اولین موفقیت توفیقی در صحن پارلمان ؟

آرمان: خط و نشان‌های مخالفان جعفر توفیقی در اولین گام با شکست مواجه شد؛ جایی که نمایندگان مجلس به دو فوریت طرح تعیین حدود و اختیارات سرپرست وزارتخانه‌ها رای ندادند؛ طرحی که به طور مشخص برای محدود کردن اختیارات جعفر توفیقی در وزارت علوم به صحن علنی آورده شده بود. چه آن که هم موافقان و هم مخالفان این طرح نیز تاکید داشتند تغییرات اخیر در وزارت علوم موجبات ارائه چنین طرحی را فراهم کرده است.

در حالی که به نظر می‌رسد معرفی توفیقی به عنوان وزیر پیشنهادی علوم به مجلس قطعی باشد، عدم رای‌آوردن این طرح در صحن می‌تواند امیدها را برای احتمال رای‌آوری او افزایش دهد آن هم در شرایطی که اصولگرایان تندرو و چهره‌های نزدیک به این طیف سعی دارند تا با مطرح کردن دوباره اتفاقات سال88 مانع انتخاب توفیقی به عنوان وزیر علوم دولت یازدهم شوند.

طرحی با ابعاد سیاسی

بسیاری از ساکنان بهارستان امیدوار بودند که حسن روحانی بعد از رای نیاوردن جعفر میلی‌منفرد فردی نزدیک‌تر به جناح اصولگرا را برای قرار گرفتن در راس وزارت علوم معرفی کند. روحانی اما بلافاصله به سراغ جعفر توفیقی رفت و حکم سرپرستی را به نام او امضا کرد. چند روز بعد نیز توفیقی خود تاکید کرد که اولین گزینه برای معرفی به مجلس است. گزینه‌ای که این روزها دستورات و عزل و نصب‌های او در وزارت علوم اعتراضاتی را در طیف‌های تندرو اصولگرا برانگیخته است. با این حال مشکل این دست گروه‌ها با جعفر توفیقی بیش از آن که مبنای مدیریتی داشته باشد ابعاد سیاسی دارد. چه آن که طرح دوفوریتی تعیین حدود و اختیارات سرپرست وزارتخانه‌ها بلافاصله بعد از انتصاب توفیقی در وزارت علوم و پیش از آغاز روند تغییرات در این وزارتخانه در مجلس مطرح شد. بر اساس این طرح قرار بود سرپرستان وزارتخانه‌ها در طول سه ماه فعالیتی که در این دستگاه‌ها دارند، اجازه عزل و نصب و همچنین اعمال تغییرات در مصوبات وزیر پیشین را نداشته باشند. امضاکنندگان طرح یاد شده از جمله محمدمهدی زاهدی بر نگرانی برخی از نمایندگان از تغییرات احتمالی توفیقی در وزارت علوم به عنوان یکی از دلایل اصلی ارائه این طرح تاکید کرده‌اند. در همین حال مخالفان توفیقی می‌گویند او به جای کلید با «داس» وارد وزارت علوم شده و حتی کسانی چون عبدالوحید فیاضی، سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس گفته‌ است که «توفیقی نه تنها داس بلکه قمه در دست گرفته.»

اولین ایستادگی مجلس

در این شرایط داغ‌ترین بحث جلسه روز گذشته مجلس طرح دوفوریتی به منظور ممنوع شدن عزل و نصب در وزارتخانه‌ها توسط سرپرست بود که نهایتا پس از اتمام راي‌گيري با 112راي موافق، 73راي مخالف و 12راي ممتنع نتوانست دوسوم از مجموع 219 نماينده حاضر را به خود اختصاص دهد و يك‌ فوريت اين طرح به راي گذاشته شد. پس از راي‌گيري يك فوريت طرح مذكور نظر موافق نمايندگان را اخذ كرد. موافقان این طرح بر این نظر بودند که سرپرستان وزارتخانه‌ها به دلیل محدود بودن دوره کاری‌شان در سه ماه نباید دست به تغییر و تحول و همچنین تصویب آیین‌نامه‌ها بزنند. در مقابل مخالفان طرح همچون سیدحسین نقوی حسینی و ایرج ندیمی معتقد بودند که طرح تعيين حدود اختيارات سرپرستان دخالت آشكار در اختیارات قوه مجريه است و نمی‌تواند متناسب با قانون باشد. بدین ترتیب با رای آوردن یک فوریت این طرح، می‌توان پیش‌بینی کرد که تصویب و اجرایی شدن آن چندان با دوران سرپرستی توفیقی در وزارت علوم همزمان نخواهد شد اما سوال اساسی که مخالفان جعفر توفیقی هنوز جوابی به آن نداده‌اند این است که حجم تغییرات ایجاد شده توسط سرپرست وزارت علوم چقدر بوده که آنها را مجبور به ارائه طرحی برای محدود کردن اختیارات سرپرستان وزارتخانه‌ها کرده است؟

