مقصر آلودگی هوای تهران به روایت مدیر شرکت کنترل کیفیت هوا

تهرانی‌ها دیگر با آمار هر روزه آلودگی هوا آشنا هستند؛ آماری که آن را با غبار آلودگی هوا، دید کم و نفس‌تنگی خود خوب حسش می‌کنند. یوسف رشیدی، مدیر شرکت کنترل کیفیت هوای تهران است؛ شرکتی که این شاخص‌ها را اعلام می‌کند و البته کار تحقیقاتی روی آلودگی هوا انجام می‌دهد. شرکت او وابسته به شهرداری است و از آنجا که پست دولتی ندارد با مصلحت کمتری صحبت می‌کند. خواست او تبدیل شدن دغدغه برای کاهش آلودگی هوا به اولویت مردم و مسئولان است و برای این کار همه را به یاری می‌طلبد حتی شمایی که مصاحبه‌اش را می‌خوانید:

چه آلاینده‌هایی هوای تهران را بیشتر از بقیه تهدید می‌کنند؟
از نظر استانداردهایی که وجود دارد در کوتاه‌مدت آلاینده مشکل ساز ما ذرات معلق با قطر کمتر از دو و نیم میکرون است. ولی اگر با استانداردهای بلندمدت کشور وضعیت آلودگی هوا را بسنجیم، می‌بینیم که ذرات معلق کمتر از دو و نیم میکرون، ذرات معلق کمتر از 10 میکرون، دی‌اکسید گوگرد و دی‌اکسید نیتروژن نسبتا از حد استاندارد بالاتر هستند. آن چیزی که اهمیت زیادی دارد و تهران مشکل بیشتری با آن دارد ذرات معلق کمتر از دو و نیم میکرون هستند.

خطر این ذرات کوچک‌تر از دو و نیم میکرون چیست؟
حتی اگر این ذرات را خنثی در نظر بگیریم و فرض کنیم هیچ اثر شیمیایی ندارند و اثر سوء آنها را در ایجاد سرطان نادیده بگیریم، اصلی‌ترین خطری که این ذرات دارند این است که ذرات به این دلیل که ابعاد خیلی کوچکی دارند از سیستم تنفسی ما به راحتی عبور می‌کنند. وقتی این اتفاق می‌افتد سطح اکسیژن‌گیری ریه کاهش پیدا می‌کند و فرد دچار حملات تنفسی می‌شود. این اتفاق به‌خصوص درمورد کسانی که سیستم تنفسی‌شان دچار مشکل است یا رشد کاملی نکرده یا فرسوده شده است، می‌افتد.

این ذرات به راحتی وارد سیستم گردش خون می‌شوند. قطر گلبول قرمز خون 7 میکرون است و ذراتی که ما اندازه‌گیری می‌کنیم زیر دو و نیم میکرون قطر دارند. بنابراین قطر این ذرات در حقیقت بسیار کوچک‌ترند و این اندازه کوچک باعث می‌شود که وارد گردش خون شوند و ساختار حرکتی خون را در بدن و رفتار این گردش را تغییر می‌دهند. باعث گرفتگی رگ‌ها می‌شوند و به‌خصوص در رگ‌هایی که اطراف قلب هستند این اتفاق می‌افتد که می‌تواند موجب سکته شود. اینها تنها اثرات این ریزگردها بدون درنظر گرفتن خصوصیات شیمیایی آنهاست که منجر به بیماری‌هایی مثل سرطان می‌شود.

این ذرات چه نوع ریزگردهایی و از چه موادی هستند؟
ریزگردهایی که در تهران وجود دارند، طیف گسترده‌ای از مواد را شامل می‌شود. از لنت ترمز تا مواد لاستیکی که ناشی از لاستیک‌های خودروهاست، گرد و خاک، فلزات سنگین و یون‌ها و همین‌طور هیدروکربن‌های نسوخته‌ای که ناشی از احتراق خودرو است در هوا وجود دارد. طیف بزرگی از ترکیبات را در این ذرات می‌بینیم. ذرات معلق بسته‌ای از این ترکیبات است و یک نوع ماده خاص نیست. بعضی از آنها مثل دود دیزل حتی سرطان‌زا هم هستند.

