.svg)
تاریخ صحیح ساخت بین‌الحرمین
پارسینه: پیش از ساخت بین‌الحرمین، آن‌جا محله‌ای مثل دیگر محلات کربلا بوده و بافتی قدیمی داشته است
بین الحرمین، به صحن یا میدان میان حرم امام حسین و حضرت ابوالفضل علیهما السلام گفته می‌شود. در چند دهه اخیر، این اصطلاح در ادبیات عاشورایی بسیار گفته می‌شود. سوای حرمین، خود بین الحرمین هم تقدس و جایگاهی در میان دوستداران اهل بیت(ع) یافته است. در اشعار و نوحه‌خوانی مداحان، واژه بین‌الحرمین به‌وفور دیده و شنیده می‌شود. اما این اصطلاح، اصطلاحی نو است و تا چند دهه پیش گفته نمی‌شد.
رجوع به کتب تاریخی، زندگینامه‌ها و حتی دانشنامه‌ها و اشعار قدیمی آیینی نشان می‌دهد که تا پیش از تخریب خانه‌های میان حرمین، نام بین‌الحرمین مرسوم نبوده است. تنها نامی که از بین‌الحرمین دیده می‌شود، بازار بین‌الحرمین تهران است که در زمان قاجار ساخته شده و میان دو مسجد شاه و جامع تهران است.
پیش از ساخت بین‌الحرمین، آن‌جا محله‌ای مثل دیگر محلات کربلا بوده و بافتی قدیمی داشته است؛ کوچه‌پس‌کوچه‌های باریک و پیچ‌در‌پیچ و خانه‌ها و مغازه‌های مردم. آیت‌الله سید محسن حکیم در این اندیشه بود که دو حرم را توسعه دهد و به‌یکدیگر متصل کند؛ اما تملک خانه‌ها و مغازه‌ها، هم هزینه هنگفتی داشت و هم رضایت مالکان سخت و دور از دسترس بود. در این میان، وجود برخی مدارس و مساجد نیز مسأله را دشوارتر می‌کرد.
مراحل ساخت بین‌الحرمین
در ۱۳۹۳ق اداره عتبات عالیات در عراق را وزارت اوقاف عراق به‌دست می‌گیرد و در سال ۱۴۰۰ق کارگروهی برای بازسازی و توسعه حرمین تشکیل می‌شود.
صدام در محرم ۱۴۰۵ق/۱۹۸۴م با حضور در کربلا اعلام می‌کند که ده‌ها میلیون دینار برای توسعه حرمین و نیز اتصالشان به میدان واحدی اختصاص خواهد داد. در این طرح اراضی و محلات اطراف حرم خریداری شد. مبلغ یک میلیون دینار عراقی - معادل ۱۰ میلیون دلار- برای توسعه حرمین و احداث بین‌الحرمین به استاندار کربلا داده شد. (دائرة المعارف الحسینیة، تاریخ المراقد الحسین و اهل بیته و انصاره، الجزء الثالث، صص ۱۲۵-۱۲۶.]
پس از دو سال، در سوم جمادی‌الثانی ۱۴۰۷ق/۱۹۸۷م بین‌الحرمین به همراه دیگر طرح‌های توسعه حرمین - مانند تجدید طلاکاری گنبد حرم امام حسین(ع) - افتتاح شد. (همان، ص ۱۵۵.)
در طرح توسعه حرمین، خانه‌ها، بازار و مغازه‌ها به عرض ۴۰ متر از بین رفت. در این میان برخی آثار تاریخی، مدارس علمیه و مساجد قدیمی و نیز برخی مقبره‌های بزرگان تخریب شد. (همان، ص۱۳۵(پانوشت).)
در دو طرف بین‌الحرمین، ساختمان‌های تجاری ساخته شد. این ساختمان‌ها تا سال ۱۹۹۱م بودند. پس از انتفاضه با تخریب این ساختمان‌ها، بین‌الحرمین گسترده‌تر شد.
