آنچه سبب تقویت مهارت فهم آیات قرآن می‌شود

پارسینه-گروه فرهنگی: گوش فرا دادن و سکوت هنگام شنیدن آیات قرآن، یکی دیگر از آداب تلاوت است.

وقتی قاری، قرآن می‌خواند و یا از رادیو، ضبط صوت و یا دستگاه پخش، قرآن پخش می‌شود، کسانی که صدای قرائت قرآن را می‌شنوند شایسته است به آیات قرآن گوش فرادهند و سکوت کنند. این دستور خداوند است که در قرآن کریم آمده است:

«وَإِذَا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُواْ لَهُ وَأَنصِتُواْ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ؛ و چون قرآن خوانده شود گوش بدان فرا دارید و خاموش مانید امید که بر شما رحمت آید». (اعراف، 204)

با سکوتت نغمه قرآن شنو/ آنچه می‌گوید به گوش جان شنو

در آیه‌ای که ذکر شد خداوند متعال ما را به دو چیز امر می‌کند: «اِسْتَمِعُواْ لَهُ» و «وَأَنصِتُواْ». بنابراین هنگام قرائت قرآن، شنوندگان دو کار باید انجام دهند: استماع و انصات.

«استماع» به معنی شنیدن است در حالی که به معنا و مفهوم کلام نیز توجه شود. یعنی شنیدن با «میل قلبی»؛ به این جهت شنیدن تنها به معنی استماع نیست.

«انصات» نیز سکوتی است که همراه با «توجه» به گفتار الهی باشد. بنابراین همه مسلمانان وظیفه دارند هنگام قرائت قرآن به آیات الهی کاملاً گوش فرادهند و ساکت باشند و در این حال به معانی آیاتی که تلاوت می‌شود توجه کنند. در این صورت، مشمول رحمت خداوند می‌گیرند.

انصتوا را گوش کن خاموش باش/ چون زبان حق نگشتی گوش باش

توفیق بعضی از عبادت‌ها نصیب همه نمی‌شود، زیرا آنان از پاداش فراوان آن عبادت اطلاعی ندارند. از جمله این عبادت‌ها، استماع قرآن کریم است.

در زمینه فضیلت استماع کلام خدا، از امام چهارم زین‌العابدین علیه‌السلام روایتی رسیده است که فرمود: «مَن اِستَمَعَ حَرفاً مِن کِتابِ‌اللهِ عَزَّوَجَلَّ مِن غَیرِ قَرائَةٍ کِتابَ اِللهُ لَهُ حَسَنَةً وَ مَحا عَنهُ سَیِئَةً وَ رَفَعَ لَهُ دَرَجَةً؛ کسی که حرفی از کتاب خدا را بشنود بدون اینکه خود قرائت کند، خداوند برایش حسنه‌ای می‌نویسد و یکی از گناهان او را محو می‌کند و مقام او را یک درجه بالا می‌برد.» (اصول کافی، ج 2، باب «ثواب قرائة القرآن»، ص 448)

در فضیلت استماع قرآن روایت دیگری از امام علی علیه‌السلام نقل شده است که فرمود:

هر کس آیه‌ای از قرآن را استماع کند برای او بهتر است از یک ثبیر (کوه بزرگی است در یمن). (بحارالانوار، ج 89، ص 20).