قوز قرنیه چیست و چه کسانی را گرفتار می‌کند؟

سید جواد هاشمیان متخصص بیماری‌های چشم، فوق تخصص پیوند قرنیه و جراحی‌های عیوب انکساری درباره بیماری اکتازی قرنیه اظهار کرد: اکتازی یا قوز قرنیه با تغییرات پیش‌رونده عیوب انکساری مشخص می‌شود یعنی بیمار دچار نزدیک بینی می‌شود و هر ۳ تا ۶ ماه شماره عینک او افزایش پیدا می‌کند و دچار آستیگمات و کاهش دید می‌شود؛ این عوارض ناشی از برجستگی قرنیه به جلو و اکتازی قرنیه است که معمولا در سنین بلوغ رخ می‌دهد.

وی گفت: بروز قوز قرنیه در خانواده‌هایی که سابقه این بیماری در آن‌ها وجود دارد چند برابر بیشتر از دیگران است؛ این بیماری هر دو چشم را به صورت غیر قرینه درگیر می‌کند، یعنی یک چشم بیشتر و دیگری کمتر گرفتار می‌شود؛ قوز قرنیه، می‌تواند همراه با بیماری‌های دیگر ایجاد شود که شایع‌ترین آن «اِیتوپی» یا زمینه حساسیتی در خانواده مثل حساسیت بهاره، آسم، کهیر و اختلالات کوروموزومی مثل سندرم داون است؛ کسانی که دچار این مشکلات هستند حتما در سنین بلوغ از نظر سلامت چشم و عارضه قوزقرنیه باید تحت بررسی قرار گیرند.

این فوق تخصص پیوند قرنیه و جراحی‌های عیوب انکساری در ادامه افزود: یکی از عوامل ایجاد و پیشرفت این بیماری مالش طولانی مدت چشم است، این بیماری در کشور‌های خاورمیانه به خصوص ایران که از نظر آب و هوایی گرم و خشک است و در مناطق سرد و خشک و مناطق حساسیت زا شیوع بیشتری دارد.

هاشمیان گفت: قوزقرنیه اختلالی در ساختار قرنیه است که می‌تواند در اثر ژنتیک و ایتوپی یا مالش‌های طولانی بروز کند و به علت قوام شل قرنیه و فشاری که از داخل چشم بر یک نقطه وقسمتی از قرنیه وارد می‌شود، آن قسمت دچار برجستگی شود، در نتیجه سطح قرنیه نامنظم خواهد شد و دچار آستیگمات می‌شود.

راهکار پیشگیری از تغییرات پیش‌رونده بیماری قوز قرنیه

وی درباره راه‌های پیشگیری از ایجاد قوز قرنیه تصریح کرد: مهم‌ترین روش پیشگیرنده قوز قرنیه که امروزه مطرح است تقویت قرنیه با کمک عمل "کراس لینکینگ" به محض تشخیص در سنین زیر ۲۰ سال است. در این روش ویتامین b. ۲ ریبوفلاوین را به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه در قرنیه می‌ریزیم بعد با روش‌های مختلف ۱۰ تا ۳۰ دقیقه اشیای ماورای بنفش را با دوز مشخصی به قرنیه می‌تابانیم، پیوند‌های جدید پروتئینی در الیاف کلاژن قرنیه و در سطح سلولی قرنیه تغییرات ساختاری ایجاد می‌کند که باعث تقویت قوام قرنیه می‌شود، مقاومت قرنیه را افزایش می‌دهد و از تغییر پیش رونده دیگر پیشگیری می‌کند؛ بنابراین اگر این روش به موقع و در مراحل اولیه انجام شود بیماری را متوقف می‌کند و هیج نگرانی در آینده نخواهد داشت، اما اگر به موقع انجام نشود منجر به کاهش بینایی و نهایتا پیوند قرنیه می‌شود.

هاشمیان بیان کرد: مهم‌ترین مشخصه قوزقرنیه در سنین بلوغ با کاهش پیش رونده بینایی، نزدیک بینی و آستیگماتیسم همراه است و با پیشرفت بیماری به دلیل این که آستیگمات نامنظم است، علی‌رغم استفاده عینک، دید بیمار اصلاح کامل نمی‌شود و دید کافی ندارد.

روش‌هایی برای تشخیص زودهنگام قوز قرنیه

وی گفت: تشخیص قوزقرنیه در مراحل اولیه براساس ارزیابی تصویری یا توپوگرافی قرنیه، بررسی ضخامت قرنیه از مرکز به محیط با دستگاه‌های ارب اسکن، پنتاکم یا او سی تی قابل انجام است.

این فوق تخصص پیوند قرنیه و جراحی‌های عیوب انکساری در ادامه افزود: راه درمان قوز قرنیه به محض تشخیص، پیشگیری از پیشرفت و اصلاح بینایی است که در مراحل اولیه شامل تجویز عینک، تجویز لنز‌های تماسی مثل لنز تماسی نرم در مراحل اولیه و لنز تماسی سخت در مراحل پیشرفته، لنز‌های جدید هیبریدی و لنز‌های اسکلرال است، اگر بیماری با این موارد کنترل نشد یا بیمار مایل به زدن لنز‌های سخت نبود، روش بعدی تغییر شکل قرنیه و بازسازی شکل قرنیه است که امروزه به کمک کارگزاری رینگ یا حلقه‌هایی در ضخامت قرنیه به کمک لیزر فمتوسکند با تکنولوژی فمتوسکند لیزر به خوبی قابل انجام استتا شکل و قوس قرنیه دوباره مرتب می‌شود، با این موارد بیمار می‌تواند با عینک یا لنز تماسی دید خوب و کافی پیدا کند.

هاشمیان اظهار کرد: اگر برای اصلاح بینایی نیاز به عینک باشد و بیمار مایل به زدن عینک نباشد از لنز‌های جدید داخل چشمی مثل ICL و توریک می‌توان استفاده کرد که در بهبود بینایی این افراد بسیار موثر است؛ اگر بیمار به پزشک مراجعه نکند و بیماری پیشرفت کند و باعث لک قرنیه یا کاهش شدید بینایی شود عمل نهایی پیوند قرنیه است که به روش لایه‌ای انجام می‌شود و بیماران کاندید این عمل نباید دچار نگرانی شوند.