رشد نگران کننده سرماخوردگی روانی

تقریبا اغلب افراد می‌دانند که افسردگی به معنای خستگی مزمن روحی، نداشتن انگیزه برای فعالیت‌های اجتماعی و ناامیدی است. این مسئله این روزها بیشتر در قشر جوان جامعه دیده ‌می‌شود. مسئله‌‌ای که منجر به از بین رفتن نیروی کارآمد این قشر و انگیزه‌های آنان شده است. شاید بیراه نباشد اگر بگوییم که همین افسردگی زمینه را برای گرایش جوانان به مصرف مشروبات الکلی و مواد مخدر افزایش داده است. افسردگی تحت تاثیر عوامل مختلفی رخ ‌می‌دهد که زمینه‌های اصلی آن را شرایط اقتصادی، اجتماعی و فکری جامعه شکل ‌می‌دهد. بیکاری، مشکلات اقتصادی، از هم گسستگی‌های عاطفی که این روزها در بین جوانان شدت نیز یافته از عمده عوامل شیوع افسردگی هستند. هر چند افسردگی در ایران تنها جوانان را نشانه نرفته است و بخش مهمی از افراد بزرگسال و حتی مسن را نیز گرفتار کرده است.

جامعه جوانان را به سمت افسردگی سوق می‌دهد

سعیده، 30 ساله، از 25 سالگی دچار افسردگی شده است. او درباره علت افسردگی‌اش می‌گوید: بیکاری، مشکلات اقتصادی و از همه مهمتر تنهایی در من ایجاد افسردگی کرد. متاسفانه در مسیر کاری احساس کردم که همیشه یک کارمند زیر دست هستم که دیگران حق دارند هر طور دوست دارند با او رفتار کنند. این موضوع درباره موقعیت ازدواج نیز همینگونه بود و انتظارات واقعی خود را در شخص خاصی نمی‌دیدم؛ اما مهمترین دلیل برای افسردگی من تنهایی بود چرا که بعد از مدتی دوستانم نیز به خاطر مشغله کاری از من دور شدند. این احساس تنهایی به حدی شدت گرفت که دیگر خودم دوست نداشتم کسی را ببینم یا معاشرت کنم. در نتیجه تحت درمان قرار گرفتم اما هنوز بهبودی کامل حاصل نشده است. من فکر می‌کنم این جامعه است که جوانان را به سمت افسردگی سوق می‌دهد.

زنان 70 درصد بیش از مردان افسرده می‌شوند

حسین ابراهیمی مقدم، روانشناس و مدرس دانشگاه، افسردگی را از جمله بیماری‌های شایع در جامع می‌داند و در این باره به روزان می‌گوید: شیوع افسردگی در جامعه ما باعث شده که به عنوان سرماخوردگی روانی نامیده شود. افسردگی دارای علائم و نشانه‌های متعددی است که از مهمترین آن ‌می‌توان غمگین شدن فرد را نام برد.

وی در ادامه افزود: عنصر اصلی در افسردگی خلق غمگین است که ملالت نامیده ‌می‌شود. دوره‌های افسردگی حاد که محدودیت زمانی دارد افسردگی اساسی نامیده ‌می‌شود اما افسردگی‌های دیگری مانند اختلال افسردگی مداوم نیز وجود دارد. افسردگی اساسی اغلب همراه با اختلالات دیگر مانند اختلال شخصیت، مصرف مواد مخدر و اضطراب همراه است.

این روانشناس تصریح کرد: هر سال 7/6 درصد جمعیت بزرگسال مورد تشخیص افسردگی اساسی قرار‌می‌گیرند. البته زنان 70 درصد بیشتر از مردان احتمال دارد که به افسردگی دچار شوند.

جوان‌ها 200 برابر بیشتر افسردگی می‌گیرند

ابراهیمی مقدم درباره شیوع افسردگی در بین جوانان گفت: افراد 18 تا 29 ساله 200 درصد بیشتر از بزرگسالان 60 ساله احتمال افسردگی دارند در واقع سن متوسط این اختلال 32 سالگی است. وی درباره آمار افسردگی در ایران اظهار کرد: ما آمار دقیقی از میزان افسردگی در داخل کشور نداریم اما بر اساس شواهد می‌توان گفت که میزان قابل توجهی از این اختلال در داخل کشور وجود دارد.

این روانشناس در پاسخ به این سئوال که دلیل شیوع افسردگی در کشور چیست، گفت: اصولا فرهنگ ما افسردگی پذیر است و به غم بیش از شادی بها ‌می‌دهد. برای نمونه ببینید که افراد چقدر برای مراسم ختم تلاش ‌می‌کنند و روزهای متمادی برای درگذشته مراسم دارند اما برای شادی‌هایی نظیر ازدواج، تولد و. .. اینچنین نیست و افراد به سختی پذیرای این اتفاقات هستند و این نگران کننده است.

کم خونی هم باعث افسردگی می‌شود

ابراهیمی مقدم درباره عوارض افسردگی بیان کرد: افسردگی ‌می‌تواند عوارض متعددی به دنبال داشته باشد. خشونت و دعوا هم ‌می‌تواند معلول افسردگی باشد و هم علت آن. در حقیقت خشم فروخورده و عدم بروز عصبانیت خود یکی از دلایل افسردگی است کما اینکه افسردگی نیز ‌می‌تواند خشم و خشونت به دنبال داشته باشد.

