خطر مرگ یک زبان بومی

«کریستینا کالدرون» که در سن ۹۳ سالگی درگذشت تنها فردی بود که پس از مرگ خواهرش در سال ۲۰۰۳ به زبان یامانای جامعه یاگان در شیلی تسلط داشت و با مرگش این زبان بومی دیگر هیچ سخنوری ندارد.

او در طول سال‌ها تلاش کرده بود با ایجاد فرهنگ لغت و ترجمه به اسپانیایی دانش خود درباره این زبان بومی را حفظ کند و با وجود این فرهنگ لغت امیدهایی برای نجات این زبان از فراموشی کامل وجود دارد.

«لیدیا گونزالس» دختر «کالدرون» در این‌باره می‌گوید: «با مرگ او بخش مهمی از حافظه فرهنگی مردم ما از بین رفته و گرچه با رفتن او، انبوهی از دانش تجربی باارزش از نظر زبان‌شناختی از بین رفت، اما امکان نجات و نظام‌بندی زبان همچنان باز است.

«کالدرون» در یک خانه ساده زندگی و با فروش جوراب‌های بافتنی در شهر ویلا اوکیکای شیلی زندگی می‌کرد، شهری که توسط مردم یاگان در حومه پورتو ویلیامز ایجاد شده بود. اگرچه هنوز تعدادی از افراد قبیله یاگان باقی مانده‌اند اما در طول نسل‌ها افراد جامعه یادگیری زبانی را که منزوی تلقی می‌شد متوقف کردند زیرا تعیین منشأ کلمات آن دشوار بود.