رتبه ایران در تولید گل جهان

گرچه گل سرخ در سراسر جهان از جمله لهستان‌، بلغارستان، مالزی، مراکش و تونس و کشورهای اروپا کشت می‌شود اما ریشه آن به خاورمیانه برمی‌گردد و اولین زادگاه تولید گل محمدی و گلاب به ایران و عطر و اسانس آن به یونان باز می‌گردد.

گل محمدی درختچه کوچک با شاخه‌های زیاد و تیغ‌های ریز، برگ‌های آن روی سبز براق و پشت خزی دارند. گل‌های صورتی کمرنگ و بسیار معطر که تولید یک لیتر اسانس این گل نیازمند استفاده از چهار تن گلبرگ است و به همین دلیل محصولی بسیار گران‌بهاست و کیلویی 25 میلیون تومان قیمت دارد.

روغن گل سرخ، ملکه روغن‌ها
روغن گل سرخ نیز عموما به عنوان ملکه روغن‌ها شناخته شده و از اولین روغن‌هایی است که در قرن دهم میلادی به وسیله ابوعلی سینا، طبیب ایرانی تقطیر شد. روغن گل سرخ یکی از گران‌ترین روغن‌هاست. هزاران کیلوگرم گل مصرف می‌شود تا مقدار کمی روغن حاصل شود ولی به سبب رایحه قوی و گل مانند می‌توان از روغن آن به مقدار کم مصرف کرد.

روغن گل سرخ که روغنی بی‌رنگ، شیرین و ملایم است بیشتر در مراکش به وسیله تقطیر با بخار تهیه می‌شود. این روغن بیشتر در رایحه درمانی استفاده می‌شود و گلاب تولید جانبی آن است. در تولید روغن گل‌سرخ از دو گونه گل استفاده می‌شود. رز دمشق (گل محمدی) به رنگ صورتی پر رنگ که بیشتر در بلغارستان، ترکیه و ایران پرورش داده می‌ود و رز کلمی یا رز سنتیفولیا، صورتی کم رنگ که بیشتر در مراکش، تونس و فرانسه کشت می‌شود.

کشورهای عربی بیشترین متقاضی گلاب ایران
جمال‌الدین جلالی، صادر کننده گیاهان دارویی درباره تولید گلاب و صادرات آن گفت: گلاب بیشتر در مناطق غربی ایران در شهرهای کردستان و کرمانشاه به دست می‌آید. وی با بیان اینکه بیشترین متقاضیان گلاب ایران کشورهای عربی هستند، اظهار کرد:‌ این کشورها گلاب ایران را با درجه پایین اسانس خریداری می کنند.

جلالی با بیان اینکه هر چه اسانس گلاب بیشتر باشد قیمت آن نیز بیشتر است، افزود: قیمت هر کیلوگرم اسانس گلاب که از آن عطر تولید می‌شود بالای 24 میلیون تومان است و در صورتی که خالص‌سازی شود قیمت هر کیلوگرم آن به 30 میلیون تومان هم می‌رسد.

صادرات عطر گل محمدی به کشورهای اروپای غربی
این صادر کننده گیاهان دارویی با بیان اینکه هر ساله بیش از سه تن عطر گل محمدی در ایران تولید می‌شود، اظهار کرد: باید این نکته را در نظر گرفت که شرایط تولید عطر گل محمدی بسیار سخت است به همین دلیل این عطر بسیار گران بهاست. وی با بیان اینکه تولیدکنندگان عطر گل محمدی صادرکننده محصول خود هستند، گفت: عطر گل محمدی بیشتر به کشورهای اروپای غربی صادر می شود.

جلالی با بیان اینکه گلاب بیشتر در شهرهای کاشان و خراسان تولید می‌شود، اظهار کرد: در هر مکانی که گل محمدی قابلیت پرورش داشته باشد می‌توان گلاب را تولید کرد.

18 نوع گل محمدی در ایران وجود دارد
این صادرکننده گیاهان دارویی گفت: در حال حاضر گل محمدی به اکثر مناطق ایران منتقل شده است؛ به طوری که بالغ بر 18 نوع گل محمدی در ایران وجود دارد که از نظر کیفیت گلاب‌گیری با یکدیگر متفاوت هستند. جلالی خاطر نشان کرد: گل محمدی در شهر کاشان از کیفیت بالاتری برخوردار است چراکه به دلیل وجود شرایط اقلیمی مناسب می‌توان گلاب خالص‌تری را به دست آورد.