پس منشا یکسانی ندارند.
دقیقا. یک بخشی از ریزگردها منشا طبیعی دارند. مثل بیابان‌هایی که اطراف تهران هستند.

اینها که احتمالا جزو ذرات زیر 10 میکرون هستند. این ذرات بزرگ‌تر نیستند؟
بله، معمولا هر چه ذره ریزتر باشد بیشتر ناشی از پدیده‌های شیمیایی هستند. از پدیده‌های فیزیکی هم به وجود می‌آیند اما درصد آنها کمتر است. واکنش‌هایی که ناشی از رفتار انسانی هستند بیشتر ذرات زیر دو و نیم میکرون تولید می‌کنند. یعنی واکنش‌هایی که بین یون‌های نیترات و سولفات در اتمسفر اتفاق می‌افتد ذرات معلق زیر 2 و نیم میکرون تولید می‌کند. تبدیلی که از گاز به ذره انجام می‌شود.

طبق گزارشی که سازمان حفاظت محیط‌زیست آمریکا ارائه کرده بدن انسان هیچ‌گونه مکانیزم دفاعی تعریف شده‌ای برای مواجهه با این ذرات ندارد. این ذرات وارد بدن می‌شوند و تاثیر خود را می‌گذارند و البته گاهی به فراخور از بدن خارج می‌شوند و بدن مکانیزم تعریف‌شده‌ای هم برای خروج آنها ندارد.

احتمالا چون پدیده جدیدی است بدن هنوز آنقدر تکامل پیدا نکرده که با آن برخورد کند.
این حد از احتراق و آلودگی را نداشته ایم که بدن احتیاجی به برخورد با آن داشته باشد.

بیشترین سهم را در آلودگی هوای تهران کدام منشا آلودگی دارد؟
خودروها بیشترین سهم را دارند. سوخت منازل که گاز طبیعی است و از این لحاظ مشکل زیادی در زمینه آلودگی نداریم اما بیشتر سهم آلودگی متعلق به خودروهاست.

صنایع اطراف تهران چطور؟
آنها هم سهمی در آلوده بودن تهران دارند اما سهم خودروها خیلی بیشتر است.

متولی برخورد با خودروهای آلاینده کیست؟ چه‌کسی باید از آلایندگی‌ها جلوگیری کند؟
بنا بر قوانینی که موجود است در بعد مدیریت و قانونگذاری و نظارت بر آلودگی هوا سازمان حفاظت محیط‌زیست متولی امر است. در بعدهای بهداشتی متعلق به آلودگی هوا هم متولی، وزارت بهداشت و درمان است. همان‌طور که این وزارت متولی بهداشت غذا و آب و هر چیز مربوط به جامعه است متولی بهداشت هوا هم هست. البته بازوهای اجرایی متنوعی بحث آلودگی هوا را دنبال می‌کنند. وزارت‌های صنایع و نفت و شهرداری تهران از جمله این نهادها هستند. هسته مرکزی اما سازمان حفاظت محیط‌زیست است.

این سازمان توانایی قانونی لازم برای ملزم کردن دیگران به اجتناب از آلوده کردن هوا را دارد؟
بله دارد. همه خودروهایی که شماره گذاری می‌شوند باید از سازمان حفاظت محیط‌زیست مجوز داشته باشند. صنایع هم برای راه اندازی باید مجوز این سازمان را داشته باشند و حتی محیط‌زیست می‌تواند صنعتی را تعطیل کند. این سازمان می‌تواند قوانینی در ارتباط با خودروهای فرسوده پیشنهاد کند.

مثلا سازمان محیط‌زیست می‌تواند تولید پراید را متوقف کند؟
بله می‌تواند.

به سازمان فشار نمی‌آورند؟
همان‌طور که تولید پیکان را متوقف کردند، می‌توانند تولید پراید را هم متوقف کنند. می‌توانند به راهور ناجا نامه بزنند و بگویند از امروز این خودرو را شماره‌گذاری نکنید.

