بازخواني انتخابات در انديشه امام (س)

پارسینه-گروه سیاسی: نظام جمهوري اسلامي‌ایران که با سقوط رژیم دیکتاتوری و استبدادی پهلوی در سال 1357 به پیروزی رسید با شعار محوری « استقلال ـ آزادی ـ جمهوری اسلامي‌» به سوی تحقق آن حرکت خود را آغاز كرد.

بنیانگذار جمهوری اسلامي‌ایران حضرت امام خمینی (س ) همواره در پیام‌ها و سخنرانی‌ها در برابر نظام سلطنتی بر حکومتی تاکید داشت که بر احکام اسلام و رای مردم بنیان گذارده شده باشد.

اصطلاح جمهوری اسلامي‌را امام ابتدا در پاریس در توصیف نظام مطلوب و مورد نظر خود به کار برد. جمهوریت مورد نظر به همان معنای رایج یعنی مردمي‌بودن حکومت است . ایشان در پاسخ به سوال خبرنگاری مبنی بر چیستی حکومت در جمهوری اسلامي‌در تاریخ 20 مهر 57 مي‌فرماید: رژیم اسلامي‌و جمهوری اسلامي‌یک رژیمي‌است متکی بر آرای عمومي‌و رفراندوم عمومی.

بنابراین «جمهوریت » نظام به پذیرش حق مردم در انتخاب نوع نظام سیاسی و حاکمان اشاره داشته و شکل و قالب حکومت مورد نظر امام را تشکیل مي‌دهد و در این نظام مردم به عنوان یکی از ارکان مشروعیت نظام سیاسی جمهوری اسلامي‌تلقی مي‌شوند به گونه ای که نظر و رای مردم فقط در مراحل اولیه تاسیس نظام شرط نبود بلکه جمهوری اسلامي‌به حضور دائمي‌و نظارت همیشگی آنها بر مسئولان مقید مي‌باشد.

یکی از مهم‌ترین ابزارهای مشارکت سیاسی مردم و تحقق نظام جمهوری اسلامي‌عرصه انتخابات مختلف مي‌باشد که اگر با دوراندیشی و اتخاذ تدابیر و مقدمات آن از سوی مسئولان و سایر دست اندرکاران عملی شود مي‌تواند « جمهوری اسلامي‌» را در برابر تمامي‌توطئه‌ها بیمه نموده و از آسیب‌ها و خطرات داخلی و خارجی مصون دارد.

در اینجا به برخی بایدها و نبایدها در عرصه انتخابات که در دیدگاه و اندیشه‌های معمار کبیر جمهوری اسلامي‌حضرت امام خمینی (س) به آنها پرداخته شده است مي‌پردازیم.
اهمیت انتخابات و نقش مردم
يك جمله طلايي از امام(س) موجود است كه تا قرن‌ها در اذهان‌خواهد ماند و چراغ راه آيندگان نيز خواهد بود. اين جمله نياز به هيچ توضيح و تفسيري ندارد. " ميزان راي ملت است".

انتخابات تجلی حضور و مشارکت سیاسی مردم و عرصه تحقق اراده ملت برای تعیین سرنوشت خویش است. از این رو انتخابات دارای اهمیت و جایگاه بلندی است و مردم نقش بزرگی در ایفای این رسالت و تکلیف بزرگی بر دوش خواهند داشت.

امام خمینی (س) درباره اهمیت حضور و شرکت مردم در انتخابات مي‌فرمایند: این وظیفه ای است الهی، وظیفه ای است ملی، وظیفه ای است انسانی، وظیفه ای است که ما باید به آن عمل کنیم. همه ما باید در انتخابات شرکت کنیم.

با توجه به اهمیت و نقش حضور مردم در صحنه انتخابات است که باید همت و تلاش تمامي‌مسئولان، دست اندرکاران، کاندیداها و رسانه‌ها به این امر معطوف شود که با اقدامات سنجیده و تدابیر لازم و فضاسازی مناسب زمینه‌های حضور حداکثری مردم در انتخابات را فراهم ساخته تا موجب امید بیشتر دوستان و ناامیدی و شکست دشمنان اسلام را فراهم نمایند.

پرهیز از تخریب

انتخابات در نظام اسلامي‌دارای شرایط و آداب خاص خود مي‌باشد به گونه ای که کاندیداها و طرفداران آنان نباید از هر شیوه ای برای موفقیت و دستیابی به اهداف خود استفاده کنند چرا که پذیرش مسئولیت‌ها در نظام اسلامي‌قبول رسالتی الهی و ملی برای تحقق آرمان‌های اسلامي‌و خدمت به مردم است. بنابراین چارچوب‌ها و ضوابط دینی اخلاقی اجتماعی و فرهنگی باید مورد توجه قرار گیرد و به هیچ عنوان نباید شخصیت، حیثیت و آبروی افراد دستخوش تمایلات و خواسته‌ها و اغراض دنیایی دیگران قرار گیرد.

متاسفانه انتخابات در نظام اسلامي‌به سمت ناخوشایند و نامطلوبی پیش مي‌رود و برخی افراد از هر شیوه ناپسند و غیراخلاقی برای تخریب رقیب و بیرون راندن او از صحنه انتخابات استفاده مي‌كند.

