تحلیل نیویورک تایمز: پس از این تحریم، قدم بعدی غرب علیه ایران چیست؟

به گزارش سرویس بین الملل فرارو به نقل از نیویورک تایمز، همین امر باعث می شود که سوال اصلی همچنان بی پاسخ بماند: پس از اعمال این تحریم ها، چه اقدامی صورت خواهد گرفت؟

آمریکا و اسرائیل در حالی گزینه نظامی را همچنان روی میز دارند که پیگیری آن دست کم در شرایط فعلی چندان مطلوب نیست. بسیاری از مقامات آمریکایی و اروپایی در مذاکرات خصوصی خود به این نکته اذعان دارند که قابل دسترس ترین نتیجه برای غرب این است که ایران دانش و فناوری لازم برای ساخت سلاح هسته ای را حفظ کند اما هیچ تصمیمی برای استفاده از آن نداشته باشد. این امر به ایران امکان می دهد استقلال و موقعیت خود را پس از سال ها تنش دیپلماتیک حفظ کند.

شاید این امر برای آمریکا یک امتیاز به نظر برسد اما ایران نخست باید اقدامی مهمتر را اجرایی کند: اینکه نشان دهد قابل اعتماد است و پرده اسرار را کنار زند تا بازرسان بتوانند صلح آمیز بودن برنامه هسته ای ایران را تایید کنند؛ نکته ای که تهران مخالف آن است.

به عبارت دیگر، ایران باید به کشوری شبیه به ژاپن تبدیل شود که اگر بخواهد و لازم بداند عملاً ظرفیت تبدیل شدن یک شبه به یک قدرت اتمی را دارد اما از اجرای گام نهایی در فرآیند کسب تسلیحات هسته ای امتناع کرده است.

یکی از دیپلمات های ارشد اروپایی در این باره می گوید: «اگر سوال شما این است که آیا ما از اینکه ایران به کشوری شبیه به ژاپن تبدیل شود رضایت داریم، باید بگویم جواب ما یک بله مشروط است. برنامه هسته اي ایران باید قابل تصدیق و تایید باشد و ما فاصله بسیاری تا رسیدن به نقطه اعتماد به این نظام داریم.»

امروز ایران هیچ شباهتی به ژاپن ندارد؛ کشوری که از روزهای بمباران هسته ای هیروشیما و ناکازاکی تاکنون از تسلیحات هسته ای نفرتی عمیق داشته است. این در حالی است که از یک سو کنار آمدن با ایرانی که بتواند سریعاً به سلاح هسته ای دست یابد برای مقامات آمریکا سخت است و دلیل این امر چیزی نیست جز انزجار عمیق رژیم اسراییل از ایران و در سوی دیگر ترسی است که غرب و دیگر کشورها از به راه افتادن مسابقه تسلیحاتی منطقه ای دارند.

روز دوشنبه، 27 کشور اتحادیه اروپا در مورد تحریم نفت و پتروشیمی ایران به توافق رسیدند و این در حالی است که آمریکا تحریم هایی را علیه بانک تجارت به عنوان سومین بانک بزرگ ايران اعلام کرده و در بیانیه ای تاکید کرد که ایالات متحده «یکی از معدود راه های دسترسی ایران به سیستم مالی جهانی» را هدف قرار داده است.

مباحثات در مورد چگونگی تقابل با ایران در عرصه ای از سیاست مطرح می شود که در آن برنامه هسته ای تهران در صدر دغدعه های سیاست خارجي مبارزات انتخابات ریاست جمهوری آمریکا قرار گرفته و نامزدهای جمهوری خواه باراک اوباما را به دلیل عدم قاطعيت در برابر ایران شدیداً مورد انتقاد قرار می دهند.

به گفته یکی از مقامات ارشد آمریکا، ایران با وجود اینکه به غنی سازی اورانیوم ادامه می دهد، تاکنون هیچ اقدام فنی قطعی در جهت ساخت سلاح هسته ای نداشته است. وی معتقد است مقامات عالی رتبه ایران در حال تجزیه و تحلیل سود و زیان ها هستند و نظر آمریکا این است که آنها هنوز تصمیم نهایی خود برای ساختن یا نساختن سلاح را نگرفته اند.

مقامات در دو سوی اقیانوس اطلس می گویند این امر بدان معنا است که آمریکا و اروپا موظف اند تاثیر تحریم ها بر ایران را به دقت بررسی و دنبال کنند. ضربه احتمالی تحریم ها اگر شدید باشد می تواند باعث اتحاد مردم با دولت شود. یکی از مقامات ارشد اطلاعاتی آمریکا نهم ژانویه اطلاعات خلاصه ای در مورد نتیجه نظرسنجی های جدید در ایران که حمایت عمومی شدید از برنامه هسته ای کشور را منعکس می کرد به اوباما ارائه داد.