اهمیت سیاسی و دیپلماتیک کربلا
بازسازی و توسعه عتبات عالیات، برای حکومت صدام نه‌تنها از جهت به‌دست آوردن حمایت شیعیان و قبایل شیعه اهمیت داشت، بلکه بسیاری از رؤسا و مسئولان کشورهای اسلامی در سفر به عراق به کربلا و دیگر عتبات می‌رفتند. بازدید مسئولان دیگر کشورها، نوعی انگیزه سیاسی بود تا حکومت صدام به عمران و بازسازی عتبات توجه کند. چه در دوره احمد حسن البکر و چه در دوره صدام، بسیاری از رؤسای جمهور و مقامات دیگر کشورهای اسلامی به کربلا آمدند. جعفر النمیری و مشیر سید سوار رؤسای جمهور سودان، علی سالم الربیعی رئیس‌جمهور یمن، مأمون عبدالقیوم رئیس‌جمهور مالزی، محمد داوود خان رئیس‌جمهور افغانستان و بعدها حسن کونجی رئیس‌جمهور نیجریه و جودت صونای رئیس‌جمهور ترکیه در سفرشان به عراق، به زیارت امام‌حسین(ع) در کربلا نیز رفتند. در رژیم گذشته خاندان پهلوی مانند رضاشاه و محمدرضاشاه، غلامرضا، اشرف و فرح دیبا بارها به کربلا سفر کردند. صدام خود بارها در مناسبت‌های گوناگون به کربلا سفر کرده است. این مسأله نشانگر آن است که کربلا نه‌تنها از جهت مذهبی، بلکه از جهت سیاسی نیز اهمیت دارد. اهمیت مذهبی و سیاسی - چه سیاست داخلی و چه خارجی - حکومت را به بازسازی ترغیب می‌کرد.
انتفاضه ۱۹۹۱م
دو جنگ صدام با ایران و کویت و در نتیجه انزوای بین‌المللی، صدام زیارت‌های دیپلماتیک از کربلا را تعطیل کرد و این بُعد از اهمیت سیاسی کربلا برای حکومت صدام از بین رفت. قیام شیعیان در انتفاضه ۱۹۹۱م و حمله به کربلا، صدمات بسیاری به حرمین کربلا وارد ساخت. اگرچه سال‌های بعد، حکومت صدام در پی بازسازی برآمد، اما تا زمان پس از صدام آثار حمله به حرمین کربلا دیده می‌شد. پس از انتفاضه و صدمات فراوان به حرم، بین‌الحرمین توسعه یافت. در ۱۴۱۵ق/۱۹۹۴م به همت شیعیان بغداد درختکاری بین‌الحرمین انجام شد.
در هر صورت بنای بین‌الحرمین به زمان دولت صدام بازمی‌گردد که با تملک ساختمان‌های میان دو حرم انجام گرفت و پس از آن اصطلاح «بین الحرمین» وارد ادبیات عاشورایی و آیینی شد.
نقد تاریخ بین‌الحرمین در دانشنامه امام حسین(ع)
در برخی منابع، ساخت بین‌الحرمین به پس از انتفاضه ۱۹۹۱م و خرابی‌های حرم ربط داده شده است؛ چنان‌که در دانشنامه امام حسین(ع) این‌گونه آمده است:
«آخرین هجوم و تخریب و ایجاد تغییرات در حرم امام حسین(ع) و ابوالفضل العبّاس(ع)، در حکومت بعثی‌ها ، در شعبان ۱۴۱۲ق (مارس ۱۹۹۱م) ، در انتفاضه و قیام مردم علیه حکومت بعثی اتّفاق افتاد و چندین روز متوالی در شهرهای شیعه در جنوب عراق ، به‌ویژه شهرهای مقدّس کربلا و نجف، میان نیروهای بعثی و مردم، درگیری وجود داشت. در کربلا، بسیاری از مردم در خانه‌های میان حرم امام حسین(ع) و حرم حضرت عبّاس(ع)، پنهان شده بودند. زمانی که بعثی‌ها غلبه کردند، تمام این محلّه و بازار میان آن (موسوم به بازار بینُ الحَرَمین) را تخریب و فضای میان دو حرم را کاملاً مسطّح نمودند؛ جایی که اکنون آن را «بین الحرمین» می‌نامند.» (دانشنامه امام حسین(ع)، ج۱۲، ص۳۷۶.)
با توجه به آن‌چه گفته شد، آن‌چه در دانشنامه آمده - و هیچ منبعی نیز ندارد - صحیح نیست و بین‌الحرمین پیش از انتفاضه ساخته شده بود.
جالبه تاریخ کشورهای دیگر را هم تغییر می دهیم.