تئاتر ايراني در اینترنت

از يک دهه گذشته که استفاده از اينترنت فراگير شد، حوزه هاي مختلفي چون سياست، اقتصاد، فرهنگ و ... سعي در استفاده از اين پديده مدرن براي دستيابي به مقاصد خود کردند. تئاتر نيز از اين قاعده مستثنا نبوده است و در سراسر جهان ميليون ها سايت اينترنتي سعي در معرفي اين هنر به علاقمندان آن کرده اند.

از اين پديده مدرن مي توان در جذب مخاطب و رونق بخشيدن به اقتصاد تئاتر، معرفي گروه ها و هنرمندان فعال کشورها، ايجاد ارتباط موثر و فعال بين گروه هاي مختلف تئاتر در سراسر جهان، معرفي گونه هاي تئاتري سنتي و مدرن در هر کشور، تبادل اطلاعات علمي و روز تئاتر جهان، ايجاد زمينه حضور گروه هاي تئاتري در ديگر کشورها و انتشار اخبار تئاتري هر کشور استفاده کرد.

با توجه به اين مقدمه، اين سئوال پيش مي آيد که اينترنت به عنوان يک تکنولوژي مدرن و قابل دسترس در تئاتر امروز ايران چه جايگاهي دارد؟ براي يافتن پاسخ اين سئوال سري به دنياي اينترنت و سايت هاي تئاتري ايران زديم.

سايت هاي دولتي تئاتر ايران:

اولين سايت رسمي تئاتر ايران سايت مرکز هنرهاي نمايشي است. اين سايت بخش هاي ذيل را دربرمي گيرد:

بخش معرفي مرکز هنرهاي نمايشي که شامل وظايف، عملکردها و ادارات تابعه مرکز هنرهاي نمايشي است، بخش ارتباط با ما، بخش اخبار که هيچ گاه اخبار اين بخش به روز و داراي تازگي نيست، بخش جشنواره ها که اخبار، فراخوان ها، رويدادها و نتايج جشنواره هاي مختلفي همچون فجر، آييني و سنتي، کودک و نوجوان و عروسکي را شامل مي شود که اين بخش نيز با مشکل بخش اخبار مواجه است، بخش انتشارات که علاوه بر معرفي انتشارات نمايش، تازه هاي نشر و مجلات تئاتري را نيز معرفي مي کند و بخش هنرمندان است که به معرفي هنرمندان عرصه تئاتر مي پردازد که البته در اين بخش نيز تعدادي محدود از هنرمندان معرفي شده اند و اصلا به عنوان يک آرشيو قابل استناد نيست.

اين سايت در قسمت نمايش هاي روي صحنه نيز اجراهاي تئاتري سالن هاي تحت پوشش مرکز هنرهاي نمايشي و سالن هاي آزاد تهران را معرفي مي کند و بخش کنفرانس ها وهمايش ها که نشست هاي مختلف تئاتري را دربرگرفته و اهداف و يافته هاي هر نشست را بازگو مي کند. هم چنين اين سايت داراي قسمت هايي چون گفت و گو و فرهنگ لغات هستند که هنوز فعال نيستند.

با اين که مرکز هنرهاي نمايشي حامي و توليد کننده اصلي تئاتر ايران در بخش دولتي است و قطعا بايد حمايت هاي جدي از تئاتر داشته باشد، اما سايت اين مرکز به هيچ عنوان جامع و به روز نيست و نمي تواند به عنوان يک سايت خوب و مرجع مورد استفاده قرار گيرد و نقشي در اقتصاد و معرفي مناسب تئاتر ايران به جهانيان داشته باشد.

ديگر سايت رسمي تئاتر ايران، سايت تئاتر شهر است. اين سايت هنوز به طور رسمي راه اندازي نشده است و به طور آزمايشي بر روي شبکه قرار دارد، پس هنوز نمي توان در مورد کيفيت اين سايت صحبت کرد و فقط در حد معرفي مي توان به بخش هاي مختلف آن اشاره کرد که شامل بخش‌هاي زير مي شود :