خودروهای تولیدی ما آلایندگی بالای استاندارد دارند؟
همه خودروهای ما آلایندگی دارند. خودرویی نداریم که آلایندگی اش صفر باشد منتها باید این آلایندگی در حد استاندارد باشد. بنابراین مهم‌ترین اصل این است که به سمت استانداردها حرکت کنیم. قرار بود که طبق مصوباتی که از قبل وجود داشت در سال‌های 89 و 90 به سمت استاندارد یورو3 در خودروها حرکت کنیم و از سال 91 از استاندارد یورو4 استفاده کنیم.

ولی هنوز در یورو2 مانده ایم.
بعد به قول شما فشار و لابی خودروسازها باعث شد که مصوبه استفاده از یورو3 در سال‌های 89 و 90 را پاک کردند و خودروسازان گفتند ما در سال 91 مستقیم از استاندارد یورو4 استفاده می‌کنیم. هنوز هیچ خبری هم از تحریم نبود. در مصوبه جدید کاهش آلودگی شهرهای بزرگ این مصوبه را هم تغییر دادند و مهلت را به ابتدای سال 92 رساندند. در سال 92 هم لابی کردند و 6 ماه اجرا را در ابتدا عقب انداختند و بعد هم من متوجه شدم که دوباره مصوبه گرفته‌اند که تا آخر امسال اجرای استاندارد یورو4 را به تعویق بیندازند.

برای اینکه ممکن است کارکنان و کارگران کارخانه‌ها بیکار شوند با آنها مدارا می‌کنند؟
نه اتفاقا با رعایت استاندارد فرصت‌های کاری زیادی هم ایجاد می‌شود. رعایت استاندارد به این معناست که باید سیستم‌هایی در ماشین‌ها نصب شود و نصب آنها ایجاد شغل می‌کند. خیلی ربطی به مشکل کار ندارد.

منظورم این است که ممکن است توانایی رعایت استاندارد را نداشته باشند و این کار باعث تعطیلی خطوط تولید می‌شود.
ما خیلی کار خاصی قرار نیست بکنیم. سیستم‌ها را وارد و مونتاژ و بعد عرضه می‌کنیم‌. کار ویژه‌ای انجام نمی‌شود.

رعایت استاندارد ربطی به سوخت مصرفی ندارد؟
این استاندارد هم برای سوخت است و هم برای خودرو. ولی اینکه خودروسازها می‌گویند سوخت یورو4 عرضه نمی‌شود و ما خودرو تولید نمی‌کنیم، بهانه است. ما خودروهای گرانقیمت وارداتی بنز و پورشه را در خیابان‌ها می‌بینیم که با همین سوخت‌هایی که عرضه می‌شود، کار می‌کنند. استاندارد این خودروها از یورو 4 هم بالاتر است. هیچ اتفاقی هم برای آنها نمی‌افتد.

پس چرا خودروسازها این کار را نمی‌کنند؟
نمی دانم. ما کلا به اینکه در جایی ساکن باشیم و راکد بمانیم علاقه داریم. یادتان هست که پیکان را چند سال تولید کردیم. هنوز خودروهای خاور و اتوبوس‌های 921 که تکنولوژی آن‌ها متعلق به 60 سال پیش است درحال تولیدند. هیچ جای دنیا این خودروهای دیزلی که در ایران تولید می‌کنند، تولید نمی‌شود.

چرا به این خودروها اجازه تردد داده می‌شود؟
سازمان بهداشت جهانی گزارشی داد که در آن آمده بود دود دیزل سرطان زاست و ما باید برای کنترل خودروهای دیزل برنامه‌ریزی کنیم. امیدوارم مسئولین اقدام کنند و کارهای بهتری انجام شود.

وظیفه راهنمایی و رانندگی است که این کار را انجام دهد؟
نمی‌گویم اقدامات راهنمایی و رانندگی ایده آل بوده اما آن‌ها وظیفه خود را انجام داده‌اند. مهم‌ترین بحث همان استاندارد کردن خودروها و خارج کردن خودروهای فرسوده است. موتورسیکلت‌ها هم معضلی اساسی هستند. قرار بود آنها از مهر سال گذشته با استاندارد یورو3 تولید شوند اما این مصوبه دولت هم متاسفانه اجرایی نشد.

