.svg)
چرا نظرسنجی ها در انتخابات به حقیقت نزدیک نبود؟
پارسینه: افكار عمومی یكی از جنجالی ترین موضوعات در علوم اجتماعی است. موضوعی که برخاسته از ضمیر باطن یك ملت و نوعی واكنش مردم است...
حرا : افكار عمومی یكی از جنجالی ترین موضوعات در علوم اجتماعی است. موضوعی که برخاسته از ضمیر باطن یك ملت و نوعی واكنش مردم است نسبت به موضوعی كه در سرنوشت آنها تاثیر می گذارد.
مطالعه افكار عمومی و شناخت آن كه ارتباط نزدیكی به شناخت مردم دارد، از قرن ها پیش مورد توجه سیاستگزاران بوده است.
به دنبال آن از ده ها سال پیش در كشورهای مردم سالار جهان تبدیل به یك مسئله موثر و با اهمیت شده است و مردم و حكومت های این گونه كشورها هر روز جایگاه والاتری برای آن قائل می شوند.
نظر سنجی انتخاباتی
در واقع باید گفت این گونه كشورها همواره براساس نظرات مردم به تصمیم گیری می پردازند و یا اقدامات خود را اصلاح می کنند.
به عنوان مثال موسسه گالوپ در آمریکا یک نهاد معروف و معتبر برای نظر سنجی افکار عمومی است که نتایج نظرسنجی های آن کمترین درصد خطا را دارد و در بزرگترین انتخابات امریکا یعنی انتخابات ریاست جمهوری نتیجه را کاملا درست پیش بینی می کند.
در آستانه انتخابات یازدهم در کشور نیز اما بازار نظر سنجی ها از افکار عمومی داغ داغ بود با این حال پایان انتخابات و مشخص شدن نتیجه نشان داد نظر سنجی ها در ایران هرگز حتی نزدیک به حقیقت هم نیستند.
نگاهی به نظر سنجی های انجام شده در سطح رسانه ها و حتی نهادهای اطلاعاتی نشان می دهد که پیروزی حسن روحانی نظرسنجی ها را بی اعتبار کرد.
حسن روحانی در حالی با کسب بیش از 50 درصد آرا پیروز انتخابات یازدهم شد، که در نظر سنجی هایی که از سوی برخی رسانه ها بصورت روزانه در فضای رسانه ای کشور پمپاژ می شد، محمدباقر قالیباف با اختلاف زیاد در صدر نظرسنجی ها قرار داشت.
به عنوان مثال، خبرگزاری مهر چند روز مانده به انتخابات نوشت: بر اساس این نظرسنجی که توسط یک نهاد معتبر روز چهارشنبه در مراکز استان های سراسر کشور انجام شده است، محمدباقر قالیباف همچنان پیشتاز است و بین حسن روحانی، محسن رضایی، علی اکبر ولایتی و سعید جلیلی برای راهیابی به دور دوم به صورت فشرده و تنگاتنگ رقابت وجود دارد.
نتایج به دست آمده به این شرح بود: محمدباقر قالیباف: 29.3 درصد، حسن روحانی: 19.1 درصد، محسن رضایی: 17.8 درصد، علی اکبر ولایتی: 12.4 درصد، سعید جلیلی: 11 درصد، سیدمحمد غرضی: 2 درصد.
خبرگزاری تسنیم نیز تنها دو روز قبل از برگزاری انتخابات با ارسال گسترده یک پیامک مدعی شد، قالیباف در صدر نظرسنجی‌های عمومی قرار دارد.
اما چرا نظر سنجی ها در انتخابات یازدهم فاقد هر گونه حقیقت بود؟ این سوالی است که پاسخ به آن می تواند شبهات در خصوص نظر سنجی ها را بر طرف کند چرا که بسیاری این نظر سنجی ها را نظر سازی می داند نه سنجش افکار عمومی.
