تنظیم قانون امر به ‌معروف در مجلس

حجت‌الاسلام قندی معاون فرهنگی حوزه‌های علمیه خواهران سراسر کشور و حجت‌الاسلام احمد سالک رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در برنامه «فصل نو» که شب گذشته از شبکه قرآن و معارف سیما پخش شد، به بیان جایگاه امر به معروف و نهی از منکر در حوزه‌های علمیه پرداختند.

حجت‌الاسلام قندی در ابتدا گفت: جایگاه امر به معروف و نهی از منکر در آموزه‌های دینی همانند یکی از واجبات شرعی از جمله نماز و روزه است که هر مکلفی باید آن را انجام دهد. همچنین نماز و روزه و حتی حج، ناظر به رابطه فردی شخص مکلف است اما امر به معروف و نهی از منکر یک واجب اجتماعی و مرتبط با سایر افراد جامعه است.

وی اظهار داشت: هرچند نماز ارتباط دینی افراد با خداوند را توسعه می‌بخشد، اما امر به معروف و نهی از منکر یک وظیفه اجتماعی است که خداوند برعهده افراد نهاده است و تاکید آیات و روایات نسبت به این موضوع نشان از جایگاه والای امر به معروف و نهی از منکر در آموزه‌های دینی دارد.

قندی با بیان اینکه در 12 سوره از قرآن کریم 18 مرتبه مسئله امر به معروف و نهی از منکر اشاره شده است، عنوان کرد: یکی از شرایط امر به معروف و نهی از منکر این است که آمر بداند که مثلاً این فعل معروف است و ناهی هم از حدود آن منهی باخبر باشد.

وی در پاسخ به این سؤال که چرا بر اساس فرمایشات مقام معظم رهبری امر به معروف و نهی از منکر یک واجب فراموش شده تلقی می‌شود، خاطرنشان کرد: با وجود اینکه در برخی از موارد ارزش‌ها روشن است، اما عده‌ای سعی دارند نسبت به شفافیت آنها تأمل کنند تا فردی که قصد امر به معروف و نهی از منکر دارد را تحت تأثیر قرار داده و او نسبت به این موضوع تردید کند.

معاون فرهنگی حوزه‌های علمیه خواهران با تأکید بر اینکه سازوکار قابل توجهی در زمینه امر به معروف و نهی از منکر وجود ندارد. یادآور شد: برخی از افراد با القاء عدم تأثیر امر به معروف و نهی از منکر تلاش می‌کنند افراد را نسبت به این مسئله دلسرد کنند.

وی ادامه داد: هرچند همه ما امر به معروف و نهی از منکر را مطالبه می‌کنیم، همانند اینکه از آثار نماز جماعت می‌گوییم اما تا مادامی که امام جماعت نداشته باشیم که نماز را اقامه کند، چیزی نصیب ما نخواهد شد درباره امر به معروف و نهی از منکر نیز اگر شرایط آن را مهیا نکنیم، به همان اندازه نمی‌توان از آن بهره برد و انتظار داشت.

قندی گفت: عده‌ای برای سست کردن امر به معروف و نهی از منکر در جامعه تلاش می‌کنند معروف را از معروف بودن و منهی را از منهی بودن بیاندازند، بنابراین اگر ذائقه افراد نسبت به امر به معروف و نهی از منکر تغییر یابد، دیگر دعوت به این موضوع نمی‌تواند مؤثر واقع شود، از این رو اگر ما نمی‌توانیم فطرتا خوبی و یا بدی یک مسئله را تشخیص دهیم، باید به دستور شرع توجه کنیم.

حجت الاسلام سالک در ادامه این برنامه اظهار داشت:‌ از طرق مختلفی می‌توان متوجه معروف و منکر شد؛ انسان، صاحب پیامبری درونی به نام عقل است و بر اساس فطرت حرکت می‌کند و در راستای سنت‌های هستی پیش می‌رود همچنین انسان متفکر صاحب ارزش‌ها می‌تواند خوبی و بدی را تشخیص داده و مردم را به سوی آن دعوت کند.

وی با اشاره به ترویج امر به معروف در سطح بین‌الملل، گفت: امروزه با توجه به رشد ابزار تکنولوژی در جهان، دستگاه‌های شیطان‌صفت، بدی‌ها را خوب و خوبی‌ها را بد جلوه داده و نسبت به این موضوع به فرهنگ‌سازی می‌پردازند و به همین دلیل نظارت ملی درباره امر به معروف و نهی از منکر جایگاه ویژه‌ای در جهان پیدا می‌کند.

رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس یادآور شد: فضای حوزه‌های علمیه حرکت به سوی معروف‌ها است و در شرایط کنونی اساتید فن، بزرگان و مدرسین حوزه احکام امر به معروف و نهی از منکر را برای طلاب تدریس می‌کند و حوزه‌های علمیه نیز در این راستا با تکیه بر ابزار تکنولوژی روز حرکت می‌کنند.

وی افزود: فعالیت‌های مراکز پاسخگویی به سؤالات امر به معروف و نهی از منکر اعم از رادیو قرآن، شبکه قرآن و معارف سیما، فعالیت طلاب در حوزه‌ها و ... از جمله فعالیت‌هایی است که در زمینه امر به معروف و نهی از منکر انجام می‌شود.

سالک خاطرنشان کرد: ما در زمینه فرهنگی مجلس، بحث امر به معروف و نهی از منکر را در کارکرد خود فعال کرده‌ایم و مباحث فراوانی در این خصوص مطرح است، لذا نگاه مردم به ما کمک می‌کند و باید زیرساخت‌های فرهنگی کشور تقویت شود تا بتواند پاسخگوی مسائل مردم باشد.

وی گفت:‌حوزه‌های علمیه به ویژه حوزه علمیه قم، یکی از زیرساخت‌های مهم فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران به شمار می‌رود که هرچه تقویت شود، قدرت پاسخگویی آن در معرفی معارف اسلامی قوی‌تر و قدرتمندتر خواهد بود.

سالک با بیان اینکه در حال حاضر 65 هزار مسجد در کل کشور داریم که نیمی از آن امام جماعت ندارد و متناسب با گسترش جوامع ما به 40 هزار مسجد دیگر نیاز داریم، گفت: این سؤال مطرح می‌شود که چه کسی باید امام جماعت‌هایی را در ابعاد مختلف تربیت کرده تا در عرصه اجتماع حضور یابد و این آمار بیانگر این است که تربیت انسان‌ها در مسائل گوناگون از جمله مسئله امر به معروف و نهی از منکر جای کار بسیاری دارد.

وی با بیان اینکه امیدواریم نقیصه ما در خصوص امر به معروف و نهی از منکر در حوزه‌های علمیه برطرف شوند، گفت: ما در تنظیم قانون امر به معروف و نهی از منکر که در آینده توسط کمیسیون فرهنگی صورت خواهد گرفت، تلاش می‌کنیم تا این قضیه به عنوان مشوقی برای حضور در مسائل امر به معروف و نهی از منکر مطرح شود.

در بخش دیگری از این برنامه حجت‌الاسلام قندی اظهار داشت: مهجور بود امر به معروف و نهی از منکر در حوزه‌های علمیه مسئله‌ای است که هرچه نسبت به آن کار کنیم، باز ارزشمند است چرا که امر به معروف و نهی از منکر فقط یک فعالیت لسانی در عصر حاضر نیست بلکه حتی نوشتار و حضور در عرصه مجازی می‌تواند مصادیق امر به معروف به شمار رود.

وی در پاسخ به اینکه چرا مباحثی که در حوزه مطرح می‌شود با مسائلی که در کف جامعه است، تفاوت فاحشی دارد، تصریح کرد: البته تاحدودی باید همینطور باشد، اما باید ریزش معنوی در جامعه صورت گیرد، بدین معنا که معنویت همانند ظرف وسیعی است که افراد صاحب آن با حضور در جامعه آن را از این ظرف لبریز و در جامعه جاری می‌کنند.

وی گفت: ممکن است فردی نزد خود و خدای خویش بر روی شخصیت خود کار کرده باشد و ارتباط معنوی قوی‌ای با خداوند برقرار کند، اما در مواجهه با برخورد دیگران ممکن است مهارت بیان امر به معروف و نهی از منکر را نداشته باشد که باید نسبت به این مقوله تمرین و ممارست صورت بگیرد.

وی در خصوص نهادینه شده امر به معروف و نهی از منکر در حوزه‌ها تصریح کرد: مرکز مطالعات زنان به تعریف معروف‌ها در دانش، پیرامون جنس زن و شفاف‌سازی و معرفی معروف و منکر می‌پردازد.