۱۴۰۱ در کشور ایران چه گذشت؟

بارها پیش آمده که همه ما در آستانه شروعی نو، آنچه گذرانده‌ایم را مرور کرده‌ایم. غبارها را زدوده‌ایم؛ از خاطرات خوب با لبخند عبور کرده‌ایم و خاطرات تلخ را با قطره‌ای اشک از سرگذرانده‌ایم. حالا بیایید با هم خیلی سریع و گذرا ۱۴۰۱ را مرور کنیم؛ آنچه گذشت...

بچه؛ ‌ عروسک سال!

بچه یک کودک کار بی‌ادب و بددهان اما مهربان بود که روبه‌ روی تالار عروسی خانه ایرج طهماسب گل می‌فروخت. او در قسمت اول مجموعه نمایشی مهمونی توسط «قیمه» به ایرج طهماسب و مخاطبان معرفی شد و در این خانه ماندگار شد. ما سال ۱۴۰۱ را با این عروسک شروع کردیم و تا سر می‌چرخاندیم، ‌ یکی می‌گفت: «تو رو سننه! قربونت برم...»

این شخصیت توسط ایرج طهماسب در برنامه «مهمونی» خلق شد و صداپیشگی‌اش را «هوتن شکیبا» بر عهده گرفت. پیمان فاطمی (عروسک گردان) نیز در کنار این تیم قرار گرفت تا بچه محبوب‌ترین شخصیت عروسکی سال ۱۴۰۱ باشد.

جذاب سال؛ علی دایی

فرودین ماه ۱۴۰۱ فیفا اعلام کرد که قرعه‌کشی مرحله گروهی جام جهانی ۲۰۲۲ قطر به زودی برگزار می شود. فیفا اسامی مهمانان مطرحی که قرعه کشی را انجام می دهند، اعلام کرد و بر این اساس علی دایی نیز یکی از افرادی بود که مراسم قرعه‌کشی را انجام داد.

لوتار ماتئوس (آلمان)، کافو (برزیل)، عادل احمد (قطر)، علی دایی (ایران)، بورا میلوتینوویچ (صربستان)، جی جی اوکوچا (نیجریه)، رباح ماجر (الجزایر) و تیم کیهیل (استرالیا) ۸ اسطوره‌ای بودند که قرعه‌کشی جام جهانی را انجام دادند. صحنه ورود علی دایی به این مراسم بارها به عنوان یک صحنه افتخارآمیز میان کاربران دست به دست شد.

لرستانی؛ زن سال / مرد سال!

شهره لرستانی، بازیگر؛ کارگردان و فیلنامه نویس مطرح، تیرماه ۱۴۰۱ از عمل تطبیق جنسیت خود خبر داد و اعلام کرد که نام مازیار را برای خود برگزیده است.

این اتفاق از سوی کاربران ایرانی شبکه‌های اجتماعی با واکنش‌های فراوان روبه‌رو شد و در حالی که عده‌ای از «تغییر جنسیت» او سخن می‌گفتند، فعالان حقوق تراجنسیتی‌ها یادآوری کردند که باید از عبارت «تطبیق جنسیت» برای چنین اتفاقی استفاده کرد. او گفت هویت سابق او دردی بوده که ۵۶ سال ادامه داشته و امیدوار است که بتواند آن را به درمان برساند.

سرود سال/ «سلام فرمانده»

شاید برای اولین بار ۱۴۰۱ سرود سال هم داشت! چرا؟ درست است که ما دقایقی قبل از تحویل سال ۱۴۰۰ با سرودی با عنوان «سلام فرمانده» آشنا شدیم، اما شکوفایی این اثر در سال ۱۴۰۱ بود. اثری که با همخوانی دهه نودی ها غوغا کرد و با خوانندگی ابوذر روحی اجراهای متعددی پشت سر گذاشت.

این سرود علاوه بر اجراهای استانی متعدد در کشمیر، پاکستان و نیجریه نیز اجرا شد.

بزرگترین راهپیمایی سال/ اربعین حسینی (ع)

حالا خیلی وقت است که پیاده روی اربعین تبدیل به بزرگترین اجتماع شیعیان جهان شده است اما دو سالی ویروس کرونا اجازه برگزاری با شکوه این مراسم را نداد تا اینکه سال ۱۴۰۱ باز هم جلوه ای از این رستاخیز بزرگ شد.

مهم ترین اتفاق دریایی سال/ ول کن تا ول کنم!

خرداد ماه ۱۴۰۱ منابع رسمی اعلام کردند که گارد ساحلی ایران دو نفتکش یونانی «دلتا بسودن» و «پردنت اند ریور» را در سواحل بندرلنگه و عسلویه توقیف کرده است. نفتکش محموله‌ای را در بصره عراق بارگیری کرده بود.

بر اساس اطلاعات رسیده، مقصد نفتکش آگیوی تئودوروی در نزدیکی کورینث بود و محموله برای پالایشگاه روغن موتور واقع در آنجا فرستاده می شد.