حجم تغییرات در وزارت علوم

در حالی که مخالفان جعفر توفیقی همچون لاله افتخاری معتقدند شورای عالی انقلاب فرهنگی باید با عزل و نصب‌ در دانشگاه‌ها برخورد کند و لازم است که مصوبات توفیقی لغو شود، نگاهی به اقدامات سرپرست وزارت علوم در هفته‌های گذشته نشان می‌دهد که اصولگرایان تندرو برای کنار زدن وی رو به نوعی بزرگنمایی آورده‌اند. اکنون در حالی از تغییرات گسترده در دانشگاه‌های کشور و وزارت علوم سخن به میان می‌آید که در میان نزدیک به 400 دانشگاه تنها 2 رئیس تغییر کرده‌اند؛ محمد اسماعیل همدانی گلشن، رئیس دانشگاه صنعتی اصفهان و صدرالدین شریعتی رئیس دانشگاه علامه طباطبایی. به عبارت دیگر تغییرات گسترده‌‌ای که مدنظر مخالفان توفیقی است تنها شامل 5/0درصد دانشگاه‌های ایران می‌شود. این در حالی است که توفیقی رسما تاکید کرده که در حال حاضر تصمیم بر تغییرات گسترده در دانشگاه‌ها ندارد و غیر از این دو مورد تا قبل از رای اعتماد در مجلس تغییراتی انجام نخواهد شد.

گزارش‌های متفاوت از یک جلسه مشترک

پس از برگزاری اولین جلسه اعضای کمیسیون تحقیقات و آموزش مجلس با سعدا... نصیری ‌قیداری، معاون حقوقی و امور مجلس وزارت علوم، تحقیقات و فناوری وی در مورد عزل و نصب‌های اخیر سرپرست وزارت علوم و اعتراض نمایندگان مجلس به این اقدامات، اظهار داشت: «بنده بعدازظهر روز یکشنبه 10 شهریور در کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس بودم که برخی از نمایندگان اعتراض خود را به این عزل و نصب‌ها اعلام داشتند. بنده اعتراض برخی از اعضای کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس را در همان شب یکشنبه به سرپرست وزارت علوم رساندم اما برخی از این اطلاعات مستند نیست.» او همچنین توضیح داده که «برخی از این نمایندگان می‌گویند که سرپرست وزارت علوم بورسیه‌ها را تعلیق کرده در حالی که اینطور نیست چون در دستور آقای توفیقی نیز عنوان شده که بورسیه‌های جدید متوقف و بررسی شود و آنهایی که از قبل بورسیه بودند به همین روال باقی خواهند ماند.» نصیری‌قیداری گفته در این جلسه به برخی از ابهامات نمایندگان در خصوص اتفاقات رخ داده در وزارت علوم پاسخ داده است، در حالی که عبدالوحید فیاضی، سخنگوی کمیسیون تحقیقات و آموزش مجلس می‌گوید بعد از حضور معاون حقوقی و امور مجلس وزارت علوم در جلسه روز یکشنبه با این کمیسیون و «هشدار شدیداللحن» رئیس و اعضای کمیسیون به او در خصوص عزل و نصب‌های این وزارتخانه، نصیری‌قیداری گفت «بنده دفاعی در این رابطه ندارم، ولی انتقادات را به آقای توفیقی منتقل می‌کنم.» این در حالی است که نصیری قیداری خود در گفت‌وگویی با خبرگزاری فارس به دفاع تمام قد از اقدامات توفیقی پرداخته و توضیح داده که این دفاعیات را در جلسه یادشده نیز ارائه کرده است. با این وضعیت در حالی که به نظر می‌رسد رایزنی‌های اولیه برای جلب نظر مثبت نمایندگان به انتخاب جعفر توفیقی به عنوان وزیر علوم آغاز شده است، تحرکات مخالفان او نیز شدت بیشتری گرفته؛ مخالفانی که البته در اولین قدم نتوانستند با تصویب طرح دو فوریتی خود توفیقی را در مقام سرپرستی وزارت علوم محدود کنند. نکته مهم این است که چنین محدودیتی تاکنون برای سرپرست‌های وزارتخانه‌ها در هیچ دوره‌ای وجود نداشت. رای نیاوردن این طرح را شاید بتوان اولین گام‌های موافقان توفیقی در مجلس برای انتخاب او به عنوان وزیر علوم دولت یازدهم دانست.