گوناگون

محیط‌ زیست در دولت روحانی سبز شد

پارسینه: سازمان محیط زیست درواقع در یک سال گذشته به همه انتظاراتی که وجود داشت پرداخته است و یا حداقل تلاش کرده از بحرانی تر شدن شرایط پیشگیری کند؛ آلودگی هوا،‌ دریاچه ارومیه، دریاچه هامون،‌ حفظ گونه های جانوری و گیاهی، حفظ جنگل های بلوط زاگرس و ...

دولت حجت الاسلام حسن روحانی یکی از اولویتهای خود را حل مشکلات زیست محیطی کشور قرار داد، چون در طول سالهای قبل، خشک شدن دریاچه و تالابهای کشور، آلودگی هوا و شکارهای غیر مجاز محیط زیست را در معرض نابودی قرار داده بود. در همین راستا وقتی معصومه ابتکار به عنوان رئیس سازمان محیط زیست انتخاب شد، همان روز دوم کاری خود سفری به ارومیه داشت و از دریاچه نیمه خشک آن بازدید کرد.

سازمان محیط زیست درواقع در یک سال گذشته به همه انتظاراتی که وجود داشت پرداخته است و یا حداقل تلاش کرده از بحرانی تر شدن شرایط پیشگیری کند؛ آلودگی هوا،‌ دریاچه ارومیه، دریاچه هامون،‌ حفظ گونه های جانوری و گیاهی، حفظ جنگل های بلوط زاگرس و ...

در این گزارش تلاش شده فعالیت های سازمان محیط زیست کشور در یک سال گذشته مرور شود؛

اقدامات سازمان محیط زیست:

فعالیت	توضیح
احیای دریاچه ارومیه	موضوع خشک شدن دریاچه ارومیه از سال 89 به طور جدی در رسانه ها مطرح شد. البته قبل از بسیاری از مسئولان و کارشناسان هشدارهایی درباره کم آب شدن دریاچه ارومیه داده بودند. طرح هایی همان سالها برای احیا آن دادند مانند انتقال آب دریای خزر و انتقال حق آبه. اما در دولت یازدهم اولویت اصلی دولت و سازمان برای احیای آن قرار گرفت. ابتدا یک کارگروهی تشکیل شد و سپس عیسی کلانتری مسدول احیای آن شد. طبق برنامه ای که این کارگروه دارد، قرار است که حق آبه دریاچه ارومیه بازگردانده شود و اینکه از سال 98 هم آب از رودخانه زاب به این دریاچه وارد شود.با اینکه برخی کارشناسان محیط زیست معتقدند که با احیای آن حیات اکوسیستم به آن بازنمی گردد اما کلانتری می گوید که " طرح های که داریم حدود 4 هزار و 200 کیلومتر از آب این دریاچه با غلظت نمک 25 درصد از تامین می شود، حتی آرتمیاها هم دوباره در این دریاچه حیات پیدا می کنند. ما تلاش می کنیم که حتی فلامینگوها و پرندگانی که به این دریاچه مهاجرت می کردند باز هم بازگردند و دوباره دریاچه به شرایط قبلی بازگردد." اما هنوز مشخص نیست چقدر زمان برای احیای آن نیاز است.
بازگشت آب به هامون	دریاچه هامون هم مانند بسیاری دیگر از دریاچه ها و تالابهای کشور در معرض خطر قرار دارد از این رو سال گذشته ابتکار به همراه با گری لوییس نماینده ارشد سازمان ملل متحد در ایران از این دریاچه دیدار کردند تا موقعیت آن را بررسی کنند. همزمان هم یک زنجیره انسانی برای حفظ آن تشکیل شد. بعد از خشکسالی مدید، امسال آب به هامون بازگشت و با زندگی مجدد این تالاب بین المللی، بازگشت پرندگان مهاجر، ماهیان بومی و احیای مشاغل کشاورزی، حصیربافی، گاومیش داری هم در این منطقه ازسرگرفته شد. در کنار بارش ها، دولت هم برای برداشتن موانع ورود آب و باز شدن آبراهه ها و تلاش هایی در سطوح محلی و استانی، ملی، دو جانبه و بین المللی پیگیری کرد. از جمله جلب همکاری دولت دوست افغانستان که با ایران در داشتن این زیست بوم ارزشمند مشترک است.
خروج بنزین های پتروشیمی از توزیع	یکی از جنجالهایی که اخیر در حوزه محیط زیست به وجود آمد، آلودگی بنزین تولید پتروشیمی ها است. سازمان محیط زیست اعلام کرد که این بنزینها سرطانزا هستند و برای همین کمیسیون انرژی جلسه ای را برای این موضوع تشکیل داد. بعد از آن، اعلام شد که اسناد ارائه شده از سوی سازمان محیط زیست مبنی بر سرطان‌زا بودن بنزین پتروشیمی کافی نیست. اما ابتکارگفت: تمام سندها برای ارائه آماده شده و موجود است و موضوع سرطان‌زا بودن پتروشیمی بسیار شفاف بوده و مثل روز روشن است.او گفت کسانی که منافعشان با بنزین سرطانی پتروشیمی گره خورده تهمت واردات بنزین توسط همسرم رابه من نسبت می دهند در حالی که این موضوع از وزارت نفت قابل پیگیری و استعلام است.
سفر به عراق و تلاش برای حل مشکل ریزگردها	برای حل مشکلات ریزگردها که سالهاست کشور را دچار مشکل کرده معصومه ابتکار به همراه هیاتی به کشور همسایه عراق سفر کرد. در این سفر یک تفاهم نامه برای حل این مشکل منعقد شد . یکی از راههای تثبیت گرد و غبار، نهال کاری گونه های سازگار با محیط است که ایران در این زمینه تجربه خوبی دارد و قرار است برای مقابله با گرد و غبار ورودی به کشورهم مورد استفاده قرار گیرد. به عنوان یک اقدام عملی پس از امضای تفاهم نامه در بغداد و مذاکرات متعدد و طولانی، در شهر کربلا اولین نهال ها توسط هیات ایرانی کاشته شد.
بازنگری اساسی در سیاست‌های شکار	سازمان محیط زیست شکار را برای 5 سال ممنوع کرد تا بدین شیوه از حیات وحش کشور حمایت کند. چون در دولت قبلی به یکباره جواز برای تفنگهای شکاری دادند و همین باعث شد تا شکار در کشور افزایش پیدا کند و از سوی دیگر هم قاچاق آن وجود دارد.به دنبال آن، جمعی از کشارچیان مریوانی لوله های تفنگشان را شکستند. این اقدام سبب شد تا در کشور بسیاری دیگر از شگارچیان هم با شکستن تفنگ خود مدافع حیات وحش شوند.