موتورسیکلت‌ها را راهنمایی و رانندگی برای تخلفاتی نظیر همراه نداشتن کلاه ایمنی توقیف می‌کند ولی موتورهایی که معلوم است تنظیم هم نیستند و دود زیادی به بیرون می‌دهند متوقف نمی‌کند.

این موتورسیکلت‌ها اصلا قابل تنظیم نیستند. این نیاز به مدیریت مناسب دارد. موتورسازها که مشکلی ندارند. از امروز بگویند موتورسیکلت سازان به جای موتور بنزینی باید موتور برقی تولید کنند. ما که سازنده این موتورها نیستیم. موتورسازها جای این موتورهای بنزینی موتورهای برقی وارد می‌کنند. برای سازنده فرقی نمی‌کند و تولید بستگی به سیاستی دارد که در کشور اعمال می‌شود.

یعنی سیاست کلی به سمت تولید برای کاهش آلودگی هوا نرفته است؟
نه هنوز که نرفته است. برای تولیدکننده هیچ فرقی نمی‌کند. تا امروز موتورسیکلت این‌گونه وارد و مونتاژ می‌کنند و از فردا موتورهای دیگر وارد می‌کنند.

نگاه حفاظتی از محیط زندگی در دولت به وجود نیامده که این اتفاقات افتاده است؟
کاهش آلودگی‌ها در اولویت دولت نبوده است. در دولت قبل این­گونه بود. با تغییر مدیریتی که در دولت جدید اتفاق افتاده امیدواریم که امکان کارهایی وجود داشته باشد.

نقش کارگروه کاهش آلودگی هوا چیست؟
کارگروه نقش هماهنگ‌کننده بین دستگاه‌ها را دارد ولی متولی سازمان حفاظت از محیط‌زیست است.

این سازمان بازوی اجرایی ندارد. این برای عملکرد این سازمان مشکل ایجاد نمی‌کند؟ برای همین نیست که مثلا سازمان توان ایستادن مقابل خودروسازان را ندارد؟
لزومی ندارد. رئیس سازمان حفاظت از محیط‌زیست معاون رئیس‌جمهور است. سازمان هم توان برخورد با خودروسازان را دارد. توان بیشتری هم دارد.

یعنی تنها با تغییر اولویت‌ها در دولت باید منتظر کاهش آلودگی هوا بود؟
بی‌شک.

درمورد سرب و آزبست موجود در هوای تهران هم توضیح می‌دهید؟
در گذشته در هوای تهران سرب وجود داشت اما با اقداماتی که اوایل دهه 80 انجام شد سرب از بنزین حذف شد. سرب در هوای تهران حالا دیگر مقدار ناچیزی است. اندازه گیری آزبست را هم از 4 سال پیش شروع کرده‌ایم. برای کاهش آزبست اقدام شد و مصوباتی به تصویب دولت رسید. این اقدامات موجب کاهش آزبست در هوای تهران شد. امسال مقدار آزبست در هوای تهران به نسبت سال گذشته خیلی کمتر شده است.

اولویت برای کاهش آلودگی هوا چیست؟
اولویت این است که توقع مردم از وضعیت محیط‌زیست بالاتر برود. بخشی از این هم وظیفه رسانه‌هاست. باید مردم بدانند که محیط‌زیست اطرافشان چه اهمیتی دارد. درست است که این مسائل با سلامت آنها در ارتباط است اما مردم از آن غافل می‌شوند. ببینید هر روز در همه روزنامه‌ها وضعیت قیمت دلار و طلا و سکه را منتشر می‌کنند. این یعنی اینکه درمورد این قیمت‌ها حساسیت وجود دارد. درمورد آلودگی‌ها حساسیت‌ها خیلی کمتر است. وظیفه ما این است که این مسائل را پررنگ و به اولویت اول مردم تبدیل کنیم. با این کار می‌توانیم در هزینه‌های بهداشتی مثل درمان بیماری‌هایی مثل سرطان هم صرفه‌جویی کنیم.

امسال در تهران روز پاک داشته‌ایم؟
دو روز داشته‌ایم.

