سخنانش را فهمیده، برای او ارزش و احترام قائلیم.

شنونده خوب، آن است که با ابراز احساسات مثبت، به عنوان عکس العمل، تأثیرگذاری خود را افزایش دهد. ابراز احساساتی نظیر حرکت سر، به نشانه تأیید گفتار طرف مقابل، باز کردن چشم ها و کشیدگی صورت به موقع شگفت زدگی، تحسین زبانی و استفاده از بعضی تکیه کلام ها چون آفرین، چه جالب و... از عوامل مؤثر در این زمینه است.

به عبارت دیگر، به پیام های کلامی و غیرکلامی مخاطبان، پاسخ و واکنشی صادقانه، عینی، دل سوزانه داشته باشید و با آنان همدل باشید تا آنان دریابند شما به آن چه آنها می گویند، گوش می دهید و صحبت های آنان را دنبال می کنید.


8. ارج گذاری؛

به دیگران اعتبار بدهید؛ شخصیتشان را ارج بنهید و کاری کنید که احساس اهمیت و شخصیت کنند.


9. پذیرش مثبت بدون شرط

کاری کنید که طرف مقابل احساس کند او را به دلیل ارزش ذاتی اش پذیرفته اید و به او اهمیت می دهید و به عنوان یک انسان، مورد احترام صادقانه و خالصانه شما قرار گرفته است و بدون توجه به نکات ضعف و عیوبی که دارد، مورد پذیرش شماست. این توجه و پذیرش مثبت، به طرف مقابل، احساس ارزشمندی می بخشد و تأثیرپذیری اش را نسبت به شما افزایش می دهد. بنابراین، باید طرف مقابل را بدون قید و شرط و صرفاً به خاطر ارزش ذاتی و ماهیت انسانی اش پذیرفت و به او احترام صادقانه گذاشت.


10. انگیزش

نسبت به کار مثبتی که می خواهید انجام دهید، میل شدیدی در طرف مقابل ایجاد کنید و فضای روانی لازم، برای انجام دادن آن را فراهم سازید. کوچک ترین پیشرفت را در طرف مقابل، تحسین نموده، با تشویق او کاری کنید که احساس کند حرکت به سمت مطلوب و جبران اشتباهات ساده است و به خوبی می تواند مشکلات را حل و کاستی ها را جبران کند.


11. رفتار مطلوب

رفتارهای خوبی را که از دیگران نسبت به خود انتظار دارید، نسبت به او انجام دهید و به عبارت دیگر آن چه را برای خود می پسندید، برای وی نیز بپسندید و او را به سوی آن رهنمون شوید.


12. تحمیل گریزی

نقطه نظرات و دیدگاه های خویش را بر دیگران تحمیل نکنید. مردم سخن چنین، کسی را نمی پذیرند و با فردی که همچون یک سرپرست با ایشان رفتار کند، دوستی نمی ورزند و به او اعتماد نمی کنند. در این زمینه، برای آگاهی بیشتر به کتاب های زیر مراجعه کنید:

1. آئین دوست یابی، دیل کارنگی.
2. دوستی و دوستان، سید هادی مدرسی.
3. دوستی در قرآن و حدیث، محمدی ری شهری، ترجمه سید حسن اسلامی.
بنابراین، به جای این که به دیگران دستور دهید، خواست خود را به شکل سوءال مطرح کنید؛ زیرا معمولاً افراد دوست ندارند به آنان دستور داده شود.


13. هدیه دادن

گاهی لازم است به شخص هدیه بدهید. گفته شده است: «الانسان عبید الاحسان». تأثیرپذیری دیگران، در پرتو نیکی و احسان، چندین برابر است. بنابراین، دیگران را برای کاری که می خواهید انجام دهند، خشنود کنید. در روایتی از پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله چنین آمده است: «به یکدیگر هدیه بدهید؛ زیرا هدیه، دوستی را دو برابر می کند و کینه های درون سینه ها را می زداید».

در پرتو محبت به وجود آمده، می توان به جلب اعتماد طرف مقابل پرداخت و تأثیرگذاری خود را افزایش داد.


14. گفتار زیبا

سخن نیکو را به نوعی سحر تشبیه کرده اند که در جان و اعماق وجود افراد تأثیرگذار است. بنابراین، در استفاده از کلمات و جملات، برای ایجاد ارتباط و تأثیرگذاری، باید به اندازه کافی دقت و بهترین کلام در کوتاه ترین و زیباترین جملات و الفاظ بیان شود.


15. تبلیغ عملی

آن چه نقش اساسی تری در مسئله تأثیرگذاری دارد، عملکرد و رفتار فرد تأثیرگذار است. امام صادق علیه السلام فرموده است: «به وسیله ای غیر از زبان خود، مردم را به کارهای خیر و صحیح دعوت کنید».4
رفتار و منش شخصی و اعمال افراد، بیش از هر چیزی در ذهن دیگری ماندگار است؛ بنابراین، برای راهنمایی، ارشاد و تأثیرگذاری بر جوانان، کمتر حرف بزنید و بیشتر عمل کنید.


