لاغری با چای ترش یا چای سبز؟

این روزها پرسش‌های زیادی در خصوص انواع چای مطرح می‌شود؛ این‌که تفاوت اصلی انواع چای در چیست؟ آیا چای سبز و ترش لاغر می‌کند؟ چای قرمز می‌تواند پایین‌آورنده فشار خون باشد؟ واقعیت دارد چای کیسه‌ای از خاکه چای تهیه می‌شود؟ چای خشکی که این روزها با نام چای سفید به فروش می‌رسد چه مزایایی دارد؟ آیا چای سرد آماده خواص چای معمولی را دارد؟ تفاوت چای ارگانیک با چای سالم در چیست؟ در میان انواع چای سیاه کدام‌یک کیفیت مناسب‌تری دارد؟

به ‌طورکلی، برگ‌های چای بعد از رسیدن، چیده، فرآوری (تخمیر) و خشک می‌‌شود و بسته به میزان فرآوری نوع و خواص چای فرق می‌کند. اگر برگ چای را پس از چیدن پژمرده کرده و غلتک بزنند و سپس خشک کنند، برگ چای سیاه می‌شود. اما اگر برگ‌ها را بخار دهند و سپس خشک کنند، چای سبز و اگر فرآوری ضعیف‌تر و بدون تخمیر انجام شود، چای سفید یا اورلانگ (نوعی چای تایلندی) به دست می‌آید.

چای سفید ؛ پرخاصیت‌ترین

هم‌اکنون چای سفید، تولید پایین و قیمت بالایی دارد. برگ‌های این چای در اصل جوانه‌های کرک‌دار نقره‌ای رنگ گیاه چای است که قبل از آن‌که به طور کامل باز شود، چیده و چون تخمیر یا فرآوری نمی‌شود، تمام خواص خود را حفظ کرده و در مقایسه با چای سبز کافئین کمتری دارد، ولی بیشترین مقدار آنتی‌اکسیدان را دارد و در حفاظت از بدن در برابر بیماری‌ها موثرتر بوده و از نظر خواص دیگر از چای سبز قوی‌تر است. مزه این چای از سایر چای‌ها لطیف‌تر و ملایم‌تر بوده و به دلیل «تئین» (ماده‌ای شبیه به کافئین) برخلاف چای سیاه اغلب اعتیادآور نیست.

چای سبز؛ از واقعیت تا تبلیغ؟

مطالعات نشان داده است چه در کشت سلول و چه روی افراد مطالعه‌شده، خواص آنتی‌اکسیدانی چای سبز بسیار بالاتر از چای سیاه است، چراکه تخمیر کمتری روی برگ‌های آن انجام می‌شود و خواص ضدسرطانی آن ثابت شده است اما این‌که چای سبز خاصیت لاغرکنندگی دارد یا نه، باید بگوییم مطالعات مختلف نشان داده‌ مصرف چهار فنجان چای سبز در روز می‌‌تواند به نوعی سوخت بافت چربی را تحریک کند. البته این خاصیت زیاد و چشمگیر نیست و نمی‌توان حتی برای کاهش وزن‌ کم هم روی آن حساب کرد. در نتیجه، تمام تبلیغات در خصوص لاغری با چای سبز فریب است و هیچ دانشی پشت آن نیست و به این خیال نباشید که چای سبز معجزه‌ کرده، شما را خوش‌هیکل و لاغر می‌کند.

این را هم بدانید اگر چه چای سبز در مقایسه با چای سیاه کافئین کمتری دارد، اما با این حال حاوی این ماده است و خانم‌های باردار، شیرده و افرادی که ناراحتی اعصاب دارند و آنهایی که ضربان قلبشان نامنظم است، بهتر است در مصرف آن زیاده‌روی نکنند. مصرف این چای همچون چای سیاه به همراه غذا جذب روی، آهن و لسیم را کاهش می‌‌دهد.

این چای باید حداقل پنج تا ده دقیقه دم بکشد تا ترکیبات مفید آن خارج شود و اگر هم مدت زمان دم کشیدن بیشتر شود، مواد قابض آن رها می‌شود و اگر در مصرف آن زیاده‌روی شود، باعث دفع زیاد آب از بدن و خشکی مدفوع و یبوست می‌شود.

چای ترش لاغر می‌کند؟

به چای ترش، چای مکه یا چای قرمز هم می‌گویند. این چای با چای سفید، سبز و سیاه هم‌خانواده نیست. معروفیت اصلی این چای ترکیبی در آن است که سبب کاهش فشارخون می‌شود. همچنین می‌تواند قند خون را کنترل کرده، موجب تمدد اعصاب و جریان بهتر خون شود، از حرارت کبد بکاهد و به سبب ویتامین C ، مقوی سیستم ایمنی بدن است. اما آیا این چای لاغر می‌کند؟ واقعیت این است که چای قرمز، حاوی ماده‌ای است که می‌تواند از جذب کربوهیدرات بکاهد، اما نمی‌تواند به تنهایی سبب لاغری شود. این چای در کنار رژیم غذایی و تحرک می‌تواند یک نوشیدنی رژیمی و کم‌کالری باشد.

نکته مهم آن‌که زنان باردار، شیرده، افرادی که قصد بارداری دارند، کسانی که از قرص ضدبارداری استفاده می‌کنند و زنان یائسه‌ای که تحت هورمون‌درمانی هستند، باید با نظر پزشک از این چای استفاده کنند؛ چرا که این چای سطح استروژن بدن را دستخوش تغییرات می‌کند. همچنین افرادی که قند و فشار خون پایینی دارند باید در مصرف این نوشیدنی احتیاط کنند تا دچار رخوت و سستی نشوند.