کدام مناطق آلودگی بیشتری داشته‌اند؟
درمجموع شرایط تهران خوب نیست. جاهای پرترافیک وضعیت بدتری دارند و کم‌ترافیک‌ها وضعیتشان بهتر است. الگوی شمال شهر خیلی تغییر کرده است. به خاطر تعدد بالای خودروها حتی مناطقی در شمال شهر از جنوب شهر آلوده‌تر شده است. تراکم خودروها و جمعیت بیشتر شده است.

یعنی پراکندگی آلودگی در همه جای تهران یکسان است؟
نه اینکه یکسان باشد اما آلودگی ریزگردهای کوچک‌تر از دو و نیم میکرون در همه جای تهران تقریبا یکسان است.

بقیه آلاینده‌ها فعلا تهدید کننده نیستند؟
چرا هستند. مثلا دی‌اکسیدگوگرد و دی‌اکسیدنیتروژن در هوای تهران داریم که تهدیدکننده هستند. ذرات معلق زیر 10 میکرون هم تهدیدکننده هستند. در مونواکسیدکربن وضعیت بهتری داریم و این به خاطر آن است که استاندارد یورو2 با تمام توان اجرا شد. اگر به سمت استاندارد یورو4 حرکت کنیم حتما بقیه مسائل هم حل خواهد شد. مشکل آلاینده‌هایی مثل دی اکسید گوگرد و دی‌اکسید نیتروژن و هیدروکربن‌های نسوخته حل خواهد شد.

فقط مشکل ریزگردهایی که منشا طبیعی دارند حل نمی‌شود.
برای آنها هم باید فکری کرد.

شرکت کنترل کیفیت هوای تهران فقط کار اندازه‌گیری آلودگی انجام می‌دهد؟
ما کار مطالعاتی در زمینه آلودگی‌های هوا و صدا هم داریم. ما بازوی علمی شهرداری در زمینه آلودگی هوا هستیم.

درمورد آثار آلودگی بر سلامت چطور؟
این بخش متعلق به وزارت بهداشت است. با آنها همکاری می‌کنیم.

شاخص‌های آلاینده‌ها به‌صورت جداگانه محاسبه اما یک عدد برای شاخص آلودگی اعلام می‌شود. این عدد شاخص یکی از آلاینده‌ها است یا به شیوه‌ای آن را به همه آلاینده‌ها ارتباط می‌دهند؟
6 آلاینده مونواکسیدکربن، دی‌اکسیدگوگرد و دی‌اکسیدنیتروژن، ازن و ذرات معلق زیر 2 و زیر 10 میکرون اندازه‌گیری می‌شود. غلظت‌های اینها ساعت به ساعت سنجیده می‌شود. غلظت برای مردم معنای خاصی ندارد و آنها نمی‌دانند که این مقدار خوب است یا بد. ما با روشی استاندارد این غلظت‌ها را به عددی بی‌بعد تبدیل می‌کنیم. مقدار 100 مرز استاندارد است؛ مرز بین سالم بودن یا نبودن هوا. صفر تا 50 نشان دهنده پاک بودن هوا، 50 تا 100 هوای سالم و 100 تا 150 نشان دهنده هوای ناسالم، تا 200 هوای بسیار ناسالم و بیشتر هم خطرناک است. این شاخص‌ها را برای هر ایستگاه استخراج می‌کنیم و برای هر ایستگاه متوسط گیری می‌شود و مقداری که از همه بیشتر است به عنوان شاخص آن روز درنظر گرفته می‌شود.

آلاینده‌ای وجود دارد که هنوز آن را اندازه‌گیری نمی‌کنیم؟
بله هستند. برخی از آلاینده‌های خاص هستند که مثل بعضی از هیدروکربن‌ها به‌دلیل مشکلاتی که در آزمایشگاه‌ها هست اندازه‌گیری نمی‌شوند. اما عموما در دنیا همین 6 آلاینده اندازه‌گیری می‌شود. به این دلیل که این آلودگی‌ها به نوعی نماینده بقیه آلودگی‌ها هم هستند. وقتی مقدار این آلاینده‌ها را در هوا کم کنید به این معنی است که بقیه آلاینده‌ها هم کم شده‌اند.

