تشییع پیکر محمد زهرایی با پیشنهاد پایه‌گذاری جایزه‌ای به‌نام او

در مراسم تشییع پیکر محمد زهرایی که امروز (چهارشنبه، 29 مردادماه) ‌برگزار شد، پیام علی جنتی - وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی - خوانده شد. جنتی در این پیام، درگذشت زهرایی را تسلیت گفته و با اشاره به این موضوع که خود دوست داشته در این مراسم حضور داشته باشد و به دلیل برگزاری جلسه هیأت دولت این امکان را پیدا نکرده است‌، اهتمام 50 ساله این ناشر به نشر آثار ادبی و هنری را در ذهن فرهنگ‌دوستان ثبت و ضبط‌شده دانسته بود.

در ادامه پیام حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمد خاتمی خوانده شد که در آن آمده بود: «جناب آقای زهرایی که خدایش رحمت کند،‌ یکی از چهره‌های ارزنده فرهنگ، ادب و نشر کشور رخ در نقاب خاک کشید. از خداوند قادر متعال برای این عزیز‌، غفران و رحمت الهی آرزو می‌کنم. داغ او بر دل اهالی فرهنگ و نشر سوزان‌تر است.»

در این مراسم همچنین محمود آموزگار - دبیر اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان تهران - پیام این اتحادیه را خواند که در آن آمده بود: «محمد زهرایی خدمت‌گزار دیرینه صنعت نشر درگذشت. نزدیک به 50 دهه تلاش او در عرصه نشر از او ناشری توانمند با دنیایی تجربه و دانش ساخته بود که با مرگ پرمعنا در سن 65 سالگی پشت میز کار خود از دنیا رفت. او با آثار گزیده‌ای که منتشر می‌کرد، بر سطح کیفی کتاب افزود و میزان توقع مخاطب را بالا برد. این شکل اثرگذاری او برای همیشه ثبت خواهد شد و در حافظه‌ها خواهد ماند.»

در مراسم تشییع پیکر محمد زهرایی، احمد مسجدجامعی، - عضو شورای شهر تهران - نیز با ابراز تسلیت، عنوان کرد: فوت محمد زهرایی برای همه ما خیلی غیرمنتظره بود. زهرایی آدم بزرگی بود و در طول زندگانی خودش خیلی بزرگی‌ها را نشان داد و خیلی از بزرگان را به عرصه آورد. هنرش پر کردن شکاف‌ها بود و پیوند نسل‌ها و رشته‌ها. او کتاب را به عنوان پایه فرهنگ انتخاب کرد که انتخاب بسیار درستی بود. برای اجرای کارش صنعت را به خدمت گرفت. با حوزه صنعت چاپ و همه جزییاتش آشنا بود و از این امکان استفاده می‌کرد. او هنر را در گسترده‌ترین صورت خودش به حوزه کتاب آورد.

مسجدجامعی ادامه داد: یک بخش جدانشدنی از همه آثاری که زهرایی تولید می‌کرد‌، وجه هنری‌اش بود؛ از انتخاب رنگ‌، کاغذ،‌ طرح‌،‌ تا همه چیز. او یک بار کاغذی را آورده بود که می‌گفت آن را از روستاهای هند گرفته که منشأ این کاغذ ساقه برنج است. او حتا می‌خواست تلاش کند کتاب را با پوست آهو چاپ کند. سنت قدیم و جهان امروز را می‌شناخت و سنت کهن را با روح جهان امروز می‌آمیخت.

وزیر ارشاد دولت خاتمی همچنین عنوان کرد: زهرایی می‌گفت که با «حافظ به سعی سایه» آغاز کرده است و می‌گفت این حافظ آن‌قدر برکت داشت که به همه زندگی من برکت بخشید. او هرگز از سختی‌ها نمی‌گفت. همیشه دنبال یک راه حل بود. ذهن خلاقی داشت و این نسل‌ها را به هم وصل می‌کرد.

مسجدجامعی زهرایی را شخصیتی منحصر به فرد خواند و گفت: کتاب‌فروشی او نه تنها یک پاتوق بود؛ بلکه شخصیت منحصر به فرد او به گونه‌ای بود که همه می‌توانستند دور او جمع شوند. او یک ناشر معیار‌، یک شخصیت معیار و یک فرهنگی معیار بود و می‌توان از مکتبی به نام «مکتب زهرایی» سخن گفت. او هیچ‌گاه از حوزه کتاب فاصله نگرفت و نشر را در همان شکل خصوصی‌اش ادامه داد و عمری را به پای آن گذاشت. امیدوارم فرزندان او هم که این راه را انتخاب کرده‌اند، دنباله‌رو او باشند.

او همچنین گفت: من پیشنهادی را مطرح کردم و امیدوارم این پیشنهاد تا چهلم زهرایی اجرا شود. ما جوایزی داریم که به نام شخصیت‌های هنری و ادبی پایه‌گذاری می‌شود. زهرایی هم شخصیتی مدنی است و ما می‌توانیم او را با جایزه‌ای به همین نام ماندگار کنیم. ما می‌توانیم دوسالانه‌ای به نام او طراحی کنیم و کسانی را که به این مسیر می‌روند، شناسایی و تقدیر کنیم.