16. جوان شناسی

از ویژگی های دوره جوانی، شناخت کافی پیدا کرده، متناسب با روحیات و خصوصیات این دوره، به ایجاد ارتباط و تأثیرگذاری اقدام کنید. بنابراین، گسترش آگاهی از سیر رشد و تحول و ویژگی های مختلف زیستی، اجتماعی و روانی و نیز نیازهای این دوره، شرط اساسی کسب مهارت، برای ایجاد ارتباط موءثر با جوانان است.


17. توجه به تفاوت ها

نسبت به تفاوت های فردی موجود در بین افراد، هشیار باشید و هیچ گاه دو نفر را با همدیگر مقایسه نکنید. به جهت وجود نقطه مثبتی در دیگری، فرد مورد نظر خود را به دلیل نداشتن آن نقطه قوت، مورد سرزنش و توبیخ قرار ندهید.


18. همگامی

استفاده از روش همگام شدن، یکی از دیرپاترین شیوه های ایجاد ارتباط موءثر است. برای همگام شدن با جوان، باید خود را در وضع و موقعیت او قرار داد و به عبارت دیگر، سعی کنید دنیا را از منظر او بنگرید؛ برای مثال، یک جوان دوست دارد با روی آوردن به اجتماع، حس استقلال طلبی خود را ارضا نماید. دنیای ذهنی او آکنده از مضمون هایی است که ناشی از نیازهایش می باشند؛ حال اگر بدون توجه به دنیای جوان و صرفاً با در نظر گرفتن برخی از نیازها و تکالیف، با او ارتباط برقرار کنیم، به احتمال قوی نتیجه مناسب و مثبتی نخواهیم گرفت.


19. جلب همکاری

از طرف مقابل، به ویژه اگر جوان است، در ارتباط با کارهای مربوط به خودش اظهارنظر بخواهید و به عبارت دیگر، بکوشید ذهن و اندیشه مخاطب را در جهت مطلوب، فعال ساخته و کاری کنید که خود او با خردورزی کافی، راه صحیح را بیابد.


20. همدلی

در حالت های نگرانی، ناراحتی و اضطراب، همدلی کرده، به تدریج، جویای علت اضطراب مخاطب باشید.

همدلی عبارت است از توانایی درک تجربه های درونی دیگران و سهیم شدن در آنها؛ از این طریق، می توان خود را به جای مخاطب قرار داد و به دنیای درونی و تجربه های شخصی او راه پیدا کرد. بدین وسیله، می توان تجربه های هیجانی مختلف، نگرانی ها، اضطراب ها، غم ها و مشکلات وی را درک کرد.

طرف مقابل نیز احساس های خود را به طور کلامی بیان خواهد کرد و ارتباط بیشتر و بهتر ایجاد خواهد شد. در چنین وضعیتی است که می توانید به بررسی هر چه بیشتر گفته های او بپردازید و به تدریج، علت تجربه های تلخ و مشکلاتش را جویا شوید و به حل آنها بپردازید. خداوند، پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله را چنین توصیف می کند: «رسولی از خود شما به سویتان آمد که رنج های شما بر او سخت است و اصرار به هدایت شما دارد و نسبت به موءمنان رئوف و مهربان است».


عبارت «از خود شما»، اشاره به شدت ارتباط آن حضرت با مردم است؛ گویی پاره ای از جان مردم و از روح جامعه، به شکل پیامبر صلی الله علیه وآله ظاهر شده است و هرگونه ناراحتی و زیان و ضرری که به مردم برسد، برای او سخت ناراحت کننده است. او نسبت به مردم بی تفاوت نیست و از رنج های آنان رنج می برد. این، صفت باطنی پیامبر صلی الله علیه وآله بود که توانست در دل و قلب مردم جای گیرد و تأثیرگذاری اش را چندین برابر کند.


21. انعطاف پذیری

در عین جدی بودن و جدی رفتار کردن، باید همواره انعطاف پذیری مناسب را حفظ کنید. نباید انتظار داشت تغییر و اصلاح در اندیشه و رفتار طرف مقابل، ناگهانی، بلافاصله و یک مرتبه انجام گیرد؛ زیرا این مسئله، نیازمند زمان و تدریج است. بنابراین، باید به طرف مقابل، زمان و فرصت کافی داد تا به تدریج و تحت تأثیر سخن شما تغییر و تحول لازم را در خود ایجاد کند. خداوند متعال نیز پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله را به خاطر داشتن چنین ویژگی می ستاید و این ویژگی را یکی از علل موفقیت آن حضرت معرفی می کند؛ «به واسطه رحمت خدا، با مردم، خوش خوی و مهربان شدی و اگر تندخوی و سخت دل بودی، مردم از گرد تو پراکنده می شدند...».6 بنابراین، اگر کسی بخواهد پیامبرگونه تأثیرگذاری مثبت داشته باشد، باید از انعطاف و بردباری کافی در برابر ناآگاهی ها، نقص ها و ضعف های دیگرانبرخوردار باشد.


منبع: حوزه نیوز