نکته اول که باید به آن توجه کرد این است که نظر سنجی ها در کشور علمی نیست و مبنا و پایه و اساس علمی ندارد و اساسا معرف کل جامعه آماری نیست. نظر سنجی های موسسه های مشهور آماری از طریق نمونه گیری صحیح از اقشار مختلف مردم انجام می شود و این در حالی است که در ایران با وجود یک دست نبودن جامعه تنها از قشر خاصی نظر سنجی می شود.
به عنوان مثال نظر سنجی ها در فضای مجازی تنها معرف نظر کسانی است که به اینترنت دسترسی دارند و مسلما این افراد درصد ناچیزی و در عین حال با ویژگی های خاصی از جامعه را تشکیل می دهند.
از سوی دیگر منابع نظر سنجی ها اکثرا رسانه های همسو با جریان خاص بودند .به عنوان مثال شهردار تهران با در دست داشتن قدرت رسانه ای بیشتر پیشتاز نظر سنجی اکثر رسانه هایی بود که در اختیار داشت و این در حالی بود که حسن روحانی اصلا رسانه قابل ذکر و مشخصی نداشت تا نظر سنجی انجام دهد.
به همین دلیل نتیجه انتخابات یازدهم مانند بازی فوتبال به دقیقه 90 کشیده شد و همه سیاسیون را شگفت زده کرد.
نکته قابل توجه دیگر اینجا بود که اکثر نظر سنجی ها قبل از مناظرات طراحی شده بود و این در حالی بود که بعد از مناظرات ولایتی رای منفی جلیلی را چند برابر کرد و تقابل روحانی با قالیباف نیز باعث ریزش رای های شهردار تهران شد. نکاتی که هرگز در نظر سنجی ها به آن توجهی نشده است.
آنچه مسلم است، مشكلات حاصل از جنبه های فنی و روش شناسی، اوضاع و شرایط موجود در جامعه، حساسیت نسبت به نظرسنجی در بین مردم، بی توجهی و اهمیت نداشتن افكار عمومی برای مسئولان و مردم، ضعف در توجیه مردم در خصوص پژوهش نظرسنجی، استفاده از شیوه نمونه گیری و روش های آماری كه اگر غلط باشد، نتایج غلطی را به بار می آورد، از دیگر نکات مهمی است که در گرد آوری یک نظر سنجی باید مورد توجه قرار گیرد تا بتوان به نظر سنجی به عنوان معرف نظر افکار عمومی اعتماد کرد.
مطالعه افكار عمومی و شناخت آن كه ارتباط نزدیكی به شناخت مردم دارد، از قرن ها پیش مورد توجه سیاستگزاران بوده است.
به دنبال آن از ده ها سال پیش در كشورهای مردم سالار جهان تبدیل به یك مسئله موثر و با اهمیت شده است و مردم و حكومت های این گونه كشورها هر روز جایگاه والاتری برای آن قائل می شوند.
نظر سنجی انتخاباتی
در واقع باید گفت این گونه كشورها همواره براساس نظرات مردم به تصمیم گیری می پردازند و یا اقدامات خود را اصلاح می کنند.
به عنوان مثال موسسه گالوپ در آمریکا یک نهاد معروف و معتبر برای نظر سنجی افکار عمومی است که نتایج نظرسنجی های آن کمترین درصد خطا را دارد و در بزرگترین انتخابات امریکا یعنی انتخابات ریاست جمهوری نتیجه را کاملا درست پیش بینی می کند.
در آستانه انتخابات یازدهم در کشور نیز اما بازار نظر سنجی ها از افکار عمومی داغ داغ بود با این حال پایان انتخابات و مشخص شدن نتیجه نشان داد نظر سنجی ها در ایران هرگز حتی نزدیک به حقیقت هم نیستند.
نگاهی به نظر سنجی های انجام شده در سطح رسانه ها و حتی نهادهای اطلاعاتی نشان می دهد که پیروزی حسن روحانی نظرسنجی ها را بی اعتبار کرد.
حسن روحانی در حالی با کسب بیش از 50 درصد آرا پیروز انتخابات یازدهم شد، که در نظر سنجی هایی که از سوی برخی رسانه ها بصورت روزانه در فضای رسانه ای کشور پمپاژ می شد، محمدباقر قالیباف با اختلاف زیاد در صدر نظرسنجی ها قرار داشت.