تشکیل صندوق ملی محیط زیست	صندوق ملی محیط زیست پس از 8 سال وقفه تشکیل شد. اولین جلسه مجمع صندوق ملی محیط زیست روز سه شنبه 21 آبان با حضورعلی طیب نیا وزیر امور اقتصاد و دارائی، محمدرضا نعمت زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت ومحمدباقر نوبخت معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور در سازمان تشکیل شد. در این جلسه سابقه قانون تشکیل این صندوق که در برنامه چهارم به تصویب رسیده بود، همچنین اساسنامه آن بررسی و قرار شد برای اجرائی شدن فعالیت‌ صندوق کارگروهی متشکل از نمایندگان وزارت اقتصاد و دارائی و سازمان حفاظت محیط زیست تشکیل شود. اساسنامه صندوق هم مورد بازنگری قرار گرفت و قرار شد بعد از اصلاح برای تصویب تقدیم هیئت وزیران شود. راه اندازی صندوق ملی محیط زیست از اولویت‌های دولت یازدهم است و با هدف حمایت از فعالیت‌های اقتصادی سبز، کاهش آلودگی‌ها و بهبود وضعیت محیط زیست تشکیل شده است.
لغو فروش اراضی پارک پردیسان	در جلسه هیات دولت مصوبه فروش اراضی پارک پردیسان لغو شد. در دولت قبل موضوع فروش پارک پردیشان اعلام شد، اما همان زمان محمدجواد محمدی‌زاده رئیس سازمان محیط زیست با بیان اینکه هرکسی که از فروش پارک پردیسان صحبت کرده، دروغی را تکرار کرده است، گفت: به رغم اینکه محیط زیست بخش غربی این پارک را در اختیار شهرداری قرار داده است اما با بی‌مهری برخی از مسئولین شهرداری روبرو شده‌ است. با این حال این موضوع صحت داشت و معصومه ابتکار در نخستین اقدام زیست‌محیطی خود پس از انتصاب به عنوان رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، خواستار توقف مصوبه فروش پارک پردیسان شد.
لایحه‌ هوای پاک	بررسی طرح یک فوریتی الزام دولت به حمایت از استان‌هایی که مورد هجوم ریزگردها قرار گرفته‌اند در این دوره به عنوان طرح هوای پاک تغییر کرد و در دستور کار جلسه علنی 8 بهمن ماه قرار گرفت؛ پس از در دستور کار قرار گرفتن این طرح، محمد دهقان عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی گفت: لایحه‌ای در دولت در مورد حفاظت از محیط زیست در حال آماده شدن است که دولت می‌خواهد این لایحه را ارائه کند. لذا بهتر است برای اینکه دوباره کاری نشود، فعلا طرح هوای پاک مورد بررسی قرار نگیرد تا لایحه دولت به مجلس تقدیم شود. در نهایت رئیس مجلس از دستور خارج کردن طرح هوای پاک را به رای وکلای ملت گذاشت. سرانجام ابتکار رئیس سازمان محیط زیست اعلام کرد که تا پایان خرداد این لایحه تصویب می شود. برمبنای این لایحه دستگاههایی که در زمینه آلودگی هوا نقش دارند باید به وظایف خود عمل کنند درغیراینصورت جریمه می شوند.
افتتاح مرکز پایش آلاینده‌های زیست محیطی مشهد	خرداد ماه امسال مرکز پایش آلاینده‌های زیست محیطی مشهد برای نخستین بار در کشور افتتاح شد. در مراسم افتتاح آن، ابتکار گفت: افتتاح این مرکز یک هم‌پیمایی بین شهرداری و دولت است که اثرات بسیاری خوبی را به دنبال دارد و باید از افتتاح این مرکز یک الگوسازی مستمر در بخش ملی برای سایر شهر‌ها داشته باشیم .
جنگل های زاگرس و ممنوعیت بهره‌برداری از جنگل‌های سالم	چندی پیش خبر رسید ۱۹ میلیون درخت بلوط در جنگل های زاگرس فقط در محدوده استان ایلام نابود شده است. در جلسه روز یکشنبه ۱۴ اردیبهشت ۹۳ هیات دولت، گزارشی از روند خشک شدن جنگل های بلوط زاگرس ارائه شد و البته تصمیمی هم در این به همراه داشت. توجه به اهمیت جنگلهای زاگرس در توسعه و تمدن غرب کشور و لزوم توجه به این موضوع مقرر شد معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری حمایت های لازم را به منظور اجرای طرحهای مدیریت و احیای جنگل های زاگرس به عمل آورد. همچنین در راستای پایداری جنگل های زاگرس مقرر شد توسعه جنگل کاری اقتصادی مورد حمایت وپشتیبانی قرار گیرد. - رئیس سازمان حفاظت محیط زیست از ارائه پیشنهاد ممنوعیت بهره‌برداری از جنگل‌های سالم خبر داد و گفت: سازمان اقدامات خود را برای حفاظت از جنگل‌های کشور به ویژه جنگل‌های زاگرسی آغاز کرده و علاوه بر تشکیل یکسری کارگروه‌ها، برنامه‌هایی را نیز تدوین کرده است که به زودی نتایج آن اعلام خواهد شد.

