.svg)
پاسخ آخوند خراسانی به «مشروطه، در اصل یك نظام حكومتى اروپایى و غیراسلامی است»
پارسینه: به آخوند خراسانی اِشكال كردند كه «مشروطه، در اصل یك نظام حكومتى اروپایى و غیراسلامی است»،
ایشان در پاسخ گفتند:«یاللعجب! ما تا پیش از استقرار حكومت مشروطه، صدها سال با بدترین نوع استبداد دست به گریبان بودیم و حاكمان مستبد، سرنوشت اسلام و امت اسلامی را ملعبه خود ساخته بودند و كسى هم اعتراض نمى‌كرد كه "استبداد در اصل یك نظامِ حكومتىِ فرعونى و نمرودى و شدادى و یزیدى و غیراسلامی است"، اما حالا كه براى محدود كردن تصرفات ظالمانه و غیراسلامی حكام مستبد، سخن از مشروطه به میان آمده است، آقایان ایراد می‌گیرند كه مشروطه در اصل یك نظام حكومتى اروپایى و غیراسلامی است ...
بسیارى از احكام و قوانین و تنظیمات نهادهاىِ اسلامى، همان هاست كه قبل از تشریعِ شارع و تقنینِ مقنن [قانونگذار]، در نظر عرف و عقل معتبر بوده و در میان امم سالفه [پیشینیان] سابقه دارد و عقلاً آن را به صورت قانون موضوعه درآورده و ملاك عمل قرار داده بودند و شرع ما نیز آنها را پذیرفته و امضا كرده است، سیره [روش] عموم متدینین و مسلمین نیز این بوده است كه از كلیه معارف و شیوه ها و تنظیمات نامسلمانان، در گذشته و حال، آنچه را مباینتِ مسلم با مبانى اسلامی دارد، كنار بگذارند و بقیه را اخذ كنند و بدون هیچ مشكلى مورد استفاده قرار دهند،
هیچ مسلمان خردمندى هم نگفته است كه هر علم یا نظریه یا فن یا شیوه یا نظامی كه در آغاز میان نا مسلمانان عرضه شده، استفاده از آن مطلقاً حرام است ... مگر آنچه ما فعلا به عنوان طب اسلامی داریم، اصلش از كجاست؟
مگر مال اسلافِ [پیشینیان] همین اروپایى ها كه یونانى‌ها بودند نیست؟ و مگر اطباى بزرگ ما، مثل محمدبن زكریا و ابن سینا و سید اسماعیل جرجانى، با مطالعه و تعلیمِ آثار و آراى افرادى نظیر جالینوس و بقراط، در خط علم پزشكى نیافتادند؟ ...
"منطق" كه فرا گرفتن و دانستن آن از شرایط مهمه اجتهاد است، "مگر از آسمان نازل شده یا اصلا از ابتكارات مسلمانان است؟" مگر نه این كه قوانین منطق را اولین بار یونانیان جمع آورى كردند ... مگر همین كتاب اَسفار كه آقا شیخ عبدالنبى نورىِ مخالف مشروطه درس می‌دهند، پر از استناد و استشهاد به آرا و اقوال حكماى یونان و ایران قدیم نیست؟
مگر مهم‌ترین نظریه بزرگ ترین فیلسوف ما صدرالمتألهین، نظریه تشكیك در وجود یا وحدت در كثرت و كثرت در وحدت نیست كه به تصریح خود این حكیم، ریشه در حكمتِ ایرانِ پیش از اسلام و آراء فهلویون دارد ... و مگر در میان متون مختصر اخلاقى ما، مهم‌ترین كتاب اخلاق ناصرى تصنیف محقق طوسى نیست كه غالب مواد آن برگرفته از كتاب‌هاى یونانى است؟ ...
اگر قرار باشد تمام آنچه را نخست در جوامع غیر اسلامی و غیرشیعى عرضه شده، كنار بگذاریم دیگر چه چیزى می‌ماند؟ ... "استفاده از معارف و نظریات و فنون و تنظیمات و شیوه هاى نامسلمانان، اگر بالذّات منافاتى با ضروریات آیین ما نداشته باشد، ممنوع و منهى عنه كه نیست، و مطلوب نیز هست"، پس صِرف اینكه نظام مشروطه را اروپاییان ابداع كرده‌اند، دلیلى بر رد و نفى آن نیست.»
ارسال نظر