عراقچی: پیشرفت نداشتیم

شرق: «حساس؛ جدی؛ نفسگیر؛ با وسواس؛ سخت؛ کند؛ پیچیده.» اینها واژه‌هایی هستند که مذاکره‌کنندگان هسته‌ای ایران و گروه 1+5 برای توصیف دور چهارم مذاکرات گام‌نهایی به کار بردند. در نخستین دور از مذاکرات برای تدوین پیش‌نویس نهایی، برخلاف دفعات قبل، از عکس‌های یادگاری و خنده خبری نبود.

هرچه به‌سمت 30 تیر (پایان موعد توافق ژنو) نزدیک می‌شویم، حساسیت‌ها بیشتر می‌شود و «کلمات» بار حقوقی بیشتری پیدا می‌کنند. شب گذشته آخرین گفت‌وگوهای دور چهارم میان «ظریف» و «اشتون» برگزار شد که «وندی شرمن» مذاکره‌کننده هسته‌ای آمریکا نیز در قسمت‌هایی از آن به جمع آنها پیوسته بود.

پیش از پایان گفت‌وگوها اعلام شد که نشست خبری مشترکی بین «ظریف» و «اشتون» برگزار نخواهد شد و نفر دوم تیم مذاکره‌کننده ایرانی یعنی «عباس عراقچی» معاون حقوقی و بین‌الملل وزارت خارجه در جمع «خبرنگاران ایرانی» حاضر می‌شود.

«عراقچی» که خسته اما مسلط سخن می‌گفت «عدم پیشرفت» محسوس در این دور از مذاکرات را تایید کرد ولی آن را امری «غیرطبیعی» قلمداد نکرد. او گفت: «بحث‌ها در این دور از مذاکرات بسیار جدی بود و در فضایی بدون تنش صورت گرفت.» پیش از این «سرگئی ریابکوف» مسوول تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای روسیه گفته بود که «کار روی متن توافقنامه به مشاجرات کلامی زیادی منجر شده است.»«عراقچی» با بیان اینکه «ناامید نیستیم و می‌توانیم در آینده پیشرفت داشته باشیم»، گفت: «در مذاکرات بحث‌های خوبی داشتیم ولی اختلاف‌نظرهایی در سطح گسترده وجود دارد، از این رو پیشرفت خاصی که منجر به آغاز نگارش پیش‌نویس متن توافق نهایی شود، انجام نشد.»

عراقچی ادامه داد: «پیشرفت‌نداشتن مذاکرات به معنای شکست آن نیست.» او دلیل «طبیعی» بودن نداشتن پیشرفت را اینگونه توضیح داد: «این دور از مذاکرات اولین دور رسمی برای تهیه متن پیش‌نویس بود. در سه دور قبلی، بحث و تبادل‌نظر داشتیم و انتظار برای پیشرفت زیاد غیرطبیعی است.» او با اعلام برگزاری دو دور مذاکره میان ایران و گروه 1+5 در خردادماه، ادامه داد: «فشار خاصی برای اینکه مذاکرات به هر قیمت تا پایان تیرماه انجام شود و به توافق برسیم وجود ندارد و اگر به توافق نرسیم فاجعه‌ای رخ نداده است؛ در عین حال این زمان برای شش‌ماه قابل تمدید است. البته همه معتقدند اگر توافق در شش‌ماه اول به نتیجه برسد بهتر است چون ممکن است در اروپا و آمریکا تحولاتی رخ دهد.»

عراقچی در بخش دیگری از سخنانش، تجهیزات دفاعی ایران را «غیر قابل مذاکره» دانست. عراقچی گفت اختلافات بیش از ١٣موردی است که پیش‌تر عنوان شده و خواست به گمانه‌زنی‌ها درباره محتوای مذاکرات توجهی نشود. او گفت عجیب نیست که نگارش متن یک توافقنامه در دور اول گفت‌وگو بر سر آن به پایان نرسد. این دیپلمات ارشد ایرانی گفت: ما خواهان این نیستیم که به هر قیمتی تا قبل از 30تیر به توافق نهایی دست یابیم زیرا هدف اصلی ما تامین حقوق و خواسته ملت است.

با این حال او اظهار امیدواری کرد که بدون نیاز به تمدید توافق شش‌ماهه، طرفین به یک توافق جامع دست یابند. او گفت ایران برای حل مساله جدی است و طرف مقابل هم در این‌باره از خود جدیت نشان داده است. او همچنین در مورد برخی نقل قول‌ها که از سوی منابع ایرانی مبنی بر «زیاده‌خواهی» طرف غربی مطرح شده بود، گفت: «هر دو طرف در مذاکرات مواضع و تفسیرهای متفاوت و مختلفی دارند.

ما هم در موقعیتی نیستیم که در مورد مواضع و تفسیرها قضاوت کنیم. ما می‌خواهیم مذاکرات واقع‌بینانه ادامه پیدا کند.» نفر دوم تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران در مورد تاثیر احتمالی بحران اوکراین بر مذاکرات گفت: «موضوع اوکراین جدی است اما تاکنون شاهد تاثیر آن بر مذاکرات هسته‌ای حتی از طرف روسی هم نبودیم.»عراقچی در مورد برخی خبرهای خبرگزاری‌ها مبنی بر وجود 13 مورد اختلافی، گفت: «این تعداد درست نیست و اگر بخواهیم شمارش کنیم، بیشتر از این تعداد است. اصل مذاکره برای رفع اختلاف‌هاست.

در این جلسه پیشرفت خاصی نداشتیم اما روند روبه‌جلو است.» او همچنین جلسه سه‌جانبه ظریف با ‌«وندی شرمن» مذاکره‌کننده ارشد آمریکا و کاترین اشتون را مساله عجیبی ندانست و تاکید کرد که مذاکره با آمریکا به دلیل وجود تحریم‌های یکجانبه این کشور بر ایران صورت گرفته است. عراقچی قسمتی از کندی روند مذاکرات را به دلیل هماهنگی مذاکره‌کننده‌ها دانست ولی آنها را اجتناب‌ناپذیر ارزیابی کرد. ایران و کشورهای عضو دایم شورای امنیت به همراه آلمان، آذرماه گذشته در ژنو به توافقی شش‌ماهه برای محدودیت برنامه هسته‌ای ایران و لغو محدود تحریم‌ها رسیدند. از آن پس گفت‌وگوها برای رسیدن به توافقی جامع در جریان است.

گفتنی است روز پنجشنبه «رویترز» در گزارشی مدعی شد مهم‌ترین مانعی که ایران و قدرت‌های جهانی برای دستیابی به توافق اتمی باید بر آن غلبه کنند، اختلافات درباره سطح و میزان غنی‌سازی اورانیوم در آینده است درحالی‌که مساله رآکتور آب سنگین اراک تقریبا حل و فصل شده است.