چندی بعد آتن اعلام کرد که ۲ نفتکش با پرچم یونان که در ماه می توسط سپاه پاسداران ایران توقیف شده بودند، روز چهارشنبه ۱۶ نوامبر پس از آنکه رفع توقیف شدند آب‌های ایران را ترک کردند. تهران هم از رفع توقیف کشتی حامل محموله نفتی ایران پس از ۶ ماه توسط یونان خبر داد.

وزارت بازرگانی دریایی یونان در بیانیه‌ای اعلام کرد: «پس از چند ماه مذاکره با تهران، نفتکش‌های «پرودنت واریور» و «دلتا پوزئیدن» که از ۲۷ مه توقیف شده بودند، آب‌های ایران را ترک کردند.» ایران پس از ۱۰۰ روز از توقیف دو نفتکش، بیشتر ۵۰ ملوان آن‌ها را آزاد کرد.

مهم ترین خبر سال/ صفر شدن آمار کرونا در ایران

۱۳ خرداد سال ۱۴۰۱ پس از دو سال و ۱۰۰ روز، روز صفر کرونا در ایران اعلام شد.

با تلاش دولت در تسریع امر واکسیناسیون، زحمات شبانه‌روزی کادر درمان در تشخیص و درمان بیماری و مشارکت مردم در مقابله با کرونا، در نهایت باعث شد، شاهد صفر شدن آمار فوتی‌های کرونا در کشور باشیم.

صعود سال/ شادی دختران والیبالیست و قهرمانی تاریخی زنان تکواندوکار

مردادماه سال ۱۴۰۱ والیبال زنان ایران توانست با برتری برابر تیم والیبال زنان جمهوری آذربایجان به فینال بازی های کشورهای اسلامی ۲۰۲۱ قونیه ترکیه صعود کند.

زنان سرقامت ایرانی در این دوره به مدال نقره دست یافتند.

قهرمانی تاریخی زنان تکواندوی ایران و رسیدن به مقام نخستین بازی های آسیایی از خبرهای مسرت بخش مردادماه ۱۴۰۱ بود. تیم کشورمان با کسب ۳ مدال طلا، دو مدال نقره، یک مدال برنز و ۵۰۰ امتیاز بر سکوی قهرمانی آسیا ایستاد.

ممنوعیت سال/ فیلترینگ!

شهریورماه ۱۴۰۱ با بروز نا آرامی هایی در ایران، فیلترینگ اپلیکیشن‌های اجتماعی مانند واتساپ و اینستاگرام انجام شد.

«امید» و «رویا» ی سال ما

«امید» تنها بازمنده از گونه تک درنای سیبری در ایران است که امسال هم برای چهاردهمین سال بدون جفت خود «آرزو» به تالاب فریدونکنار سفر کرد. امید یکی از پرندگانی است که مهاجرت منظم دارد و حرکت خود را از سیبری آغاز می‌کند و پس از اقامتی کوتاه در ولگا روسیه و قزاقزستان وارد تالاب فریدونکنار می‌شود و تا اسفند ماه مهمان ایران است.

در نهایت طبق تدابیر سازمان محیط زیست، قرار شد جفتی با عنوان «رویا» با امید همسفر که شود که درنهایت رویا با امید ادامه مسیر نداد.

عجیب سال/ توافق ایران و عربستان

در واپسین روزهای سال، وزارت امور خارجه بیانیه ای را مبنی بر توافق بزرگ ایران و عربستان صادر کرد. در این بیانیه آمده بود: «سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دولت جناب «آقای دکتر ابراهیم رئیسی»، در اجرای عملی دکترین سیاست خارجی متوازن، دیپلماسی پویا و تعامل هوشمند و در مسیر عینیت بخشیدن به سیاست همسایگی و در تکمیل گام های موثر قبلی، یک گام مهم دیگر به پیش نهاد و در نتیجه مذاکرات فشرده و عملگرایانه، توافق پکن را به منظور قرار گرفتن روابط جمهوری اسلامی ایران و عربستان در مسیر طبیعی محقق نمود.»

حسرت سال / جام جهانی ۲۰۲۲

حذف تیم ملی فوتبال ایران در مرحله گروهی جام جهانی قطر ۲۰۲۲ یکی از حسرت های بزرگ امسال بود. تیم ملی فوتبال ایران، جام جهانی ۲۰۲۲ را با شکستی سنگین آغاز کرد و با دریافت ۶ گل از تیم ملی فوتبال انگلیس سنگین‌ترین شکست خود در تاریخ جام جهانی را تجربه کرد. دیدار ایران و ولز در جام جهانی ۲۰۲۲ نیز در تاریخ ۲۵ نوامبر ۲۰۲۲، بین ایران و ولز در مرحله گروهی جام جهانی ۲۰۲۲ در ورزشگاه احمد بن علی در الریان قطر برگزار شد. این مسابقه که بهترین پیروزی ایران در رقابت‌های جام جهانی بود، با پیروزی ۲-۰ برای ایران به پایان رسید. در این دیدار وین هنسی دروازه‌بان ولز با خطا روی مهدی طارمی کارت قرمز مستقیم دریافت کرد که اولین اخراج این رقابت‌ها محسوب می‌شد.