چای کیسه‌ای = خاکه چای + رنگ + اسانس

چون سرعت رنگ‌دادن چای کیسه‌ای بیشتر است و زودتر به عمل می‌آید، محبوبیت زیادی در میان افراد دارد. اما باید بدانید پس از آن‌که برگ‌های چای خشک شد، آن را الک کرده و خاکه چای که احتمال دارد به همراه دست و پای مهمانانی ناخوانده باشد برای تولید چای کیسه‌ای مورد استفاده قرار می‌‌گیرد. برای رنگ‌دهی بهتر و فوری هم به خاکه چای، رنگ و اسانس اضافه می‌کنند و برای جلوگیری از پاره شدن کیسه کاغذی چای از موادی استفاده می‌شود که گرچه ضرر چندانی ندارد، اما ممکن است مصرف طولانی‌مدت آن سبب آسیب به بدن شود. این را هم بدانید چای کیسه‌ای اگر در تماس با آب جوش کمتر از 30 ثانیه رنگ دهد، مصنوعی‌ترین چای است، چرا که اگر همین میزان چای طبیعی را در کیسه بریزید و در آب جوش قرار دهید، ده دقیقه طول می‌کشد رنگ زرد مایل به نارنجی ایجاد کند. در نتیجه، چای فله‌ای یا کیسه‌ای سبز و سیاه با طعم و رنگ قوی و فوری بدون شک حاوی مواد افزودنی شیمیایی و زیانبار است.

چای سیاه بهاره باکیفیت‌تر است

چای برگی با تکه‌های بزرگ در مقایسه با چای پودری و ریز کیفیت و خواص بیشتری دارد. به گفته کارشناسان، برخی چای‏های کله‌مورچه‏ای و باروتی که به عنوان مرغوب‌ترین چای شناخته شده حاوی رنگ و اسانس است.

خوب است بدانید چای در سه فصل بهار و تابستان و پاییز چیده می‌شود. هر چه از بهار به فصل زمستان نزدیک‌تر شویم، قسمت‌های چوبی برگ بیشتر و از کیفیت چای کاسته می‌شود. مرغوب‌ترین و خوش‌عطر‌ترین چای، مربوط به چای بهاره است. تا حد امکان از مصرف چای عطری اجتناب کنید، چرا که مواد طعم‌دهنده موجود در این محصولات شیمیایی و به دلیل آن‌که مصرف این نوشیدنی طی روز زیاد است، مواد سنتزی بیشتری وارد بدن شده و تهدید‌کننده سلامت می‌شود. در مورد یخ چای ـ محصول جدیدی که این روزها روانه بازار شده ـ هم بدانید به گفته متخصصان، حجم زیادی از یخ‌چای‌های حاضری را آب و شکر تشکیل می‌‌دهد و آنتی‌اکسیدان‌های موجود در یک بطری یخ‌چای آماده به مراتب کمتر از یک لیوان چای دم‌ کرده خانگی است.

چای ارگانیک؛ داریم یا نداریم؟

این روزها در برخی نمایشگاه‌ها و فروشگاه‌های بزرگ چای با نام ارگانیک با قیمت‌های بالا به فروش می‌رسد، اما سوال اصلی آن‌که تا چه حد می‌توان به ارگانیک بودن چای اطمینان کرد؟ چای با عبارت ارگانیک در مزرعه‌هایی کشت می‌شود که از کود و سم بسیار کمی در پرورش آن استفاده می‌شود که بهتر است آن را یک چای سالم تا ارگانیک در نظر بگیریم؛ چرا که چای ارگانیک شرایط رشد خاص و ویژه‌ای دارد و هر تولید‌کننده‌ای نمی‌تواند از عهده آن برآید و تولید این چای هم‌اکنون در کشورمان بسیار محدود است.

اما چای سالم مجوز‌دار چه ویژگی‌هایی دارد؟ چای سیاهی است که حداقل سموم را داراست و تنها از برگچه‌های جوان بالایی ساقه چای که سالم‌تر است، استفاده می‌شود و در آن از برگ‌های پایینی که پیر و کهنه بوده و فنول و سفیدک زیادتری دارد و باعث پایین آمدن کیفیت چای می‌‌شود، خبری نیست. این برگ‌ها چون در مقایسه با برگ‌های چای معمولی کمتر و محدودتر است باعث افزایش قیمت محصول نهایی می‌شود.

معمولا طعم چای سالم از چای معمولی کمی تلخ‌ و گس‌تر است، چرا که ترکیبات چوبی برگچه‌های جوان‌ کمتر، ولی تانن و آنتی‌سیانین یعنی عامل طعم گس و تلخ آن بیشتر است، با این مزیت که قدرت آنتی‌اکسیدانی زیادتری دارد. این چای به دلیل دارا بودن برگ‌های جوان باید مدت زمان بیشتری داخل آبجوش روی حرارت قرار گیرد تا به رنگ مورد نظرمان نزدیک‌تر شود.

این را هم بدانید چای به دلیل آن‌که در بدن به تولید اسیداوریک و اگزالات کمک می‌کند برای مبتلایان به نقرس و سنگ کلیه محدودیت مصرف دارد.

منبع: روزنامه جام جم/ فاخره بهبهانی ‌