وارونگی هوای تهران کی شروع می‌شود؟
معمولا در پاییز و زمستان وارونگی خواهیم داشت ولی این بستگی به شرایط جوی دارد. مثل اینکه بگویید کی باران یا برف می‌بارد. سازمان هواشناسی این را پیش‌بینی می‌کند. قابلیت اتمسفر برای پخش و پراکندگی هوا کم می‌شود و بنابراین هر چه قدر آلودگی تولید می‌کنیم در سطح زمین انباشته می‌شود و شاخص‌های آلودگی بالا می‌رود.

باید دعا کنیم که اتفاق نیفتد؟

وارونگی در همه جا اتفاق می‌افتد. در سوئیس و بلژیک و سوئد و آمریکا تا روستاهای دورافتاده. هنر ما باید این باشد که کمتر آلودگی تولید کنیم. در روستاهای دورافتاده هم وارونگی وجود دارد اما چون آلودگی کم است این وارونگی احساس نمی‌شود.

اصلا تهران در کل قابلیت جابه‌جایی هوا را دارد که آلودگی‌ها منتقل شوند؟
تهران حتی در زمستان باد شدید و آزاردهنده ندارد. آب و هوای خوبی داشته و به همین دلیل به عنوان پایتخت انتخاب شده است. اما حالا شهر توسعه پیدا کرده و خودروها زیاد شده‌اند و ما دعا می‌کنیم که باد بیاید. تهران هیچ وقت باد شدید نداشته است.

کارشناسان معتقدند که معابر عبور باد در تهران با ساختمان‌سازی بسته شده است. این اشتباه است؟
اصلا شهر و بادی که در آن اتفاق می‌افتد مثل کانال کولر نیست. مقیاس خیلی بزرگ‌تر است. اصلا این‌طور نیست که بشود جلوی باد را با ساختمان‌ها گرفت. درست است که پشت ساختمان‌ها جابه‌جایی هوا کم است اما مقیاس اتمسفر شهر در برابر حتی بزرگترین ساختمان‌هایی که ما می‌سازیم بی‌نهایت است. این حرف‌ها ناشی از این است که باد را با باد پنکه مقایسه می‌کنند اما حرکت هوا در باد به‌صورت توده‌ای و از بالاست. همه نیروگاه‌های برق ما اگر همه برق تولیدی خود را صرف تولید باد کنند نمی‌توانند انرژی تولید باد را تامین کنند.

آلوده‌ترین منطقه تهران کجاست؟
بستگی به نوع آلاینده دارد. در مرکز شهر آلاینده‌های مونواکسیدکربن و ذرات ریزتر از 2 و نیم میکرون به خاطر ترافیک بیشتر است. در حومه شهر به خصوص در شمال شرق ازن بیشتری وجود دارد. بنابراین الگوی یکنواختی وجود ندارد.

ذرات زیر 10 میکرون هستند که منشا طبیعی دارند. یعنی از غرب کشور یا منشاهای محلی می‌آیند؟
بخشی از آنها منشا طبیعی دارند. چون این ذرات، ذرات زیر 2 و نیم میکرون را دربر می‌گیرند. ذرات که از بیابان‌ها می‌آیند معمولا قطر بیشتر از 5 میکرون دارند.

در اطرف تهران هم تالاب خشک شده داریم که ریزگرد تولید می‌کنند؟
سازمان محیط‌زیست اعلام کرده که منشا محلی هم برای ریزگردها وجود دارد.

چه اتفاقی باید بیفتد که وظیفه مقابله با آلودگی هوا را همه احساس کنند؟
یک بخش قضیه این است که چه قدر قوانین و مقررات ما کارشناسی شده باشند. بخش دیگر هم این است که چقدر تعامل و همراهی سایر بخش‌ها وجود داشته باشد. اگر سازمان محیط‌زیست پیش قدم شود که حالا هم شده بقیه دستگاه‌ها همراه خواهند شد. نمی‌توانیم بگوییم در گذشته این‌طور نبود اما آلودگی هوا اولویت هم نداشت. بیشتر سعی می‌شد با دستگاه‌های دیگر با تساهل و مدارا رفتار کنند.

