اعلام شاخص قیمت بر اساس سال پایه ۹۰ به زودی

مدیرکل آمارهای اقتصادی بانک مرکزی گفت: سال پایه آماری بانک مرکزی به سال 90 تغییر خواهد کرد و در واقع می توان گفت که ضرایب اهمیت کالاها و خدمات مصرفی براساس الگوی سال 1390 به هنگام شده وجایگزین الگوی 1383 خواهد شد.

علیرضا مقتدایی در گفت‌وگو با خبرنگار بانک و بیمه خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، با بیان اینکه براساس استانداردهای بین‌المللی و دستورالعمل مربوطه این هزینه ها در گروه مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوختها محاسبه می شود و ضریب اهمیت آن حدود 32 درصد است، درباره اهمیت تجدید نظر در سال پایه گفت: هر چه از سال پایه دورتر شویم سطح دقت محاسبات کمتر خواهد شد و در شرایط فعلی اقتصادی کشور ما اختلاف دو سال پایه بیش از هفت سال عملا مردود است و مورد تایید سازمانهای بین المللی نیست.

مقتدایی با بیان اینکه بحث مسکن در شاخص بهای کالاها و خدمات و در نرخ تورم حدود 32درصد تاثیرگذار است و با بیان اینکه خانوارها ازنظر نحوه تصرف مسکن یا مالک نشین هستند یا اجاره نشین و یا مجانی نشین گفت: مستاجرین و مالکین دو گروهی هستند که برای استفاده از مسکن بطور مستقیم یا غیر مستقیم هزینه مربوطه را می پردازند ، خانوار مالک نشین با خرید مسکن دارایی پولی خویش را به ملک که در شرایط تورمی ارزش واقعی خودش را بهتر حفظ می کند تبدیل می‌کنند که به نوعی می توان به آن جنبه سرمایه گذاری اطلاق کرد و هم از جنبه استفاده از مسکن برای زندگی بهره مند می شود که یکی حکم سرمایه‌گذاری و دیگری جنبه مصرفی آن است.

مدیرکل آمارهای اقتصادی بانک مرکزی گفت: خانواری که اجاره نشین است هزینه اجاره را به مالک می پردازد که جزو هزینه های مصرفی خانوار است و خانواری که مالک است بابت ارزش اجاره ملک مسکونیش مبلغی را در یافت نمی کند و در واقع میزان اجاره منزل شخصی جزو هزینه های او محسوب می شود ، بنابراین ارزش اجاری ملک شخصی هم جزو هزینه های خانوار محسوب می ‌شود .

وی ادامه داد:بطور خلاصه می توان گفت هزینه اجاره بها برای خانوارهای اجاره نشین و برآورد ارزش اجاری خانه های شخصی برای خانوارهای مالک نشین محاسبه می شود و در شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی تاثیر گذار است .

وی با اعلام این خبر که طرح تجدید نظر در سال پایه شاخص های اقتصادی به عنوان یک طرح ملی محسوب می ‌شود و محاسبات آن به مراحل پایانی رسیده اظهار کرد: نتایج شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی بر اساس سال پایه جدید (1390) در آینده نزدیک اعلام خواهد شد که هدف اصلی طرح تجدید نظر به روزآوری چارچوبهای آماری، مبنا قرار دادن یک سال جدید به عنوان سال پایه در محاسبات مربوط به شاخصها، ارتقای روش ها، به روزآوری طرحهای در دست اجرا و افزودن طرحهای مناسب و مورد نیاز به گستره بررسیهای آماری بانک مرکزی است که تغییر سال پایه یکی از اهداف آن است.

مقتدایی گفت:اطلاعات بدست آمده از اجرای این طرح، مبنای بسیار مهم و پایه‌ای است که بر اساس آن سیاستگذاری پولی و در نتیجه دورنمای کلان اقتصادی کشور شکل خواهد گرفت، در حال حاضر، پس از سالهای 1315، 1338، 1348، 1353، 1361، 1369، 1376 و 1383، سال 1390 به عنوان سال پایه جدید انتخاب شده است.

مدیرکل آمارهای اقتصادی بانک مرکزی ویژگیهای تجدید نظر سال 1390را چنین عنوان کرد: اتصال شهرهای مورد بررسی از طریق پایگاه داده های تحت وب به مرکز، استفاده از نرم‌افزارهای جدید در اجرای مراحل مختلف طرح، تهیه و به روزآوری نقشه‌های هم مقیاس با لحاظ کردن رشد و گسترش شهرها و تطابق هرچه بیشتر روش ها و فرآیندها با استانداردهای بین المللی است.

