ناگفته‌های توفیقی از پشت‌ پرده «بورس خارج»

دکتر جعفر توفیقی با بیان اینکه در ابتدای سرپرستی وی در ابتدای دولت روحانی در وزارت علوم، یکی از مسائلی که بررسی آن در اولویت قرار داشت، "ابهام در فرآیند اعزام بورس خارج" بود، گفت: این بررسی به دلایل مختلفی از جمله بررسی مسائل و مشکلات مالی، بازنگری رشته‌های ضروری برای اعزام و بررسی کیفیت علمی پذیرفته‌شدگان بورس خارج صورت گرفت.

وی با بیان اینکه در حال حاضر به دلیل پیشرفت‌های علمی کشور در بسیاری از رشته‌ها نیاز به اعزام دانشجو به خارج نداریم، به تصمیم خود مبنی بر توقف موقت صدور تعهد جدید بورس خارج وادامه بررسی تعهدات سابق و موجود اشاره و اظهار کرد: البته در آن زمان هم تاکید کردیم که با این تصمیم تنها قرار است که تعهد جدید ایجاد نشود و تمام تعهدات قبلی همچنان پابرجا خواهد بود؛ در واقع این فرصتی بود که مشکلات و مسائل موجود در فرایند بورس خارج از جمله منابع مالی آن را بررسی کنیم؛ چرا که ممکن است به دلیل مشکل بودجه نتوانیم بورسیه‌هایمان را حمایت کنیم.

توفیقی نحوه پذیرش دانشجو برای اعزام به خارج را موضوع دیگری خواند که نیاز به بازنگری داشت و در این باره گفت: در بررسی‌ها مشخص شد که در سیستم گذشته که دانشجوی بورس خارج بدون شرکت در آزمون علمی و صرف بررسی مدارک انتخاب می‌شد، بسیاری از رتبه اول‌ها و فارغ‌التحصیلان ممتاز کارشناسی ارشد پذیرفته نمی‌شدند.

به گفته توفیقی، روش قبلی پذیرش دانشجوی بورس به نوعی نابرابری ایجاد می‌کرد؛ چرا که بسیاری از دانشجویان با کیفیت بسیار بالا پذیرفته نمی‌شدند و افرادی تنها بابررسی مدارک با عنوان بورس خارج پذیرفته می‌شدند بنابراین تصمیم گرفته شد از سال 93 پذیرش دانشجویان متقاضی اعزام به خارج از طریق آزمون دکتری انجام شود.

مشاور عالی وزیر علوم افزود: با این روند کسی که می‌خواهد به خارج اعزام شود باید در یک آزمون علمی تخصصی و با دانشجویان سطح بالا رقابت کند؛ ضمن اینکه از این پس فردی که گزینه اعزام به خارج را علامت می‌زند دیگر امکان تبدیل وضعیت به بورس تحصیلی داخل را ندارد و کسی که می‌خواهد بورس خود را تبدیل به داخل کند باید در آزمون دکتری شرکت و با دیگران رقابت کند تا بی‌عدالتی به وجود نیاید.

توفیقی در ادامه با اشاره به آمار افرادی که در سال‌های اخیر بورس خارج خود را به «داخل» تبدیل کرده‌اند و بدون آزمون دکتری در دانشگاه‌های کشور تحصیل می‌کنند، اظهار کرد: در دوران سرپرستی‌ام با توجه به آماری که گرفتیم متوجه شدیم از 800 نفر پذیرفته شده بورس خارج با مکانیزم غیرآزمون حدود 700 نفر بورس را تبدیل به داخل کرده‌اند و این نگرانی برای ما ایجاد شد که این دیگر بورس خارج نیست؛ ضمن آنکه متاسفانه در میان آنها افرادی هستند که معدل و توان علمی بالایی هم ندارند.