بخش تاريخچه تئاتر شهر که به آغاز فعاليت هاي اين مجموعه، معرفي سالن هاي نمايش و تمرين، اسناد و مدارک تئاتر و کتابخانه مي پردازد. بخش خبر که شامل ارائه اطلاعاتي در خصوص فعاليت‌هاي گروه هاي مختلف تئاتري به همراه اخبار تئاتري مندرج در مطبوعات مي شود، بخش نمايش هاي روز که نمايش‌هاي روي صحنه و در حال اجرا در سالن‌هاي مختلف تئاتر شهر را با ذکر ساعت و سالن نمايش معرفي مي کند، بخش تصاوير که پوسترهاي دورهاي مختلف جشنواره هاي تئاتر را دربرمي گيرد، و بخش هنرمندان که شامل بيوگرافي، آثار و فعاليت هاي تئاتري هنرمندان در اين عرصه است، بخش درباره ما که به معرفي مديريت تئاتر شهر و فعاليت هاي وي، اسامي مديران قبلي و مدت فعاليت ايشان، به همراه مسئولين بخش ها و واحدهاي مختلف تئاتر شهر مي پردازد. در اين سايت بخش آگهي نيز وجود دارد که شرايط خاصي را لحاظ کرده است.

هم چنين در اين سايت بخشي با عنوان نشريه الکترونيکي تئاتر ايران به مدير مسئولي مجيد شريف خدايي و سردبيري نغمه ثميني پيش بيني شده است که شامل نقد، يادداشت، گزارش و اجراهاي تئاتري در يک ماه است، از نکات جالب توجه اين بخش از سايت نام مدير مسئول نشريه الکترونيکي تئاتر ايران است که پس از تغييرات در مديريت مرکز هنرهاي نمايشي هم چنان اسم مسئول قبلي مرکز هنرهاي نمايشي به عنوان مدير مسئول درج شده است!

به طور کلي بايد گفت که سايت هاي دولتي تئاتر ايران نه بر اساس يک ضرورت بلکه بر اساس يک وظيفه اداري ايجاد شده اند و به اين خاطر توجهي را بر نمي انگيزند. سايت هاي دولتي داراي ويژگي هاي سايت هاي معتبر اينترنتي چون به روز بودن و داشتن اطلاعات کامل در زمينه تخصصي خود نيستند و بدين دليل نمي توانند اطلاع رساني مناسبي در مسير جلب مخاطب و کمک به اقتصاد تئاتر انجام دهند.

سايت هاي خصوصي تئاتر ايران:

ايجاد سايت هاي اينترنتي در بين گروه هاي تئاتري ايران با هدف معرفي فعاليت هاي گروه، ايجاد رابطه با گروه هاي تئاتري خارج از کشور و جلب مخاطب رواج چنداني ندارد و مي توان گفت فقط چند گروه نمايشي سايت شخصي دارند.

از معدود کارگردانان تئاتر ايران که براي گروه خود يک سايت اختصاصي راه اندازي کرده، محمد يعقوبي است. از نکات جالب توجه در اين سايت مي توان به قراردادن نمايشنامه ها و مطالب به زبان هاي انگليسي و فرانسه اشاره کرد.

او علاوه بر ايجاد سايت خود يک سايت جديد ديگر نيز به نام خانه تئاتر ايران راه اندازي کرده که در مراحل مقدماتي بوده و فعلا فقط بخش اساسنامه اين سايت فعال است. به زودي و پس از انتشار کامل سايت مي توان بخش هاي مختلفي همچون معرفي، اجراهاي صحنه اي و راديويي، نقد و نظر، ديگر نوشته ها، داستان هاي کوتاه و ترجمه ها را مطالعه کرد.

لينک هاي خوبي با اين سايت مرتبط شده اند که مي تواند علاقمندان را به سايتهاي مختلف تئاتري داخلي و خارجي راهنمايي کنند. از بين سايت هاي ايراني مرتبط با سايت خانه تئاتر ايران مي توان به سايت هايي چون سايت رضا قاسمي کارگردان، نمايشنامه نويس و نويسنده مقيم پاريس، سايت ميلاد اکبر نژاد کارگردان و نمايشنامه نويس جوان شيرازي، کانون نمايشنامه نويسان ايران و گروه تئاتر مهر که اين دو مورد آخر در حال حاضر غير فعال هستند، اشاره کرد.

از ديگر سايت هاي خصوصي مي توان به سايت سينما تئاتر اشاره کردکه داراي بخش هاي مختلفي چون سينماي ايران، سينماي آمريکا، تئاتر ايران، سينماهاي تهران، سالن هاي تئاتر تهران، عکس و نقد است. در بخش تئاتر ايران اين سايت نمايش هايي که در سالن هاي مختلف روي صحنه هستند، معرفي مي شوند.