در نهایت، تیم ملی فوتبال ایران مقابل آمریکا با نتیجه یک بر صفر شکست خورد و از جام جهانی ۲۰۲۲ قطر حذف شد.

آوار «متروپل»

ظهر روز دوشنبه ۲ خرداد ۱۴۰۱ بخشی از برج «متروپل» آبادان بر اثر شکست سازه‌ای فروریخت. این حادثه تلخ ۴۳ کشته و ۳۷ زخمی به دنبال داشت. دلیل فروریختن این ساختمان به صورت رسمی اعلام نشده ‌است. با این حال پژوهشکده مهندسی سازه پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله، سه دلیل اصلی فروریختن این مجتمع را عدم توجه به رعایت سیستم‌های مهندسی، عدم توجه سازندگان به هشدارهای مهندسان ناظر و بی‌توجهی شهرداری آبادان به این هشدارها اعلام کرد.

ریزش متروپل یکی از تلخ ترین اتفاقات سالی بود که گذشت.

سیل امامزاده داود(ع)

در ساعت ۱:۳۰ دقیقه بامداد ۶ مرداد ۱۴۰۱، بارش شدید و ناگهانی باران سیل در دره امام‌زاده داوود(ع) باعث جاری شدن حجم زیادی آب و گل و لای به سوی پایین‌دست شد. این سیلاب با ساختمان امامزاده برخورد کرد و باعث مرگ بیش از ۱۰ نفر و مصدومیت بیش از ۲۰ نفر گشت. بنای امامزاده داوود(ع) نیز در این حادثه آسیب جدی دید.

مهسا امینی و...

بدون تردید خبر درگذشت مهسا امینی یکی از اتفاقات تلخ سال در ۲۵ شهریور ۱۴۰۱ پس از دستگیری از سوی گشت ارشاد، مرگ مغزی شد. درگذشت او موجب بروز واکنش‌ها و اعتراضات گسترده‌ای در نقاط مختلف ایران شد. واکنش‌ها به خبر درگذشت او در شهرهای ایران و فضای مجازی سبب شد که هشتگ فارسی #مهسا_امینی با گذر از مرز ۳۰۰ میلیون توییت و ری‌توییت ترند جهانی شود و رکورد جهانی تاریخ توییتر را بشکند.

این اتفاق چند ماه ناآرامی در ایران به دنبال داشت. شعار اصلی کنشگران در این چندماه «زن، زندگی، آزادی» بود.

حمله تروریستی داعش به حرم حضرت شاهچراغ (ع)

حمله تروریستی به حرم شاهچراغ (ع) یک حمله مسلحانه در محوطه حرم شاهچراغ شیراز بود که در عصر ۴ آبان ۱۴۰۱ اتفاق افتاد. در نتیجه این حمله ۱۳ نفر شهید و بیش از ۲۰ نفر زخمی شدند. ساعتی پس از این حمله، داعش با انتشار بیانیه‌ای مسئولیت این حمله را پذیرفت.

بنام خدای رنگین کمان...

کیان پیرفلک کودک ۹ ساله ساکن ایذه بود که در جریان حمله تروریستی به ایذه هدف گلوله قرار گرفت و کشته شدن او موجی از واکنش را در فضای مجازی و فیلم کوتاهی از کیان در حالی که قایق دست‌ساز خود را برای جشنواره دانش‌آموزی «جابر بن حیان» آزمایش می‌کند و کلامش را با عبارت «به نام خدای رنگین کمان» شروع می‌کند، در شبکه‌های اجتماعی بازتاب گسترده‌ای پیدا کرد و با واکنش زیادی رو به رو شد.

مصرع «به نام خداوند رنگین کمان» شعری از «محمود پوروهاب» است که در کتاب فارسی دبستان قرار دارد؛ این مصرع تبدیل به مطلع بسیاری از متن‌هایی شد که در غم ازدست دادن این کودک نوشته شد.

خوی؛ وقتی زمین لرزید!

در ۸ بهمن ۱۴۰۱ زمین‌لرزه‌ای با بزرگی ۵٫۹ ریشتر دوباره شهر خوی را لرزاند. این زمین‌لرزه در ساعت ۲۱:۴۴ روز شنبه در فاصله ۶ کیلومتری از شهر خوی در عمق ۷ کیلومتری زمین رخ داد. این زلزله حدود ۶۰ پس‌لرزه در پی داشت که بزرگ‌ترین آن‌ها در ساعت ۱۸:۱۱ عصر یکشنبه، با بزرگی ۴٫۵ ریشتر رخ داد.

این اتفاق تلخ ۳ کشته و ۱۱۶۰ مصدوم بر جای گذاشت.