۷ عامل پرکار بودن «سیروس مقدم»

در کارنامه سیروس مقدم فقط جای یک سریال دفاع مقدس خالی است. او می‌خواست سریال «پایی که جا ماند» را با اقتباس از کتابی به همین نام بسازد، اما امکانات کار برایش مهیا نشد. مقدم وقتی سریالی را به پایان می‌رساند، هنوز عرقش خشک نشده، به فکر کار بعدی می‌افتد. موتور سریال سازی او از سال 77 با اثر «به‌سوی افتخار» روشن شد و بعد از آن، سالی یک یا چند سریال را روانه آنتن کرد. آمار و ارقام نشان می‌دهد بیشترین فعالیت او در سه سال اخیر بوده که هر سال دو سریال را به آنتن رسانده است. سال 89 برای نوروز و تابستان به ترتیب «چاردیواری» و «زیر هشت» را ساخت. سال 90 با دو سریال نوروزی و پاییزی «پایتخت» و« تا ثریا» مهمان خانه‌های مخاطبان شد. «چک برگشتی» و «دیوار» در سال 91 و «پایتخت 2» و «بچه‌های نسبتا بد» در سال جاری نیز دیگر کارهای ساخته شده توسط مقدم است .سیروس مقدم کارگردانی است که به قول خودش کارهای نکرده‌اش از کرده‌اش بیشتر است. آرزوها و رویاهای زیادی دارد و می‌خواهد به همه آنها برسد. او تا سال 88 برای شبکه‌های سه و تهران سریال می‌ساخت؛ اما از چهار سال پیش تاکنون سریال ساز ثابت شبکه یک شد و به شبکه دیگری نرفت. مدیر شبکه یک ضمن دفاع از پرکار بودن سیروس مقدم می‌گوید: «ما نباید مناسبت‌ها را در اختیار کسانی بگذاریم که تا حالا در تلویزیون کار نکرده‌اند. مناسبت‌ها را در اختیار کسانی قرار می‌دهیم که تجربه دارند و مردم با کارشان آشنا هستند. این کار هوشمندی تلویزیون است. البته این نکته به آن معنا نیست که ما هیچ طرح دیگری نمی‌خوانیم. اگر قرار باشد در رقابت بین دو فیلمساز، یکی را انتخاب کنیم، طبیعی است سراغ باتجربه‌ها برویم.»

علاوه بر این که مدیران نظر مثبتی روی مقدم دارند، نظرسنجی‌ها هم نشان می‌دهد که او با فاصله زیادی از بقیه جلوتر است؛ مثلا در برنامه «سین مثل سریال» 12 کار از بین 80 سریال انتخاب شد که چهار تایش را سیروس مقدم ساخته بود. در این مطلب مجموعه دلایل و عواملی را که منجر به «پرکار شدن» این کارگردان شده است، در هفت بند خلاصه کرده‌ایم که از نظرتان می‌گذرد:

1‌ـ‌‌ تنوع ژانر

سیروس مقدم کارگردان یک ژانر و گونه خاص نیست و برای همه مناسبت‌ها سریال می‌سازد. در کارنامه او هم سریال کمدی و بامزه چاردیواری، «پایتخت» و «چک برگشتی» دیده می‌شود و هم سریال‌های پلیسی «دیوار» و «بچه‌های نسبتا بد». او در حوزه اجتماعی هم با کارهای «تا ثریا»، «نرگس» و «رستگاران» نشان داده حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. اگر مقدم فقط به یک ژانر خاص فکر می‌کرد، دامنه کارش محدود می‌شد، ولی در شرایط فعلی هم در ایام نوروز سر و کله‌اش پیدا می‌شود و هم در مناسبت‌های دیگر مثل ماه رمضان و هفته ناجا. او با سریال «نرگس» نشان دادگزینه مناسبی برای 90 شبی‌های فصل تابستان است و می‌تواند با یک داستان پرتعلیق، مخاطب را چند ماه جلوی جعبه جادو بنشاند.

2‌ـ‌‌ پایبندی به رسانه تلویزیون

بسیاری از کارگردان‌هایی که در تلویزیون به موفقیت رسیده‌اند، فیلشان یاد هندوستان کرده و به سمت سینما رفته‌اند، اما سیروس مقدم بعد از ساخت بیست و چند سریال، همچنان تلویزیون را خانه اولش می‌داند و به آن پایبند است. علت اصلی این تعلق خاطر آن است که او در تلویزیون آنچنان دغدغه اقتصادی ندارد و کار خودش را می‌کند. سریالی مثل «بچه‌های نسبتا بد» با ساختار پیچیده‌اش اگر در سینما ساخته می‌شد، مخاطب چندانی پیدا نمی‌کرد، اما تلویزیون اجازه این تجربه‌گرایی را به سیروس مقدم می‌دهد.