مقامات دولتی آمریکا در مباحثات کاخ سفید، وزارت امور خارجه و پنتاگون می گویند امکان بروز عکس العمل های مختلف از سوی ایران را مورد بررسی قرار داده اند و یکی از هشداردهنده ترین آنها این است که: تشدید تحریم ها و افزایش انزوای جهانی، ایران را وادار کند که تنها راه برای خلاص شدن از دست غرب را تسریع روند برنامه خود و تبدیل شدن به یک قدرت هسته ای بداند. در چنین شرایطی تنها انتخاب غرب عقب نشینی است، تا مبادا به یک مواجهه هسته ای دامن زند.

ری تاکیه، یکی از مقامات سابق دولت اوباما و کارشناس ایران در شورای روابط خارجي آمریکا از کره شمالی و پاکستان به عنوان راهنمای استراتژی احتمالی ایران در تاکید بر برنامه غنی سازی اورانیوم یاد می کند. دو کشوری که غرب با نگرانی از اینکه ممکن است زرادخانه های هسته ای شان به دست عناصر سرکش بیافتد، خود را متعهد به حفظ ثبات آنها می داند.

در حالی که دیپلمات های غربی به الگوی ژاپنی اشاره دارند، مدل دیگری نیز وجود دارد؛ مدل لیبی که می تواند مثال اخطار آمیزی برای دولت ایران باشد. سرهنگ معمر قذافی، رهبر لیبی که برنامه هسته ای خود را برای کسب رضایت غرب به کناری نهاد، با افزایش فشارها برای تغییر نظام، هیچ گزینه هسته ای در دسترس نداشت.

"ولی نصر"، کارشناس ایران و یکی از مقامات سابق وزارت امور خارجه در دولت اوباما می گوید: «بیایید اینطور به قضیه نگاه کنیم: جدیدترین تحریم های غرب در حال تضعیف کردن نظام ایران است اما فشارهایی را نیز بر این نظام وارد می کند که در حال رسیدن به نقطه ای است که ایرانی ها هیچ انگیزه ای جز دستیابی هرچه سریعتر به ظرفیت هسته ای نداشته باشند.»

البته با وجود تمام این اظهارات سخت گیرانه، مقامات آمریکایی و اروپایی می گویند اتفاقات منتهي به تغییر در ایران و منطقه که شامل حرکت به سوی دموکراسی در خاورمیانه می شود، می تواند فرصتی برای مذاکره و دیپلماسی ایجاد کند.

مقامات اروپایی و آمریکایی بر این باورند که اگر به گفته بسیاری از کارشناسان، ایران برای کسب ظرفیت دستیابی به سلاح هسته ای نیازمند یک سال زمان باشد، تحریم ها تنها گزینه اصلی آنها محسوب می شود؛ نه به این خاطر که این مقامات تحریم ها را کارساز می دانند، بلکه به این دلیل که دیگر گزینه های موجود - یک حمله نظامی یا صورت ندادن هیچ اقدامی در حالیکه ایران در مسیر دستیابی به سلاح هسته اي است- به هیچ وجه قابل قبول نیستند.

نیکلاس برنز، معاون وزیر امور خارجه آمریکا در دوره بوش پسر و یکی از طراحان سیاست تحریمی که در سال 2006 آغاز شد می گوید: «اگر جایگزینی برای تحریم ها وجود داشت، بررسی آن امکان پذیر بود اما آیا چنین گزینه ای وجود دارد؟ خیر. آمریکا در حال حاضر پاسخ نظامی در قبال این مسئله ندارد، پس بهتر است که استراتژی فعلی خود را تداوم بخشد و تلاش کند که حین اجرای این استراتژی، مسیر مذاکرات را باز کند.»

آنچه ممکن است تهران را مجبور به آمدن بر سر میز مذاکرات کند، برنامه های پنهانی است که روند پیشرفت برنامه هسته ای ایران را کند کرده اند. طی ماه جاری میلادی یکی از مقامات مرتبط با برنامه هسته ای ایران در یک بمب گذاری کشته شد. از سال 2007 تاکنون دستکم پنج دانشمند هسته ای ایران ترور شده اند.

اما تاکیه هشدار می دهد که تشدید تحریم ها با این امید که ایران تصمیم به مذاکره بگیرد، می تواند به زودی - شاید یک یا دو سال آینده- راه را برای حمله نظامی یا یک ایران هسته ای، یا هر دو، باز کند. وی می گوید: «در چنین شرایطی آهنگ از صدا می افتد و تازه خود را در مکانی متفاوت و خطرناک تر می یابید.»