تلويزيون از جان فوتبال چه مي خواهد؟!

داستان ورود فوتبال به كارخانه سريال سازي تلويزيون، به سال 77 و سريال «به سوي افتخار» شبكه سه باز مي گردد؛ سريالي كه سرآغاز پيوند ورزش با شبكه سه بود و سيروس مقدم كارگردان خوشنام اين روزهاي تلويزيون، به عنوان نخستين تجربه سريال سازي آن را ساخت. مضمون اصلي اين سريال، داستان هميشگي تقابل خير و شر بود كه اين بار پا به زمين چمن گذاشته است.

«به سوي افتخار» ماجراي دو تيم «اميد» و «خورشيد» بود كه «داريوش ارجمند» در نقش مربي تيم «اميد»، نماد جوانمردي و اخلاق گرايي در ورزش را به تصوير مي كشيد.

در سوي ديگر داستان تيم «خورشيد» با مربيگري سياوش طهمورث قرار داشت؛ يك ضدقهرمان به تمام عيار و مربي بدطينت ورزشي كه به هر حقه و بهانه اي مي خواست به اهداف خود برسد.

هرچند سيروس مقدم در سريال هاي بعدي خود از فوتبال دست كشيد و سراغ ديگر موضوعات اجتماعي رفت، اما فوتبال و اسرار پشت پرده آن در سريال هاي بعدي يعني «در مسير زاينده رود»، «سه پنج دو» و «پژمان» بار ديگر جان گرفتند.

12 سال بعد از «به سوي افتخار»، اين بار نوبت حسن فتحي كارگردان نام آشناي سريال هاي ماندگار «شب دهم»، «ميوه ممنوعه»، «مدار صفر درجه»، «اشك ها و لبخندها» و ... بود كه به سراغ فوتبال برود. او داستان خود را از فوتباليستي مغرور آغاز كرد كه به اصفهان مي آيد و ناخواسته و به خاطر غرور بي جايي كه دارد، «قاتل» مي شود و حالا مجبور است براي حفظ زندگي خود از «منيّت» و «تكبر» خود بگذرد و براي رهايي از چوبه دار «عذرخواهي» كند.

از مضمون اجتماعي اين سريال كه بگذريم، در بخش هايي از آن گاه به زبان كنايه كه ويژگي سريال هاي فتحي است، نگاهي به اتاق تاريك اسرار فوتبال انداخته شده و گوشه هايي از «زد وبندها و بده بستان هاي» متداول در اين ورزش بازگو مي شود.

نمي توان از اين سريال نام برد و بازي به يادماندني بازيگراني چون مهدي سلطاني، حسين محجوب و حتي پرديس افكاري را فراموش كرد كه به خوبي در نقش و لهجه اصفهاني ها فرو رفتند؛ هرچند كه برخي مخاطبان اصفهاني از اينكه لهجه اصفهاني به درستي ادا نشده، گلايه هايي را نثار سازندگان اين سريال كردند.

در بخش هايي از اين سريال برخي بازيكنان فوتبالي در نقش هاي خود مقابل دوربين بازي كردند كه مي توان به وحيد شمسايي، آرش برهاني و كريم باقري اشاره كرد.

با اين حال تب فوتبال در تلويزيون فروكش نكرد و دو سال پيش دستمايه يك سريال طنز با نام «سه پنج دو» شد؛ سريال طنزي كه حسين سهيلي زاده، كارگردان سريال هاي اجتماعي شبانه تلويزيون اين بار ريسك ساختن آن را بر عهده گرفت و اتفاقا مخاطب نيز با آن همراه شد.

اين سريال به ظاهر طنز نيز از كنايه زدن به حاشيه هاي فوتبال و اسرار پشت پرده آن دست برنداشت و چون زبان طنز را برگزيده بود، هم مردم آن را پسنديدند و هم اهالي فوتبال با آن كنار آمدند.

«سه پنج دو» همچنين اخلاق گرايي در ورزش را هدف اصلي خود قرار داده بود؛ داستان از خانواده «حشمت خان» ميوه فروش شروع مي شد كه پس از مرگ بزرگ خاندان، صاحب همه ميراث او مي شود؛ آنها كه تا پيش از اين يك زندگي معمولي داشتند، تصميم مي گيرند با خريد باشگاه ورزشي تحولي بزرگ در زندگي خود ايجاد كنند. كنايه اصلي اين فيلم به آن دسته از كساني بود كه ميلياردها تومان سرمايه دارند و از سر تفنن و حتي شهرت طلبي وارد وادي فوتبال مي شوند بي آنكه چيزي از فنون آن بدانند.

حالا پس از دو سال وقفه، «پژمان» نشان داد كه فوتبال و دغدغه هايش همچنان قصد جدايي از رسانه تلويزيون را ندارد؛ اختلاف پژمان با همنوعانش، زبان طنزي است كه نقادانه و به عمد انتخاب كرده تا اين بار دنياي خيالي بازيكنان را به آنها گوشزد كند.

بايد و نبايدهايي كه سناريست هاي «پژمان» براي شخصيت اصلي اين قصه كه به عمد سازندگانش «پژمان جمشيدي» ايفاگر آن است، همگي از واقعيت هايي از سبك زندگي قشري از مردم اين جامعه خبر مي دهد كه «پژمان» نماينده آن است.

همين نكته است كه «پژمان» را از ديگر سريال هاي فوتبالي متمايز و به اثري فراگيرتر تبديل كرده، زيرا نويسندگان فقط ورزشكاران و سبك زندگي آنها را هدف نگرفته اند بلكه مي خواهند با اين شيوه، دغدغه هايي پوشالي يك طبقه اجتماعي را گوشزد كند كه زمينه را براي شيوع افزون خواهي به جاي قناعت در جامعه فراهم مي آورد.

حال «پژمان» با همه زبان طنزگونه خود كه گاهي به لودگي طعنه مي زند و گاهي هم همين كارها سبب شده تا كار به مذاق هم صنفان فوتبالي پژمان خوش نيايد، يك سريال پر بيننده اين شب هاي تلويزيون است، سريالي كه باز هم پرده اي از اسرار فوتبال را كنار زد، اما همچنان اين پرده ها و پشت پرده ها به قوت خود باقي است تا همچنان فوتبال جايي در كارخانه سريال سازي تلويزيون داشته باشد.

منبع:بانی فیلم