واكنش اصغر فرهادي به جايزه اسكار

«اصغر فرهادي» كارگردان فيلم سينمايي «جدايي نادر از سيمين» كه سال گذشته جايزه اسكار را به خاطر اين فيلم دريافت كرد، چندي پيش مصاحبه مفصلي با روزنامه بهار درباره اسكار انجام داده است كه قسمتي از اين مصاحبه درباره فيلم مجعول «آرگو» است:

«آرگو» فيلم متوسطي است كه از نظر سينمايي به‌زودي فراموش خواهد شد اما تصويري كه فيلم از مردم ايران مي‌دهد، در ذهن‌ها مي‌ماند و اين نكته‌اي است تلخ و تأسف‌انگيز. علت مورد توجه قرار گرفتنش در بعضي رويدادهاي سينمايي پيش از اسكار و همچنين كانديدا شدندش در برخي رشته‌ها چند دليل روشن دارد. مهم‌تر از همه اينكه فيلم بسيار پرفروش بوده و به لحاظ صنعتي يك توليد سودآور و موفق به حساب مي‌آيد.

اغلب در انتخاب بهترين فيلم، اين ويژگي از سوي رأي‌دهندگان كه بخش قابل توجهي از آنها تهيه‌كنندگان هستند، امتياز بزرگي به حساب مي‌آيد و در داوري‌شان تأثيرگذار است.
علت پرفروش بودن آن هم ساده است. روايت قهرمان‌پردازانه، استفاده از كليشه‌هاي امتحان پس داده، به كار بستن تعليق‌هاي سطحي، ارائه تصوير تك‌بعدي، سايه‌گونه و بدون پيچيدگي از ضد قهرمان‌ها باعث شده تماشاگر ساده‌پسند كه حوصله به‌ كار انداختن چرخ‌دنده‌هاي ذهن خود را ندارد، فيلم را بپسندد و با آن هيجان‌زده شود، هرچند فيلم در خود امريكا و اروپا از طرف گروه‌هاي نخبه‌تر چندان مورد توجه قرار نگرفته است.
حضور نداشتن اين فيلم بين نامزدهاي بهترين كارگرداني معنا‌دار است. پيداست كساني كه در بخش بهترين كارگردان رأي مي‌دهند، (كه رأي‌دهندگان اغلب كارگردان هستند) اقبال مخاطب عام و پرفروش بودن آن يك امتياز مؤثر در رأي‌هايشان نبوده است. اما نكته ديگري كه مي‌توان به آن اشاره كرد اين است كه اگر از ديد برخي تماشاگران غيرايراني فيلم جذاب و سرگرم‌كننده به نظر مي‌آيد نه به‌خاطر ويژگي‌هاي سينمايي آن، بلكه به خاطر ايده جالبي است كه فيلم براساس آن ساخته شده؛ ايده فراري دادن چند كارمند سفارت امريكا در بحبوحه آن روزگار در پوشش يك گروه فيلمسازي.

آنها كه فيلم مورد توجهشان قرار گرفته، بيش از آنكه خود اثر برايشان جذاب باشد، طراحي اين‌گونه نقشه فرار برايشان تازه و هيجان‌انگيز است. در واقع رأي‌ها را به همان طراح نقشه فرار بايد بدهند تا سازنده اين اثر و نكته آخر اينكه از كمپين تبليغاتي بي‌سابقه‌اي كه كمپاني سازنده براي اين فيلم شكل داده هم نمي‌توان گذشت. رقابت تبليغاتي كه بين كمپين اين فيلم و فيلم «لينكلن» به راه افتاده، در تاريخ اسكار بي‌سابقه است. به‌نظر مي‌آيد يك جنگ تبليغاتي پرهزينه بين دو كمپاني رقيب شكل گرفته، خوش‌شانسي اين فيلم در آن است كه سازنده فيلم رقيبش به دفعات در اين رقابت حضور داشته و موفقيت كسب كرده است.

حضور اسپيلبرگ روي صحنه و دريافت جايزه بهترين فيلم براي برخي رأي‌دهندگان، اتفاقي تكراري است و به اندازه حضور يك ستاره به‌عنوان تهيه‌كننده بهترين فيلم روي صحنه هيجان‌انگيز نيست. با اين همه اميدوارم وقتي كه اين مصاحبه خوانده مي‌شود، فيلم برجسته «لينكلن» جايزه بهترين فيلم را دريافت كرده باشد.