پارکینسون پیر و جوان نمی شناسد

بیــماری پارکـــینسون یکی از بیماری‌های تخریبی و پیشرونده سیستم عصبی مرکزی است که به علت تخریب سلول‌های عصبی مغز ایجاد می‌شود. علائم حرکتی اولیه این بیماری شامل لرزش دست، پا یا چانه در حالت استراحت، کندی در حرکات ظریف دست و اختلال در نوشتن، کندی راه رفتن یا کشیدن پا بر زمین، کاهش تعداد پلک زدن، کاهش حرکات و تغییر فرم صورت می‌شود.

البته دکتر روحانی ، تاکید می‌کند: گاهی اوقات، اولین نشانه پارکینسون درد است که به علت کاهش حرکت ایجاد می‌شود؛ مثلا فرد احساس درد و خشکی در اندام فوقانی یا تحتانی می‌کند که گاهی حتی به اشتباه با تشخیص دیسک گردن و کمر جراحی می‌شود. نکته مهم دیگر نیز این است که علائم بیماری پارکینسون تقریبا همیشه به صورت یکطرفه شروع شده و بتدریج طرف مقابل نیز درگیر می‌شود.

تشخیص زودهنگام پارکینسون

حال اگر علائمی چون لرزش و کندی حرکات همیشه از علائم اصلی بیماری پارکینسون نیست، پس تشخیص این بیماری در مراحل اولیه با توجه به چه نشانه‌هایی ممکن است؟

دکتر روحانی در پاسخ به این پرسش می‌گوید: بیماری پارکینسون علاوه بر سیستم حرکتی، سایر سیستم‌ها را نیز درگیر می‌کند که گاهی علائم آن قبل از علائم حرکتی ظاهر می‌شود. برخی از این نشانه‌ها عبارت است از اختلال خواب که به صورت داد زدن و صحبت کردن در خواب یا دست و پا زدن شدید در خواب بروز پیدا می‌کند. همچنین یبوست و اختلال بویایی نیز گاهی سال‌ها قبل از علائم حرکتی در مبتلایان ظاهر می‌شود.

این متخصص مغز و اعصاب در ارتباط با علائم این بیماری در مراحل پیشرفته اظهار می‌کند: بیماری پارکینسون به آهستگی پیشرفت می‌کند و در مراحل پیشرفته، تکلم، راه رفتن و تمام حرکات بدن را درگیر می‌کند. همچنین اختلالات شناختی نظیر زوال عقل همراه با فراموشی، توهم بینایی و اختلالات خلقی نظیر افسردگی و اضطراب نیز در سیر این بیماری دیده می‌شود.

ظهور بیماری در پیرها و جوان‌ها

تصور عموم بر این است که پارکینسون بیماری دوران پیری است، اما در مواردی شاهد بروز این بیماری در جوان‌ها حتی در برخی افراد مشهور در دنیای ورزش چون محمدعلی کلی (حدود چهل سالگی) و در عالم سینما چون مایکل جی فاکس بوده‌ایم. با وجود این، علت بروز این بیماری در جوان‌ها چیست؟

دکتر روحانی توضیح می‌دهد: بیماری پارکینسون بیشتر در دوران پیری دیده می‌شود، ولی در موارد کمی علائم بیماری در سنین زیر 40 سال و حتی زیر 20 سال نیز ظاهر می شود که در چنین مواردی احتمال وجود منشا ژنتیک بیماری وجود دارد.

این متخصص مغز و اعصاب در پاسخ به این سوال که ژنتیک چقدر در بروز این بیماری نقش دارد، می‌گوید: هنوز علت قطعی بیماری پارکینسون شناخته نشده است. ژنتیک اگرچه در این بیماری نقش دارد و برخی ژن‌ها مسئول این بیماری شناخته می‌شود، ولی این به معنی ژنتیک بودن صرف این بیماری نیست. در واقع به ارث رسیدن ژن‌های خاص، ریسک ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد و ژنتیک بیشتر در بروز پارکینسون در سنین جوانی دخیل است.

پارکینسون ناشی از استرس نیست

شاید به نظر برسد پارکینسون نیز از آنجا که در زیرگروه بیماری‌های مغز و اعصاب قرار می‌گیرد، تحت تاثیر عوامل استرس‌زا نیز ایجاد می‌شود. در حالی که محققان این نظر را درست نمی‌دانند و درباره عوامل محیطی ایجادکننده پارکینسون فقط به تعداد معدودی از عوامل اشاره می‌کنند. به عنوان مثال، بیماری در کشاورزانی که با آفت‌کش‌ها تماس داشته‌اند بیشتر دیده شده، اما تاثیر عوامل روحی و استرس در ایجاد بیماری پارکینسون تاکنون اثبات نشده است. این محققان تاکید می‌کنند: مصرف بعضی داروها بویژه داروهای ضدجنون نیز می‌تواند علائمی شبیه بیماری پارکینسون ایجاد کند که لزوما به این مـــوارد بیماری پارکینسون اطلاق نمی‌شود.

رعایت رژیم غذایی

دکتر روحانی رعایت نکاتی را برای مبتلایان به پارکینسون توصیه می‌کند: این بیماران باید داروهای تجویز شده از سوی پزشک متخصص مغز و اعصاب را به طور منظم و طبق دستور مصرف کنند. همچنین مصرف هر داروی دیگری باید به تائید پزشک متخصص مغز و اعصاب برسد. از سوی دیگر، با توجه به این که اغلب بیماران سن بالایی دارند، باید رژیم غذایی سالم نظیر مصرف کم‌چربی، نمک و قند، مصرف کافی سبزیجات و میوه‌جات را رعایت کنند و فعالیت بدنی منظم و سبک نظیر پیاده‌روی داشته باشند.

وی با اشاره به یک نکته مهم تغذیه‌ای درباره این بیماران می‌گوید: مصرف مواد پروتئینی با جذب داروی اصلی بیماری پارکینسون تداخل ایجاد می‌کند و جذب آن را کاهش می‌دهد. البته این به معنی منع مصرف مواد پروتئینی در بیماری پارکینسون نیست، بلکه بیماران باید حداقل یک ساعت قبل یا دو ساعت بعد از مصرف مواد پروتئینی، داروی خود را مصرف کنند تا میزان جذب و اثر آن کاهش نیابد.

درمان قطعی وجود ندارد

به گفته دکتر روحانی، متاسفانه مانند دیگر بیماری‌های تخریبی و پیشرونده سیستم عصبی، برای پارکینسون نیز هنوز درمانی که باعث توقف بیماری یا کندشدن سیر آن شود وجود ندارد، ولی خوشبختانه امروزه درمان‌های دارویی و جراحی موثری برای بهبود علائم بیماری و بالا بردن کیفیت زندگی و طول عمر بیماران ارائه می‌شود.

این متخصص مغز و اعصاب اضافه می‌کند: البته بعضی از بیماران مبتلا به بیماری پارکینسون پس از گذشت مدتی از مصرف داروها دچار عوارضی نظیر حرکات اضافه یا کوتاه شدن مدت اثر داروها می‌شوند یا با گذشت زمان، میزان داروی مصرفی آنها افزایش می‌یابد که باعث بروز عوارض جانبی نظیر توهم می‌شود که در این موارد جراحی می‌تواند کمک‌کننده باشد.

منبع: روزنامه جام جم /پونه شیرازی