موفقیت پژوهشگران ایرانی در جداسازی یون روی در غلظت های پایین

ایرنا - پژوهشگران دانشگاه شهید بهشتی موفق به طراحی و سنتز یک ساختار مهندسی شده برای جداسازی یون روی (Zn) شدند.

به گزارش ایرنا از ستاد ویژه توسعه فناوری نانو، نتایج تحقیقات اخیر محققان دانشگاه شهید بهشتی منجر به دستیابی به تجزیه و تحلیل های قابل اطمینان و تکرار پذیر در مقادیر غلظتی پایین می شود که مدت زمان کوتاه تر و استفاده از دستگاه های ارزان قیمت تر از مزایای این تحقیقات است.

برخی از عناصر کم مصرف به دلیل اهمیت فعالیت های بیوشیمیایی، برای بدن موجودات زنده ضروری است و عنصر روی (Zn) یکی از این مواد است که نقش قابل توجهی در پروتئین های درگیر در سوخت و ساز، ترشح هورمون و سیستم ایمنی بدن دارد و آنزیم های آن در تولید و تجزیه پروتئین، چربی ها، کربوهیدرات ها و اسیدهای نئوکلئیک شرکت می کنند.

کمبود روی در بدن ممکن است به اختلالات مختلفی از جمله اختلال رشد، افسردگی، ضایعات پوست و چشم، اختلال در عملکرد بهبود زخم و دیگر بیماری های پوستی منجر شود.

به همین منظور برای تشخیص کمبود روی در بدن، از نمونه های زیستی انسان مانند خون استفاده می کنند تا میزان روی بدن به دست آید و از همین رو اندازه گیری دقیق مقدار روی در خون اهمیت فراوانی دارد.

هدف از انجام این پروژه ارائه راهکاری به محققان و شرکت های تحقیقاتی و آزمایشگاهی است تا بتوانند یون روی را در غلظت ppb با استفاده از دستگاه جذب اتمی شعله ای تعیین کنند.

در صورت استفاده نکردن از روش پیشنهادی، نیاز به دستگاه های گران قیمت تری همچون ICP ضروری به نظر می رسد.

این طرح قابل کاربرد در صنایع غذایی و زیست محیطی است و همچنین برای اندازه گیری یون روی در نمونه های بیولوژیکی نیز قابلیت کاربری دارد.

فارغ التحصیل دکتری شیمی تجزیه از دانشگاه شهید بهشتی و مجری این طرح پژوهشی گفت: با توجه به اهمیت تعیین یون روی در ماتریس های پیچیده، آماده سازی نمونه موفق برای جداسازی و پیش تغلیظ آن، یکی از مهم ترین مراحل است.

محمد بهبهانی خاطرنشان کرد: در این کار از نانوذرات پلیمر قالب یونی سنتز شده در آزمایشگاه دکتر باقری برای استخراج و پیش تغلیظ گزینش پذیر یون روی از ماتریس های پیچیده مثل نمونه های غذایی و زیست محیطی استفاده شد.

وی افزود: پیش تغلیظ گزینش پذیر یون مورد نظر با کمک نانوذرات پلیمر قالب یونی به محققان کمک می کند تا بتوانند یون هدف را در مقادیر کم (در حد غلظت ppb) در محیط های پیچیده و با استفاده از دستگاه جذب اتمی شعله ای اندازه گیری کنند.



**تصویر SEM پیش تغلیظ گزینش پذیر یون روی

نانوذرات پلیمر قالب یونی در مقایسه با پلیمرهای قالب یونی که به صورت نانوذرات تهیه نشده اند، مزیت های متعددی همچون زمان استخراج کوتاه تر و ظرفیت جذب بیشتر دارد.

از نتایج تجزیه ای به دست آمده به وسیله روش ارائه شده می توان به حد تشخیص پایین (0/15 میکروگرم بر لیتر) و تکرار پذیری بالای روش اشاره کرد.

نتایج این کار تحقیقاتی که با تلاش دکتر محمد بهبهانی و همکاران وی صورت گرفته است، در مجله Journal of Food Composition and Analysis (جلد 34، شماره 15، ماه می سال 2014، صفحات 81 تا 89) منتشر شده است.