هزینه‌هایی که آلودگی هوا برای کشور دارد اندازه‌گیری شده‌اند؟
بانک جهانی تحقیقی روی ذرات معلق زیر 10میکرون انجام داده بود و اعلام کرد 8/1 میلیارد دلار هزینه بهداشتی سالانه این ذرات برای کشور است. اگر برای سایر آلاینده‌ها هم در نظر بگیریم این رقم خیلی بیشتر می‌شود. این فقط هزینه‌های بهداشتی است.

هزینه‌هایی که باید برای کاهش آلودگی انجام دهیم از این کمتر نیست؟
هر مقداری که باشد نوعی سرمایه‌گذاری است؛ سرمایه‌گذاری برای نسل‌های آینده.

آیا مسئولان به هزینه‌هایی که آلودگی هوا برای کشور دارد توجه می‌کنند؟
شما مصاحبه‌های قبلی برخی مسئولان را نگاه کنید، می‌بینید که گفته شده بود آلودگی هوا تا به حال کسی را نکشته است. اگر نگاه این‌گونه باشد فایده‌ای ندارد. باید به اتفاق نظر ملی داشته باشیم. آلودگی هوا هم کشنده است و هم سرطان‌زاست. به بچه‌های ما و به همه ما آسیب می‌زند. باید به این نگاه برسیم.همین چند هفته پیش سازمان بهداشت جهانی اعلام کرد که آلودگی هوا یکی از دلایل اصلی سرطان است.

تصور می‌شد تهران جزو آلوده‌ترین شهرهای ایران است اما 13 شهر آلوده‌تر از تهران وجود دارد.
اینجا وضعیت اقتصادی بهتر است. خودروهای بهتری وجود دارند و نظارت هم بیشتر است.

نظارت به اندازه کافی وجود دارد؟
ان‌شاءا... که هست. ما اصلا در بحث نظارت نیستیم.

پیشنهادهایی که شما تاکنون به کارگروه کاهش آلودگی هوا ارائه کرده اید عملیاتی می‌شوند؟
بعضی از آنها عملی می‌شود. درواقع روی کاغذ می‌آید. اینکه اجرا می‌شود یا نه بحث دیگری است.

استانداردهایی که در معاینه فنی خودروها لحاظ می‌شوند، کافی هستند؟
معاینه فنی احتیاج به بازنگری اساسی دارد. از نظر حدود مجاز آلایندگی، کنترل کردن کاتالیست باید بازنگری کنیم. نوع تست‌ها و فرآیندها هم باید به نوع خودروها بستگی داشته باشد. معاینه فنی نیازمند کار کارشناسی مجدد است.

5 ساله بودن معاینه فنی چطور؟ این عوض می‌شود؟
نمی‌دانم عوض می‌شود یا نه؛ تغییر آن در حیطه اختیارات من نیست. در همه جای دنیا خودرو سالانه باید معاینه شود. قبل از 5 سال ممکن است یک بخشی از خودرو فرسوده شود. خودروهای پرپیمایش هم داستان جدایی دارند و آلودگی آنها خیلی زیاد است. حتما باید روی این خودروها کنترل و نظارت لازم وجود داشته باشد.

درچه صورتی خودروهای فرسوده باید جمع‌آوری شوند؟ حد آنها کجاست؟
جدولی وجود دارد که بر اساس آن خودروها باید از یک سالی به بعد از رده خارج شوند. مثلا سواری شخصی بعد از 20 سال، تاکسی بعد از 10 سال، مینی‌بوس بعد از 10سال، اتوبوس شهری بعد از 8 سال، اتوبوس برون‌شهری بعد از 12 سال و موتورسیکلت بعد از 8 سال باید از چرخه حمل و نقل خارج شوند. برای آلایندگی هم حدودی وجود دارد. مثلا برای خودروهای انژکتوری مونواکسیدکربن باید زیر 2و نیم درصد باشد. در خودروهای کاربراتوری 4 و نیم درصد است.

یعنی اگر خودروها خارج از این حدود باشند جمع‌آوری می‌شوند؟
نه در معاینه فنی رد می‌شوند. جمع‌آوری داستان جدایی دارد. حالا بعد یا می‌آیند و معاینه می‌گیرند یا اصلا نمی‌آیند.