وی درباره دلیل ابتلای بیشتر خانم‌ها به اختلال افسردگی گفت: برای این مسئله دلایل متعددی اعلام شده است. مثلا گفته ‌می‌شود که چون خانم‌ها در بدن خود دو کروموزوم X دارند این مسئله به لحاظ ژنتیکی در آنان ایجاد شده است. برخی نیز دوران قاعدگی را از جمله دلایل افسردگی ‌می‌نامند. کم خونی یکی از عمده علل افسردگی است که باید به آن توجه کرد. البته داروها و قرض‌های ضد بارداری نیز ‌می‌توانند سبب افسردگی در زنان شوند اما به نظر من مهمتر از همه اینها تفریح است.

ورزش و تفریح عوامل مهم در کاهش افسردگی

این روانشناس افزود: در تمام دنیا اماکن تفریحی برای خانم‌ها کمتر از آقایان است ضمن اینکه جایگاه اجتماعی نیز برای خانم‌ها اغلب پایین تر در نظر گرفته ‌می‌شود و مشاغل بهتر عمدتا به آقایان تعلق دارد. این در حالی است که در شرایط یکسان نیز جامعه به آقایان از نظر اقتصادی اولویت بیشتری ‌می‌دهد. مثلا اگر یک آقا و خانم هر دو در یک شغل فعالیت کنند باز هم درآمد آقا بیشتر است که این خود باعث سرخوردگی ‌می‌شود.

ابراهیمی مقدم تصریح کرد: مواردی نظیر ورزش ‌می‌تواند به تخلیه انرژی بینجامد و کاهش افسردگی را به دنبال داشته باشد این در حالی است که باز هم امکان ورزش برای آقایان بیش از خانم‌ها فراهم است. وی درباره تبعات افسردگی گسترده در جامعه گفت: وقتی یک جامعه دچار افسردگی شود، انگیزه‌ها کاهش ‌می‌یابد. کاهش شادی و شادمانی به خودی خود باعث افزایش بیماری‌ها و کاهش رشد اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و صنعتی یک کشور ‌می‌شود.

افزایش کارکرد جامعه با گسترش شادی

به گفته این روانشناس در یک جامعه شاد افراد ارتباط‌های اخلاقی بهتری با یکدیگر دارند و قطعا رشد فرهنگی، فکری و اقتصادی بیشتری را نیز شاهد هستند. بیشتر کشورها برای افزایش سطح کارکرد در جامعه به دنبال گسترش شادی در بین مردم هستند به همین خاطر با هر بهانه‌ای جشن‌های مختلف برگزار ‌می‌کنند. برخی از کشورها روزهای خاصی را به شهرها اختصاص ‌می‌دهند و به ترتیب برای هر شهری جشن خاصی برپا ‌می‌کنند تا مردم به شادی دست یابند چرا که شادمانی در بطن خود از مشکلات روانی و مسائلی نظیر طلاق و درگیری ‌می‌کاهد و عوارض این مشکلات را کاهش ‌می‌دهد.

ابراهیمی مقدم در پاسخ به این سئوال که آیا مواد غذایی خاصی بر شادمانی موثر هستند، گفت: برخی از مواد غذایی خاصیت شادی افزایی دارند. مثلا زعفران ‌می‌تواند شادی بخش باشد اما این موارد عمدتا به خلق و خوی افراد باز ‌می‌گردد. مثلا ممکن است به یک فرد زعفران بدهید اما به او تلقین ناراحتی کنید و بالعکس با یک ماده غذایی بی خاصیت به او شادی ببخشید. لذا تلقین و عوامل اجتماعی بسیار موثر هستند البته مواردی نظیر تغذیه، آب و هوا و. . نیز تاثیرگذار هستند. اگر دقت کرده باشید ‌می‌بینید که در روزهای آلوده میزان غم و ناراحتی افراد بیشتر است.

متاهل‌ها کمتر افسرده می‌شوند

وی درباره راه‌های درمان افسردگی اظهار کرد: در درجه نخست افراد باید احساس شادی و شادمانی خود را افزایش دهند و نگاه مثبت داشته باشند و از نگاه منفی بپرهیزند. افزایش ارتباط اعضای خانواده نیز ‌می‌تواند بسیار موثر باشد لذا بهتر است که خانواده‌ها تعامل مثبت خود را با یکدیگر حفظ کنند. این روانشناس تاکید کرد: افراد باید جنبه معنوی زندگی خود را حفظ کنند و از فرصت‌های اندک برای شادی استفاده کنند. تحقیقات ثابت کرده است که افراد متاهل میزان افسردگی کمتری نسبت به افراد مجرد دارند. لذا برقراری یک ارتباط مناسب را باید در برنامه‌های خود قرار دهیم.

جامعه افسرده القاء کننده داستان‌های ترسناکی است که در آن افراد همه در تاریکی فرو رفته‌اند و کسی تمایلی به دیدن زیبایی‌های جهان اطراف ندارد. شاید لازم باشد بیش از دولت، مسئولان و دیگر عوامل، خودمان اندکی به شادمانی درونی خود اهمیت دهیم. دنیای اطراف با تمام مشکلات و سختی‌هایی که از سر گذرانده و باز هم از سر خواهد گذراند زیبایی‌های شگرفی در نهاد خود دارد که دیدن آن سرشار از لطف و لذت است. شاید شادمانی جایی در درون خود ما باشد.