پيامبر اسلام (ص) و استفاده از جوانان/ داستان اعزام سفیر جوان به مدینه

پارسینه-گروه فرهنگی: یامبر عاليقدر اسلام (ص) در چهارده قرن قبل به اين نكته مهم اجتماعي عنايت مخصوصي داشتند و در امت نوبنياد خود از نسل جوان براي كارهاي حساس حکومت استفاده مي كردند. رسول اكرم (ص) در موارد متعددي پاره اي از مناصب مهم سیاسی را به جوانان شايسته و لايق محول كرد و در كمال صراحت قولا و عملا از آن حمايت فرمود. ولي انجام چنين عملي در محيط سراسر جهل و تعصب آن روز به سادگي انجام نمي شد، زيرا سالخوردگان حاضر نبودند زير بار نسل جوان بروند و مطيع اوامرآنان باشند.

موقعي كه رسول خدا(ص) جواني را انتخاب مي فرمود و او را عهده دار مقام بزرگي مي كرد پيران سالخورده رنجيده خاطر مي شدند و صريحا از آن حضرت گله مي كردند. پيامبر اسلام (ص) براي تثبيت روش خود پافشاري مي فرمودند و در مقابل افكار ناروا و تعصب هاي جاهلانه آنان مقاومت مي كردند و سرانجام با سخنان حكيمان و تذكرات موكد خويش آنها را قانع مي نمودند، يا لااقل وادار به سكوتشان مي كردند. به علاوه در منبر و محضر، جوانان شايسته را مورد پشتيباني و حمايت صريح خود قرار داده و بدين وسيله آنان را در مقامات عالي اداري مستقر مي كرد.

به عنوان مثال به دو نمونه از عملكرد پيامبر(ص) اشاره مي كنيم:

اعزام سفير جوان به مدينه
وقتي پيامبر گرامي اسلام(ص) شروع به دعوت علني نمودند، مسافريني كه در طول ايام سال به مكه مي آمدند اغلب در مجالس عمومي آن حضرت شر كت مي کردند و به سخنان حكيمانه وي گوش فرا مي دادند و پس از مراجعت، آنچه را از مسلمين و پيامبر شنيده بودند براي ساير مردم بيان مي كردند. رفته رفته گفتار پيامبر در جزيره العرب به خصوص در شهر مدينه گسترش يافت و مردم كم و بيش از آيين اسلام مطلع شدند و دين اسلام در گوشه و كنار طر فداراني پيدا كرد و كساني قبل از درك محضر پيامبر اكرم(ص) به تعاليم آن حضرت متمايل شدند.

روزي دو نفر از مردان محترم قبيله خزرج كه در مدينه ساكن بودند به مكه آمدند و در شرايط سخت آن روز به محضر رسول گرامي (ص) شرفياب شده و پس از درك محضر مبارك حضرت رسول(ص) صريحا ايمان آوردند و اعتقاد قلبي خود را اعلام كردند سپس از آن حضرت خواستند كه كسي را به نمايندگي از خود با آنها به مدينه بفرستد كه قرآن را به مردم بياموزد و آنان را به آيين اسلام دعوت نمايد.

پيامبر بزرگ اسلام(ص) مي دانستند كه اگر از اين فرصت گرانبها به خوبي استفاده شود و اگر نماينده ایشان بتواند با روش صحيح و عالمانه، دين اسلام را به مردم مدينه معرفي نمايد به طوري كه آنان اسلام را بپذيرند و به تعاليم قرآن شريف ايمان بياورند، موفقيت بسيار عظيم و درخشاني نصيب مسلمانان خواهد شد. زيرا در مقابل محيط محدود و پر خفقان مكه و در برابر فشارهاي جانكاه و طاقت فرساي مشركين، مهمترين پايگاه را براي تبليغ و مبارزه بدست خواهند آورد.

بدون ترديد كسي كه براي اين ماموريت خطير برگزيده مي شود بايد از هر جهت شايسته و لايق باشد تا بتواند از طرفي اختلافات داخلي مدينه را كه بين دو قبيله اوس و خزرج بود را حل كند و خاتمه دهد و محيطي پر از مهر و محبت و آرامش فراهم كند.

پیامبر بزرگ اسلام(ص) از ميان همه مسلمانان سالخورده و جوان و از بين تمام اصحاب و يارانش "مصعب بن عمير" را به نمايندگي خود برگزيد و او را براي انجام ماموريت مهم فرستاد. او يكي از اصحاب جوان پيامبر گرامي اسلا(ص) از ايام قبل از هجرت بود. او شيفته سخنان آسماني پيامبر شد و آيين مقدس اسلام را با توجه به مخالفت هاي شديد پدر و مادرش پذيرفت و با اين وجود يكي از ياران با وفاي پيامبر شد.

مصعب در مدينه هر روز به مجالس مردم قبيله خزرج مي رفت و آنان را به اسلام دعوت مي كرد و در اين ميان جوانان سريعتر او را پاسخ مي دادند و به اسلام مي گرويدند.

رسول گرامي اسلام(ص) با اين انتخاب خود عملا بيان فرمودند كه عهده دار شدن مسئوليت هاي مهم بستگي به سن زیاد ندارد، بلكه اگر جواني صلاحيت و شايستگي لازم براي كاري را داشته باشد بايد از او استفاده كرد.

فرمانده جوان سپاه
پيامبر گرامي اسلام (ص) در روزهاي آخر زندگي شريف خود مسلمين را براي جنگ با رم بسيج كرد، تمام بزرگان مهاجر و انصار و افسران ارشد و شيوخ و رجال با شخصيت در اين لشگر عظيم بودند. رسول اكرم (ص) "اسامه بن زيد" را طلبيد و پرچم فرماندهي را با دست خود براي او بست و امارت لشگر را به وي محول فرمود.

برگزيدن جواني هجده ساله براي فرماندهي سپاه ازنظر تاريخ نظامي در جهان اگر نگوييم بي نظير است قطعا بايد گفت كم نظير است. اگرچه اين انتصاب براي بسياري غير منتظره بود، ولي پيامبر(ص) در خطبه خود از اسامه پشتيباني كرد و لياقت و ايمان، علم و اخلاق، تقوي و شجاعت او را عنوان نمودند و جوانان لايق را شايسته مقام هاي عظيم دانستند.