احتمال کاهش صادرات گلاب
وی با بیان اینکه قیمت گلاب بسته به میزان اسانس آن متفاوت است، گفت: گلاب مرغوب از هر کیلوگرم 10 هزار تومان به پایین به صورت فله‌ای در بازار وجود دارد که اگر در بسته‌بندی شیشه‌ای باشد می‌توان قیمت آن را لیتری 6500 تومان عنوان کرد. جلالی با بیان اینکه گلاب به صورت بسته‌بندی در بطری‌هایی به اندازه 200 تا هزار سی.سی صادر می‌شود، اظهار کرد: صادرات گلاب از کشور روز به روز رونق می‌گیرد اما با افزایش قیمت گل محمدی پیش‌بینی می‌شود امسال نسبت به سال گذشته میزان صادرات کاهش پیدا کند.

افزایش 2 برابری قیمت گلاب
وی افزود: قیمت گلاب از سال گذشته تا امسال دو برابر شده است؛ به طوری که سال گذشته قیمت گلاب 5000 تومان و امسال 10 هزار تومان شده است که این مساله تاثیر مستقیمی بر میزان صادرات گلاب می گذارد.

صادر کننده گیاهان دارویی تصریح کرد: شش کشور دنیا تولیدکننده اصلی گلاب هستند اما خاک ایران و همچنین شرایط اقلیمی آن برای کاشت و تولید گل محمدی مناسب‌تر است؛ به طوری که می‌توان گفت کیفیت گل محمدی تولید شده در ایران در میان کشورهای لهستان‌، بلغارستان، مالزی، مراکش و تونس بهتر است.

گلاب ایران گران‌تر از تونس و مراکش
جلالی با بیان اینکه ایران اولین زادگاه گل سرخ بوده است، گفت: کشورمان در تولید گل سرخ و گلاب از نظر کیفیت محصول حرف اول را می‌زند اما قیمت گلاب ایران در مقایسه با گلاب کشور مراکش و تونس گران‌تر است به همین دلیل میزان تقاضا برای صادرات از کشور ایران نسبت به مراکش و تونس پایین‌تر است چرا که گلاب در این کشورها ارزان‌تر است.

وی راهکار خود را برای افزایش صادرات این محصول عنوان و اظهار کرد: برای تولید هر محصول دولت تنها باید نظارت اجرایی داشته باشد به طوری که با ارائه تسهیلات و وام، تولیدکننده را تشویق به افزایش تولید کند چرا که تنها از این طریق می توان به فکر افزایش صادرات و ارزآوری برای کشور بود.

این صادر کننده گیاهان دارویی تصریح کرد: دولت باید با نظارت اجرایی خود و ارائه تسهیلات، موجب تشویق تولیدکنندگان و تقویت بخش خصوصی شود تا با ایجاد رقابت، تولید افزایش یابد. وی افزود: دولت باید اقداماتی در راستای کاهش دلالی و همچنین افزایش کیفیت انجام دهد.

مراحل تولید گلاب
اردیبهشت ماه با عطر گل محمدی رنگ و بوی دیگری دارد، شهرهای بسیاری مانند قمصر کاشان، کردستان و اصفهان را می‌توان یافت که مردم برای دیدن انبوهی از گل و گلاب‌گیری به این‌ شهرها سفر می‌کنند. و اما فرآیند گلاب‌گیری که از اوایل اردیبهشت آغاز می‌شود همچنان ادامه دارد و به این شکل است که دیگ‌های بزرگ را پر از گلبرگ‌های گل محمدی و آب کرده و روی تل هیزم می‌گذارند و گلاب را با تقطیر بدست می‌آورند.

پیش از این برای مراسم گلاب‌گیری دیگ مخصوص و گل‌های محمدی را کنار رودخانه‌ها می‌بردند و ضمن خواندن ادعیه مذهبی مراسم را انجام می‌دادند. گرچه گلاب‌گیری رایج امروزی، صنعتی ساده به حساب می‌آید و در اغلب نقاط سرزمین پهناور ایران نیز به همین سبک انجام می‌شود اما تهیه گلاب ناب مستلزم رعایت نکات زیادی است که در واقع نیاز به دانستن هنر گلاب‌گیری دارد.

خواص گلاب
از گلاب برای رفع عوارض حادث از زکام، قطع خونریزی از سینه، خشونت صدا، ضد سرفه، خفقان گرم، درد معده و روده، دل پیچه سرد و گرم، درد کبد و طحال، علاج نزله سرد، سردرد‌های گرم، درد چشم و تقویت حواس، ایجاد نشاط و تقویت دل استفاده می‌شود.

به دلیل خاصیت ضد عفونی‌کنندگی، گلاب یکی از پاک‌کننده‌های قوی برای پوست‌های خشک و حساس است.