حضرت علی(ع)، با صلابت در اجرای عدالت، صادق در سیاست و ...

پارسینه-گروه دین: سالروز تولد شاگرد ممتاز مکتب پیامبر اسلام(ص)است همان کسی که گفت "دین خدا به وسیله شخصیت‌ها شناخته نشود بلکه به وسیله نشانه حق شناخته شود بنابراین حق را بشناسید تا صاحب حق را بشناسید."

از صدر اسلام تاکنون بسیاری خود را شاگرد و شیفته مکتب آن امام همام خوانده‌اند حال اینکه آنان تا چه حد توانسته‌اند اسلام را آنچنان که نبی اکرم(ص) و شاگرد ممتاز ایشان می‌خواستند، بدرستی بشناسند؟ نکته‌ای است که جای تامل دارد.

به گزارش خبرنگار دین و اندیشه خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، امام علی(ع) ملقب به "امیرمومنان" هستند پدر و مادر ایشان حضرت "ابوطالب (ع)" و "فاطمه بنت اسد" بوده و وقت و محل تولد ایشان 13 رجب 10 سال قبل از بعثت پیامبر گرامی اسلام در درون کعبه است.

دوران عمر دنیوی آن حضرت را می‌توان در 4 بخش دوران کودکی(حدود 10 سال)، دوران همراهی با پیامبر(ص) (حدود 23سال)، دوران کناره‌گیری از دستگاه خلافت(حدود 25 سال) و دوران خلافت برشمرد.

مدت امامت ایشان 30 سال و دوران خلافت آن حضرت از سال 36 تا 40 هجری قمری (حدود 4 سال و 9 ماه) است.

درمورد وقت و محل شهادت ایشان باید گفت که حضرت علی(ع) در صبح 19 ماه رمضان سال 40 هجرت، توسط ابن ملجم در مسجد کوفه ضربت خورده و در شب 21 ماه رمضان در سن 63 سالگی در کوفه به شهادت رسیدند.

مرقد شریف آن حضرت در نجف اشرف قرار دارد.

چند نمونه از گفتار امام علی (ع):

چنان معاشرت کنید که اگر بمیرید در مرگ شما اشک ریزند و اگر زنده بمانید به شما عشق ورزند.

هیچ انسانی مزه ایمان را نچشد مگر اینکه "دروغ" را خواه از روی شوخی باشد یا جدی ترک کند.

ظالم، همکار ظالم و آن کسی که به ظلم راضی است هر سه در گناه ظلم شریکند.

همانا، دین خدا به وسیله شخصیت‌ها شناخته نشود بلکه به وسیله نشانه حق شناخته شود بنابراین حق را بشناسید تا صاحب حق را بشناسید.

امانت را به صاحبش رد کنید حتی اگر صاحبش قاتل فرزندان پیامبران باشد.

زندگی دو روز است (دارای دو حالت فراز و نشیب است) یک روز به نفع تو و روز دیگر به زیان تو است، هر گاه به نفع تو بود مغرور نشو و هرگاه به زیان تو بود استقامت کن.

در راه خدا از سرزنش سرزنش‌کننده نهراسید (در این صورت) خداوند شما را از گزند آن کسی که به شما قصد سوء دارد و می‌خواهد به شما ظلم کند حفظ کند.

گفتار نرم و ملایم و بلند سلام کردن شیوه نیکان است.

در ادامه بخش کوتاهی از سخنان استاد شهید مرتضی مطهری، پیرامون سیره حکومتی حضرت علی(ع) که در مجموعه آثار ایشان نیز با عنوان "مشکلات علی (ع)"درج شده، می‌آید:

انعطاف ناپذیری در اجرای عدالت

امام علی (ع)مشکلات دیگری داشت که مربوط به روش خودش بود از یک جهت و تغییری که مسلمین پیدا کرده بودند از جهت دیگر. علی مردی بود انعطاف ناپذیر، بعد از پیغمبر سال‌ها بود که جامعه اسلامی عادت کرده بود به امتیاز دادن به افراد متنفذ و علی علیه السلام در این زمینه یک صلابت عجیبی نشان می‌داد. می‌گفت: "من کسی نیستم که از عدالت یک سر مو منحرف شوم."

حتی اصحابش می‌آمدند می‌گفتند: آقا، یک مقدار انعطاف داشته باشید.

می‌گفت:«اتامرونی ان اطلب النصر بالجور... و الله ما اطور به ما سمر سمیر»(1)

"از من تقاضا می‌کنید که پیروزی و موفقیت در سیاست را به قیمت ستمگری و پایمال کردن حق مردم ضعیف به دست آورم؟!...به خدا قسم تا شبی و روزی در دنیا هست، تا ستاره‌ای در آسمان در حرکت است، چنین چیزی عملی نیست."

صراحت و صداقت در سیاست

مشکل سوم خلافت او مساله صراحت و صداقت او در سیاست بود که این را هم باز عده‌ای از دوستانش نمی‌پسندیدند، می‌گفتند: «سیاست این همه صداقت و صراحت بر نمی‌دارد، یک مقدار خدعه و دغل‌بازی هم باید در آن قاطی کرد. چاشنی سیاست دغل‌بازی است» (این‌هایی که عرض می‌کنم تمامش در نهج البلاغه است) و حتی بعضی می‌گفتند: "علی سیاست ندارد، معاویه را ببین چقدر سیاستمدار است!"

می‌فرمود: "و الله ما معاویة بادهی منی، و لکنه یغدر و یفجر، و لو لا کراهیة الغدر لکنت من ادهی الناس، و لکن کل غدرة فجرة و کل فجرة کفرة و لکل غادر لواء یعرف به یوم القیامة." (2)

"به خدا قسم اشتباه می‌کنید، معاویه از من زیرک‌تر نیست، او دغل‌باز است، فاسق است، من نمی‌خواهم دغل‌بازی کنم، من نمی‌خواهم از جاده حقیقت منحرف شوم، فسق و فجور مرتکب بشوم. اگر نبود که خدای تبارک و تعالی دغل‌بازی را دشمن می‌دارد، آن وقت می‌دیدید که زرنگ‌ترین مردم دنیا، علی است. دغل‌بازی، فسق است، فجور است، و این‌گونه فجورها کفر است و من می‌دانم که هر فریب‌کاری در قیامت محشور می‌شود در حالی که یک پرچمی دارد(ظاهرا مقصود این است که فریب خوردگان هم در زیر پرچم فریب دهنده هستند).

پی‌نوشت‌ها:

1- نهج البلاغه صبحی صالح، خطبه 126.

2- نهج البلاغه فیض الاسلام، خطبه 191.

منابع:

کتاب سیره 14 معصوم(ع)، تالیف: محمد محمدی اشتهاردی، ناشر: نشرمطهر، چاپ: چهارم بهار 1381