سايت سالن هاي تئاتر تهران نيز به معرفي مشخصات و جايگاه تالارهاي نمايشي به منظور اطلاع رساني بيشتر به مخاطب براي انتخاب سالن مورد علاقه خود، مي پردازد. در بخش وبلاگ هاي هنري اين سايت، علاقمندان مي توانند وبلاگ خويش يا ديگر اشخاصي را که به مقوله هنر در شاخه هاي مختلف پرداخته اند معرفي و به اين سايت لينک کنند.

اما سايت گيشه از معدود سايت هاي ايراني است که به فعاليت اقتصادي در اينترنت مشغول است. در بخش تئاترهاي تهران اين سايت، مراجعه کنندگان مي توانند بليت نمايش مورد علاقه خود را از طريق اينترنت رزرو کنند. اين مورد تنها نمونه از کارکرد اينترنت در زمينه جلب مخاطب و کمک به اقتصاد تئاتر است.

وبلاگ ها:

علاقمندان به هنر تئاتر در ايران نيز با راه اندازي و يا استفاده از فضاهاي رايگان اينترنتي به ارائه نظرات و يا اخبار و اطلاعات تئاتري مورد علاقه خود مي پردازند و در اين راه نيز مخاطبان بسياري را از چند و چون فعاليت هاي گروه هاي مختلف آگاه مي سازند.

از وبلاگ هاي تئاتري که توسط دوستداران اين هنر ايجاد شده است مي توان به پرده نمايش ، جن تئاتر شهر ، گروه نمايشي تهمتن ، تئاتر همين و تمام و وبلاگ TIATR... اشاره کرد. نويسندگان اين وبلاگ ها علاوه بر انعکاس رويدادها و نظرات تئاتري خود، نوشته هايي رادرموردمسائل مختلف شخصي و اجتماعي در اين وبلاگ ها منتشر مي کنند که در نوع خود جالب توجه است.

يکي از وبلاگ هايي که در ماههاي اخير توانسته علاقمندان بسياري را با خود همراه کند، وبلاگ زائر است که توسط اعضاي گروه پرچين در محيط پرشين بلاگ ايجاد شد. اين گروه توانستند از اين طريق علاوه بر معرفي اعضاي خود مخاطب را از چگونگي اجرا و يا مشکلات کار نمايش، آگاه کنند.

نشريات الکترونيکي:

مجلات اينترنتي متعددي هستند که بخشي از فعاليت خود را به هنر تئاتر اختصاص داده و ستون هايي را براي ارائه اخبار، فعاليت ها و نقد هاي نمايشي در نظر گرفته اند. در اين خصوص مي توان به هفته نامه پندار ، دو هفته نامه هفت سنگ و هفته نامه کاپوچينو اشاره کرد.

هم چنين در چند سال گذشته خبرگزاري هاي اينترنتي چون مهر ، ايسنا ، ايلنا و فارس در بخش هاي فرهنگي و هنري خود فعالانه تمامي اخبار تئاتر ايران را پوشش مي دهند و تا حدي خلاء انتشارنيافتن اخبار تئاتر ايران را در اينترنت پر مي کنند.

در انتها:

اکثر سايت هاي اينترنتي که براي معرفي تئاتر ايران شکل گرفته اند از يک مشکل مشترک رنج مي برند و آن زبان مورد استفاده در اين سايت ها است. بيشتر اين سايت ها به زبان فارسي طراحي شده اند که اين امر باعث مي شود اطلاعات درون اين سايت ها به درد مخاطباني غير ايراني نخورد. بايد بدانيم که زبان دنياي اينترنت انگليسي است و گروه هاي معتبر جهان سايت هاي خود را به زبان انگليسي هم طراحي مي کنند که براي همگان قابل استفاده باشد.

در مجموع بايد گفت که تاکنون سايت تخصصي و جامعي به زبان بين المللي که هدف آن اطلاع رساني دقيق از تئاتر و هنرمندان آن، کمک به جلب مخاطبان ايراني و غير ايراني براي تئاتر، ايجاد ارتباط با خارج از مرزها و شکوفايي اقتصادي تئاتر ايران باشد، راه اندازي نشده است. اين خلاء در تئاتر ايران با توجه به فراگيري پديده اينترنت بسيار محسوس است وبا يد براي ان چاره اي انديشيد.