روابط ایران و روسیه در آستانه مذاکرات پوتین و روحانی

در سفر برنامه ریزی شده دو روزه رئیس جمهوری ایران به مسکو که فردا (دوشنبه ) آغاز می شود، سران دو کشور برای نهمین بار از آغاز کار دولت یازدهم با هم نشست برگزار می کنند.
آخرین دیدار روحانی و پوتین نیز ۱۸ مرداد ماه سال جاری در حاشیه نشست سه جانبه با رئیس جمهوری آذربایجان در شهر باکو انجام شد که زیربنای توسعه بیشتر روابط را فراهم کرد.
مهدی سنایی سفیر ایران در فدراسیون روسیه در باره روند پرشتاب همکاری های دو کشور به خبرنگار ایرنا در مسکو، گفت: همکاری ها در زمینه های مختلف از جمله اقتصادی، صنعتی و گفت وگوهای بین المللی وارد عرصه های جدیدی شده و ارتقای قابل توجهی را تجربه کرده است.
سنایی با اشاره به اینکه سفر پیش روی حسن روحانی سومین حضور ایشان در این روسیه است، به مجموع هشت دیدار سران در حدود چهار سال گذشته اشاره کرد و گفت: روند پیشرفت روابط دستاوردهای زیادی داشته و همکاری ها در عرصه منطقه ای وارد فاز جدیدی شده که اثرات مثبت آن آشکار است.
وی افزود: سفر رئیس جمهوری به مسکو نیز بدون تردید تاثیر مثبت خود را بر روابط، پیشرفت های شکل گرفته در همکاری ها و همچنین تعریف حوزه های جدید مناسبات خواهد گذاشت.
سنایی اظهار کرد: ۱۵ سند در جریان سفر امضا خواهد شد که می شود گفت همه حوزه ها را پوشش می دهد و از جمله شامل کنسولی، حقوقی، قضایی، صنعتی، ارتباطات، سیاسی، نیرو، ریلی و گردشگری است و یادداشت تفاهم همکاری های مشترک بین وزارت انرژی روسیه و وزارت نیروی ایران هم امضا می شود.
سنایی همچنین با اشاره به اینکه ایران و روسیه دو شریک اصلی در زمینه مبارزه با تروریسم هستند، گفت: سفر پیش روی رئیس جمهوری اسلامی در دورنمای همکاری ها نیز تاثیرگذار خواهد بود و افزون بر این، یک پیام بین المللی مهم دارد که روابط مسکو و تهران به سطح قابل توجهی رسیده است و الگوی این همکاری ها باید در سطح منطقه و دنیا مورد توجه قرار گیرد.

** روابط برجامی:
ایران و روسیه در جریان مذاکرات منجر به برجام توانستند در این زمینه همگرایی و اشتراک دیدگاه پیدا کنند و مسکو در جریان نشست ها و گفت وگوهای هسته ای برخلاف فرانسه و آمریکا دو کشور دیگر عضو گروه ۱+۵ مواضع سازنده ای داشت.
همکاری با ایران در عرصه های مختلف هسته ای برجامی از جمله چرخه سوخت، تغییر کاربری مرکز فوردو، ساخت نیروگاههای جدید در بوشهر و همچنین پشتیبانی از دیدگاه جامعه جهانی برای حفظ و اجرای برجام از جمله دستاوردهای همگرایی دو کشور است.
سرگئی ریابکوف معاون وزارت خارجه و مذاکره کننده ارشد هسته ای روسیه ۲۳ بهمن سال جاری در مصاحبه با خبرنگار ایرنا در مسکو گفت: ما معتقدیم که برجام با ابزارهای خیلی دقیق تنظیم شده است و مکانیسم های متعادلی دارد و با این شرایط نمی توان از این سند و اجرای آن نگرانی داشت.

** همگرایی نفتی-اوپکی:
دستاورد دیگر ارتقای روابط تهران و مسکو به فراتراز سطح دوجانبه، بازیابی جایگاه جمهوری اسلامی در سازمان کشورهای صادر کننده نفت (اوپک) است که براثر تحریم های سازمان ملل و یکجانبه اروپایی و آمریکایی، نقش ایران در این سازمان مهم جهانی کمرنگ شده بود.
ایران با استفاده از فرصت برجام و همچنین افزایش توان تولید نفت در دولت یازدهم، با وجود تصمیم آذرماه اوپک برای کاهش جهانی تولید، موفق شد سهم خود را به میزان بیش از تحریم ها یعنی حدود چهارمیلیون بشکه در روز تثبیت کند و بازاری را که در اختیار کشورهای دیگر قرار گرفته بود، بازپس گیرد.
جمهوری اسلامی با توجه به اینکه پس لغو تحریم ها توانسته سهم بیشتری از بازار نفت را بگیرد با برنامه ریزی و راهبرد نفتی موفق به کسب موافقت همگانی شد تا از کاهش نفت معاف شود و به عنوان یکی از بزرگ ترین دارندگان منابع نفت و گاز جهان از این پس حق دارد، روزانه ۳ میلیون و ۹۰۰ هزار بشکه تولید کند.
بخشی از این دستاورد حاصل همگرایی ایران و روسیه در عرصه بازار جهانی نفت و همچنین حمایت مقام های روسی از لزوم بازگشت جمهوری اسلامی به میزان تولید پیش از تحریم ها بود که بارها مورد تاکید پوتین نیز قرار گرفت.

*دستاوردهای حل سیاسی بحران سوریه:
پیش از این نیز همکاری های منطقه ای ایران و روسیه به پیشبرد راه حل صلح آمیز بحران سوریه به صورت مستقل و همچنین در قالب حضور در مذاکرات بین المللی سوری در ژنو منجر شد.
همچنین برنامه ریزی مذاکرات سوری-سوری با همکاری تهران، مسکو و آنکارا در آستانه پایتخت قزاقستان نیز سبب برقراری آتش بس فراگیر در سوریه با تائید در قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل شد.
اکنون با همکاری ایران و روسیه برنامه گروه کشورهای ضدسوری با هدف سرنگونی حکومت بشار اسد، کنار نهاده شده و براساس توافق ها، نتیجه مذاکرات سوری-سوری و همه پرسی داخلی آینده سوریه را تعیین خواهد کرد.

** همکاری های فنی دفاعی:
در آخرین روزهای سال ۹۴ پرونده تعلل حدود ۱۰ ساله روسیه در تحویل سامانه دفاع موشکی اس ۳۰۰ بسته شد و مجموعه های مورد توافق تحویل جمهووری اسلامی ایران شد.
پس از رفع این گره بزرگ، بخش دفاعی در روابط ایران و روسیه نیز شاهد توسعه روزافزون مناسبات شد.
چند سفر سرگئی شایگو و سردار حسین دهقان وزیران دفاع روسیه و ایران به تهران و مسکو، مذاکرات در باره همکاری های فنی و دفاعی و همچنین زمینه سازی برای ارتقای روابط در این بخش از جمله دستاوردهای ارتقای مناسبات به شمار می رود.
مبنای این همکاری ها، امضای موافقتنامه دولتی همکاری های نظامی دو کشور در ژانویه سال ۲۰۱۵ در تهران است که زمینه حقوقی گسترش روابط درازمدت در این زمینه را فراهم کرد.