به عنوان مثال، خبرگزاری مهر چند روز مانده به انتخابات نوشت: بر اساس این نظرسنجی که توسط یک نهاد معتبر روز چهارشنبه در مراکز استان های سراسر کشور انجام شده است، محمدباقر قالیباف همچنان پیشتاز است و بین حسن روحانی، محسن رضایی، علی اکبر ولایتی و سعید جلیلی برای راهیابی به دور دوم به صورت فشرده و تنگاتنگ رقابت وجود دارد.
نتایج به دست آمده به این شرح بود: محمدباقر قالیباف: 29.3 درصد، حسن روحانی: 19.1 درصد، محسن رضایی: 17.8 درصد، علی اکبر ولایتی: 12.4 درصد، سعید جلیلی: 11 درصد، سیدمحمد غرضی: 2 درصد.
خبرگزاری تسنیم نیز تنها دو روز قبل از برگزاری انتخابات با ارسال گسترده یک پیامک مدعی شد، قالیباف در صدر نظرسنجی‌های عمومی قرار دارد.
اما چرا نظر سنجی ها در انتخابات یازدهم فاقد هر گونه حقیقت بود؟ این سوالی است که پاسخ به آن می تواند شبهات در خصوص نظر سنجی ها را بر طرف کند چرا که بسیاری این نظر سنجی ها را نظر سازی می داند نه سنجش افکار عمومی.
نکته اول که باید به آن توجه کرد این است که نظر سنجی ها در کشور علمی نیست و مبنا و پایه و اساس علمی ندارد و اساسا معرف کل جامعه آماری نیست. نظر سنجی های موسسه های مشهور آماری از طریق نمونه گیری صحیح از اقشار مختلف مردم انجام می شود و این در حالی است که در ایران با وجود یک دست نبودن جامعه تنها از قشر خاصی نظر سنجی می شود.
به عنوان مثال نظر سنجی ها در فضای مجازی تنها معرف نظر کسانی است که به اینترنت دسترسی دارند و مسلما این افراد درصد ناچیزی و در عین حال با ویژگی های خاصی از جامعه را تشکیل می دهند.
از سوی دیگر منابع نظر سنجی ها اکثرا رسانه های همسو با جریان خاص بودند .به عنوان مثال شهردار تهران با در دست داشتن قدرت رسانه ای بیشتر پیشتاز نظر سنجی اکثر رسانه هایی بود که در اختیار داشت و این در حالی بود که حسن روحانی اصلا رسانه قابل ذکر و مشخصی نداشت تا نظر سنجی انجام دهد.
به همین دلیل نتیجه انتخابات یازدهم مانند بازی فوتبال به دقیقه 90 کشیده شد و همه سیاسیون را شگفت زده کرد.
نکته قابل توجه دیگر اینجا بود که اکثر نظر سنجی ها قبل از مناظرات طراحی شده بود و این در حالی بود که بعد از مناظرات ولایتی رای منفی جلیلی را چند برابر کرد و تقابل روحانی با قالیباف نیز باعث ریزش رای های شهردار تهران شد. نکاتی که هرگز در نظر سنجی ها به آن توجهی نشده است.
آنچه مسلم است، مشكلات حاصل از جنبه های فنی و روش شناسی، اوضاع و شرایط موجود در جامعه، حساسیت نسبت به نظرسنجی در بین مردم، بی توجهی و اهمیت نداشتن افكار عمومی برای مسئولان و مردم، ضعف در توجیه مردم در خصوص پژوهش نظرسنجی، استفاده از شیوه نمونه گیری و روش های آماری كه اگر غلط باشد، نتایج غلطی را به بار می آورد، از دیگر نکات مهمی است که در گرد آوری یک نظر سنجی باید مورد توجه قرار گیرد تا بتوان به نظر سنجی به عنوان معرف نظر افکار عمومی اعتماد کرد.
ارسال نظر