3‌ـ‌ انعطاف‌پذیری

سیروس مقدم قوانین نوشته و نانوشته را می‌پذیرد و برای تغییر ضوابط تلویزیون خودش را به آب و آتش نمی‌زند. در این باره می‌توان به تجربه سریال «تا ثریا» اشاره کرد. پخش این سریال با دو سریال «پنجره» و «شیدایی» همزمان شد که هر دو لحن تلخی داشت. سیروس مقدم خودش پیشقدم شد و وقتی دید مردم تلخی زیاد را نمی‌پذیرند و دوست ندارند شخصیت ثریا این قدر مصیبت ببیند، بخش‌هایی از داستان را حذف کرد. کارگردان‌های دیگر به همین راحتی راضی نمی‌شوند قیچی به دست بگیرند و کار خودشان را کوتاه کنند، اما سیروس مقدم پخش بی‌دردسر سریال را بر هر چیزی ترجیح و اجازه داد سریالش دچار جرح و تعدیل شود.

4‌ـ‌ سرعت بالای سریال‌سازی

وقتی مدیران شبکه، سریالی را به سیروس مقدم سفارش می‌دهند، مطمئن هستند او در موعد مقرر کار را به آنتن می‌رساند. مقدم سریال« چک برگشتی» را در تاریخ بیست و دوم بهمن 90 کلید زد و کار را برای نوروز آماده کرد. به عبارت دیگر او در متوسط زمانی که در آن می‌شود یک فیلم سینمایی 90 دقیقه‌ای ساخت، سریالی 13 قسمتی را کارگردانی کرد. سریال« پایتخت 2» نیز سال گذشته در تاریخ دهم دی کلید خورد و برای نوروز آماده شد. سیروس مقدم در کارنامه‌اش رکوردهای دیگری را هم به ثبت رسانده است. مثلا او در «پایتخت یک» قسمت‌هایی از بازی شهرآورد استقلال و پرسپولیس را در حالی در سریالش به نمایش گذاشت که بازی بعد از ظهر همان روز برگزار شده بود.

سرعت بالای سریال سازی مقدم باعث می‌شود مدیران با خیال راحت کار را به او سفارش دهند. از سوی دیگر این روش کار، موجب پربارتر‌شدن حجم آثار کارنامه این کارگردان می‌شود. او در چند سال گذشته موفق شده سالی دو سریال بسازد که آمار عجیب و غریبی است.

5‌ـ‌ تعامل خوب با مطبوعات و دیگر رسانه‌ها

مقدم در زمان پخش یک سریال درخواست هیچ مصاحبه‌ای را رد نمی‌کند و به همه سوالات خبرنگاران پاسخ می‌دهد. این تعامل مثبت باعث می‌شود کارهایش بیشتر دیده شود و بازتاب بهتری در مطبوعات داشته باشد. مدیران رسانه ملی وقتی می‌بینند سریال مقدم بین مطبوعاتی‌ها گل کرده، تمایلشان برای بستن قرارداد دوباره با این کارگردان بیشتر می‌شود. سیروس مقدم علاوه بر مصاحبه با مطبوعات در برنامه‌های زنده تلویزیونی هم حاضر می‌شود و درباره سریالش حرف می‌زند. به این فهرست باید نشست‌های نقد و بررسی برگزار شده در گوشه و کنار کشور را هم اضافه کنیم.

6‌ـ‌ پرهیز از حاشیه‌ها

سریال‌های مقدم همواره بازخوردهای مثبت و منفی زیادی دارد ولی او معمولا با کسانی که کارش را زیرسوال می‌برند وارد چالش نمی‌شود. مقدم برای ساخت سریال «پایتخت 2» از صداوسیمای مرکز گلستان و استانداری آنجا مشاوره گرفت تا لهجه بازیگران کم‌اشکال‌تر بشود.

به عنوان مثال وقتی عده‌ای از مازندرانی‌ها اعتراض کردند که چرا مردم آنجا را منفی نشان داده، او پاسخ داد: «در تهران به ما ایراد گرفتند، چرا این همه مازندرانی‌ها را مثبت نشان دادید و تهرانی‌ها را منفی، ولی ما مازندرانی‌ها را زیادی مثبت نشان ندادیم. مازندرانی‌ها خودشان مثبت هستند. ما واقعیت‌های موجود را به تصویر کشیدیم.»

همچنین او زمانی که مسئولان استان به لهجه بازیگران ایراد می‌گرفتند بر این نکته پافشاری کرد که هیچ بازیگری نمی‌تواند عینا مثل مردم بومی یک منطقه صحبت کند.

7‌ـ استفاده از ترکیب بازیگران جدید

مقدم گروه ثابت بازیگری ندارد و در هر سریال سراغ افراد جدید می‌رود. به همین خاطر سریال‌هایش به لحاظ وجه بصری دچار تکرار نمی‌شود و هر بار بیننده با چهره‌های تازه‌ای مواجه می‌شود. آتیلا پسیانی در سریال «زیر هشت» خوش درخشید، ولی در کار بعدی مقدم حضور نداشت. دو سال بعد مقدم در سریال «دیوار» سراغ این بازیگر رفت. امیر جعفری هم در «چک برگشتی» و «زیر هشت» با مقدم همکاری کرد. این موارد استثنایی به اضافه مجموعه «پایتخت» را که کنار بگذاریم، می‌بینیم بیشتر بازیگران یک‌بار مقابل دوربین مقدم رفته‌اند و خبری از همکاری بعدی نبوده است.