وی تصریح کرد: به‌منظور کاهش خطاها و کنترل تمامی عوامل تأثیرگذار بر نتایج طرحهای آماری و به‌کارگیری متغیرهای مهمی نظیر وضعیت جمعیتی، اقتصادی و اجتماعی، با استفاده از روشهای علمی در سال پایه جدید تعدادی شهر به مجموعه شهرهای مورد بررسی اضافه شد.

مقتدایی گفت: مدیریت کل آمارهای اقتصادی به‌عنوان مسئول اجرای طرح تجدیدنظر در سال پایه شاخص های قیمت از سال 1388 با تدوین برنامه عملیاتی اجرای طرح تجدیدنظر، به تهیه و اصلاح نقشه‌شهرهای مورد بررسی پرداخته و پس از دریافت اطلاعات حاصل از انجام کار میدانی، نسبت به پالایش داده‌ها و همچنین رفع مغایرتهای موجود در اطلاعات مندرج در نقشه‌ها و اطلاعات دریافتی از بررسی میدانی اقدام کرد.

او خاطرنشان کرد: پس از تکمیل و تصحیح بلوکها، عملیات فهرست برداری جهت ثبت اطلاعات کامل خانوارهای ساکن در هر بلوک جهت انتخاب نمونه در طرح بودجه خانوار (با هدف اصلی محاسبه ضرایب اهمیت اقلام مصرفی خانوارها جهت محاسبه نرخ تورم)،طرح مسکن اجاری و... انجام شد.

به گفته مقتدایی شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در مناطق شهری ایران نیز از جمله مهمترین شاخصهای اقتصادی است که سال پایه آن از 1383 به 1390 تغییر خواهد کرد

به گفته او این شاخص برای سنجش تأثیرات سیاستگذاریهای اقتصادی بر سطح عمومی قیمتها و در طرح ریزی برنامههای رفاهی و اجتماعی و تعدیل میزان مزد و حقوقها، تنظیم قراردادها و حل بسیاری از دعاوی حقوقی نیز کاربرد وسیعی دارد.

مقتدایی گفت: از آنجایی که خانوارها برای تامین نیازهای خود طیف بسیار وسیعی از کالاها و خدمات مختلف را تهیه می‌کنند، باید سبد مورد مطالعه طوری در نظر گرفته شود تا نشان دهنده مصرف عمومی جامعه با تعریف یک خانواده در کل کشور به عنوان سبد ملی باشد که این خانوارها با رعایت استانداردهای آماری انتخاب شده و بر این اساس نماینده خوبی برای نشان دادن الگوی مصرفی همه خانوارها با درآمدها و الگوهای مصرف متفاوت باشند.

به گفته وی نتایج بررسی بودجه خانوار پایه اصلی انتخاب اقلام نماینده و تعیین ضریب اهمیت هر قلم نماینده در شاخص تورم قرار می‌گیرد.

او در ادامه افزود:به منظور اندازه‌گیری سطح عمومی قیمت کالاها و خدمات مصرفی خانوارها و همچنین به دلایل علمی مختلف و اجماع بین المللی، اقلام نماینده و ضرایب اهمیت سبد مصرفی خانوارها که در سال پایه تعیین می شوند تا سال پایه بعدی ثابت در نظر گرفته می‌شود.

مدیرکل آمارهای بانک مرکزی تصریح کرد: تغییر سلیقه مصرفی خانوارها در طول زمان، تغییرات درآمد خانوارها و قیمت نسبی کالاها و خدمات، نیازهای جدید و تنوع کالاهای تولید شده در جامعه عواملی هستند که باعث ایجاد تغییر در الگوی کلی مصرف خانوارها و منشا اختلاف بین اقلام و ضرایب اهمیت سبد مصرفی تعیین شده در سال پایه قبل با الگوی مصرفی فعلی خانوارها خواهند شد.

او ادامه داد: به همین دلایل تغییر سال پایه شاخص تورم (که با تغییر سبد کالاها و خدمات مصرفی و ضرایب اهمیت آن همراه است) هر چند سال ناگزیر خواهد بود.

وی اظهار کرد: جهت بررسی تغییرات قیمت، اقلام سبد مصرفی جمع آوری اطلاعات مربوط به قیمت کالاها و خدمات در شهرهای مورد بررسی از طریق مراجعه مستقیم آمارگیران ثابت، رسمی و کارآزموده اداره آمار اقتصادی بانک مرکزی به منابع اطلاع و مصاحبه با آنها صورت می‌گیرد.

مقتدایی با اشاره به نحوه جمع‌آوری اطلاعات و با بیان اینکه همواره سعی می‌شود قیمتهای عملی حاکم بر بازار هر شهر جمع‌آوری و گزارش شود گفت: پس از جمع آوری قیمت ها، برای محاسبه شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی فرمول شاخص قیمت لاسپیرز بکار میرود که از این فرمول برای محاسبه شاخص قیمت در سطح هر یک از استان ها و سپس کل کشور استفاده می‌شود.