سیاسیونی که از مذهب استفاده می کنند

دیوید ایگناتیوس ستون نویس روزنامه واشنگتن پست در تازه ترین نوشتار خود در این خصوص می نویسد: حقیقت این است که نقش خدا در عالم سیاست این روزها هر روز پررنگ تر از دیروز می شود. هرچه جهان توسعه یافته مدرن تر می شود ، رنگ و بوی مذهبی تری هم به خود می گیرد. این مساله دستاوردی قابل استفاده هم برای مسیحیان و هم مسلمانان است. بر اساس تازه ترین نظرسنجی ها و تحقیقات انجام گرفته ، افزایش بر تعداد مسلمانان و مسیحیان در آفریقا برای نخستین بار در این سالها با مقاومت آنچنانی روبه رو نشده و البته به نوعی به حرکت به سمت دموکراسی هم تعبیر شده است. در این روآوردن به مذهب هم نوعی بنیادگرایی دیده می شود، بدان معنا که تازه مسیحیان به دنبال اجرای تمام و کمال بند بند قوانین دینی هستند و مسلمانان هم تنها و تنها به شریعت فکر می کنند. اصلی ترین تغییر در این قاب را اروپایی ها دنبال می کنند. بر اساس تحقیقات موسسه "Global Christianity ، ایمان به عیسی مسیح دیگر یک پدیده صرفا اروپایی نیست. در 1910 ، 66 درصد از مسیحیان جهان در اروپا زندگی می کردند ، در 2010 این رقم به 25 درصد کاهش یافته بود: اروپا دیگر به تنهایی مهد مسیحیت به گونه ای که 100 سال پیش بود، نیست. امریکا اکنون بیشترین جمعیت مسیحی را به خود اختصاص داده است. اما آنچه که جالب توجه است ظهور بیداری جریان مسیحی در افریقا است. این رقم در سال 1910 ، 9 درصد و در سال 2010 به 63 درصد رسید.

در گزارشی که ماه گذشته با عنوان " مسلمانان جهان : اتحاد و تنوع " منتشر شد ، آمار مسلمانان 6/1 میلیارد نفر اعلام شد . در جریان این تحقیق میدانی 38 هزار نفر از 39 کشور مورد پرسش قرار گرفتند . اصلی ترین نتیجه این گزارش این بود که میزان پایبندی مسلمانان به مسائل دینی نظیر روزه آن میزان است که 93 درصد از سوال شوندگان در ماه مبارک روزه بودند. 63 درصد آنها نیز اعلام کردند که 5 بار در روز نماز می خوانند. اما سیر در دنیای اعتقادات مسلمانان نتایج جالبی به دنبال داشت: 89 درصد از آنها اعلام کردند که به سرنوشت اعتقاد دارند. 88 درصد به فرشتگان و 94 درصد هم تاکید داشتند که بهشت وجود دارد. البته در مقابل تنها 87 درصد به جهنم معتقد بودند. تفاوت در اعتقادات نسل جوان با نسل قدیمی چندان زیاد نبود. به عنوان مثال در مصر ، 74 درصد از جوانان مسلمان نقش مهمی برای مذهب قابل هستند و این رقم برای یک نسل قبل تر 76 درصد است.

این روزها سخن از تفرقه میان شیعه و سنی به دلیل اوضاع امنیتی در خاورمیانه بسیار زیاد به میان می آید. اما نتیجه این تحقیق نشان می دهد که در کشورهایی که هم شیعه و هم سنی کنار هم زندگی می کنند، ضریب تحمل عمومی در هر دو طرف سیر صعودی خود را طی کرده است. در عراق و لبنان که دو طیف شیعه و سنی در کنار یکدیگر رابطه تنگاتنگی را تجربه می کنند، به ترتیب 14 و 21 درصد از اهل تسنن ، شیعیان را مسلمان نمی دانند. البته در مصر 53 درصد اهل تسنن و در مراکش 50 درصد ، شیعیان را مسلمان نمی دانند که دلیل آن اقلیت بودن شیعیان در این کشورها است.

خوشبختانه این روند رو به رشد مذهب گرایی در کشورهای افریقایی با برخورد خشونت آمیز مخالفان اسلام و مسیحیت همراه نبوده است. جمعیت قابل توجهی در هردو کشور ادعا می کنند که چندمذهبی بودن یک جامعه به رشد و پویایی آن کمک می کند. بسیاری از آفریقایی ها رابطه عشق و نفرت حداکثری نسبت به فرهنگ امریکایی دارند: اکثریت در این کشورها اعتقاد دارند که موسیقی و سینمای غربی به اصول اخلاقی آسیب می زند.

اما اوضاع و احوال مذهب در امریکا چگونه است: برای پاسخ دادن به این پرسش به نتیجه این تحقیق بسنده می کنم که زمانی که از شرکت کنندگان در یک نظرسنجی 32 سوال برای محک زدن میزان اعتقادات مذهبی آنها پرسیده شد، آنها که بیشترین میزان پاسخ درست را در لیست خود داشتند کسانی بودند که یا خود را ملحد یا بی خدا می خواندند.