امام خمینی (س) خطاب به کاندیداها و طرفداران آنان بیان مي‌دارند: « از آقایان کاندیداها و دوستان آنان انتظار دارم که اخلاق اسلامي‌انسانی را در تبلیغ برای کاندیدای خود مراعات و از هرگونه انتقاد از طرف مقابل که موجب اختلاف و هتک حرمت باشد خودداری كنند.

معلوم نیست چرا عده ای برای رسیدن به پست و مقام يا به اصطلاح خدمت به مردم اینگونه بی مبالاتی كرده و حاضر مي‌شوند هرگونه اتهام تهمت و ناسزا را به دیگران ببندند. « حیثیت و آبروی مومن در اسلام از بالاترین و والاترین مقام برخوردار است و هتک حرمت مومن از بزرگ‌ترین گناهان است و موجب سلب عدالت است. »

امام خمینی (س) در بیانات خود درباره تبلیغات انتخاباتی به نکته‌اي مهم و اساسی اشاره کرده و از هرگونه روشی که با شئونات اسلام منافات داشته برحذر داشتند « نصیحتی است از پدری پیر به تمامي‌نامزدهای مجلس شورای اسلامي‌که سعی کنيد تبلیغات انتخاباتی شما در چارچوب تعالیم و اخلاق عالیه اسلام انجام شود و از کارهایی که با شئونات اسلام منافات دارد جلوگیری گردد. باید توجه داشت که هدف از انتخابات در نهایت حفظ اسلام است .

اگر در انتخابات حریم مسائل اسلام رعایت نشود چگونه منتخب حافظ اسلام مي‌شود. باید سعی شود تا خدای ناکرده به کسی توهین نگردد. » اگر واقعا هدف از پذیرش مسئولیت در نظام اسلامي‌حفظ اسلام و خدمت به مردم است تهمت و افترا و هتک حرمت و.... چرا ! مگر اینکه خدای ناکرده اغراض دیگری در کار باشد.

انتخابات تجلی وحدت

انتخابات یکی از عرصه‌های تجلی وحدت و نمایش وحدت مردم است و باید تمامي‌تلاش‌ها و اقدامات در این راستا صورت گیرد. متاسفانه گاهی در انتخابات وحدت ملی جامعه دچار آسیب شده و ضربات و خسارت‌های بزرگی را بر مردم و جامعه تحمیل مي‌كند در این زمینه بايد مسئولان، کاندیداها و طرفداران آنها و به ویژه جناح‌ها و گروه‌های سیاسی روش معقول، منطقی و در چارچوب اصول را در پیش گیرند. این اصل مهم نه تنها آسیب نمي‌بیند بلکه موجب وفاق ملی و وحدت و انسجام بیشتر جامعه مي‌شود.

این نکته مهم نباید مورد غفلت، یا احیانا شیطنت برخی قرار گیرد. امام خمینی (س) با توجه به وجود دو دیدگاه و دو تفکر در جامعه ضرورت وحدت و پرهیز از اختلاف را مورد تاکید قرار داده و فرمودند: « البته دو تفکر هست باید هم باشد، دو رای هست باید هم باشد، سلیقه‌های مختلف باید باشد لکن سلیقه‌های مختلف اسباب این نمي‌شود که انسان با هم خوب نباشد.... اگر در یک ملتی اختلاف سلیقه نباشد این ناقص است. اگر جايي اختلاف نباشد ناقص است .

اختلاف باید باشد اختلاف سلیقه اختلاف رای مباحثه و این‌ها باید باشد ليکن نتیجه این نباشد که ما دو دسته بشویم، در عین حالی که اختلاف داریم دوست هم باشیم . »

بنابراین نباید رقابت‌های انتخاباتی زمینه‌ای را برای پراکندگی و اختلاف در جامعه و ملت فراهم سازد. به‌ویژه احزاب و جناح‌های سیاسی باید مواظب عوامل و دست‌های ناپاک باشند که در آنها رسوخ نکنند.

امام خميني (س) در جايي فرمودند : من احتمال مي‌دهم که عوامل و دست‌های ناپاکی بخواهند از رقابت‌های انتخاباتی در رسیدن به آرزوهای خود استفاده کنند و با طرح مسائل پوچ و بی معنا دل‌ها را از یکدیگر جدا سازند .

حسن اجرای انتخابات

صندوق‌های رای امانت‌های ملت در دست مسئولان امر است و باید با حساسیت تمام از این امانت‌های مردم نگهداری شود باید دقت شود که حتی یک رای از کسی ضایع نشود.

هیچ مصلحتی نباید موجب خدشه دار شدن آرای مردم شود و انگیزه‌های شخصی و تمایلات فردی و گروهی و جناحی نباید بر مصالح عمومي‌و حقوقی افراد مقدم شود.

امام خمینی (س) این مهم را مورد توجه قرار داده و به مسئولان گوشزد فرمودند: «اینجا ما کار نداریم ما خودمان بین خودمان و خدای تبارک و تعالی باید فکر بکنیم که شما مسئول این مسئله هستید هم مسئول کار خودتان و هم مسئول مسئولان دیگری که تحت نظر شما هستند هستید که جریان انتخابات یک جریان صحیح باشد. هیچ‌کس در انتخابات بر دیگری مقدم نیست . »