فعالیتهای زیست محیطی:

فعالیت	توضیح
طرح یوزپلنگ بر پیراهن تیم‌ملی فوتبال در جام‌جهانی 2014	با تلاش گسترده فعالان گردشگری و محیط زیست قرار شد تا طرح یوز ایرانی بر روی لباس تیم ملی ایران در بازی های جام جهانی 2014 قرار گیرد اما پس از مدتی اعلام شد که فیفا با این موضوع مخالف است. اما سازمان محیط زیست اعلام کرد که فیفا هم موافقت خود را اعلام کرده است و روز 12 بهمن از این طرح رونمایی شد.اما پس از آن اعلام شد که این طرح یوزپلنگ ایرانی نیست و حتی محمد علی اینانلو در گفت و گو با برنامه 90 اعلام کرد یوزپلنگی که روی پیراهن ایران رفته است، یوزپلنگ آفریقایی است و نه ایرانی.
نمایشگاه چالش‌های زیست محیطی	نمایشگاه چالش‌های زیست محیطی برگزار شد و رییس جمهور از آن بازدید کرد.در این بازدید پیراهن محیط‌ بانی و کارت شناسایی همیار محیط زیست و همچنین ویواریوم پرنده «ماهی خورک سینه سفید» به رییس جمهوری اهدا شد.
مسیر سبز ساحل پاک	در اسفند سال 92، رئیس سازمان محیط زیست با استانداران گلستان، مازندران، گیلان، البرز و قزوین و تهران تفاهم نامه ای را امضاء کردند به نام مسیر سبز ساحل پاک. براساس این تفاهم نامه، پیمانی برای آغاز یک حرکت اجرایی و عملی برای پاکسازی مسیرهای منتهی به شهرهای شمالی در روزهای تعطیلات نوروزی بسته شد.
جشن بخشش	در جشن بخشش که برای اولین بار در کشور برگزار شد، خانواده محیط بان شهید بایرامی حضور یافتند و از قصاص قاتل فرزندشان گذشتند. فرزند آنها در دهه 80 به دلیل درگیری با یک شکارچی متخلف به قتل رسید.
زیست توپ	در مراسم بدرقه تیم ملی فوتبال کشور به مسابقات جام جهانی فوتبال 2014 برزیل که در ورزشگاه 12 هزار نفری آزادی برگزار شد، ابتکار «زیست توپ» را به کاپیتان تیم نکونام سپرد تا سفیر ایرانیان دوستدار طبیعت و محیط زیست باشد. قرار است این توپ روز مسابقه تیم های ملی ایران و آرژانتین از سوی کاپیتان تیم ملی ایران به لیونل مسی کاپیتان تیم ملی آرژانتین اهدا شود. بر روی 32 تکه این توپ، تصویر گونه های در معرض خطر 32 کشور نقاشی شده است. این اقدام که از سوی انجمن یوزپلنگ ایرانی و پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی صورت گرفته با تحقیق در مورد گونه های در معرض تهدید، آنها را به جام جهانی که میلیاردها نفر در مقطعی از زمان شاهد آن هستند معرفی کرده است.

حواشی محیط زیستی

اتفاق	توضیح
آتش سوزی جنگلهای گلستان	شهریور سال قبل آتش از حاشیه جاده گلستان - مشهد آغاز شد و به مدت 5 روز ادامه داشت. همین سبب شد تا بسیاری از جنگلهای گلستان و شمال کشور در این آتش سوزی بسوزد چون نبود امکانات و وزش باد سبب شد تا مهار آن سخت باشد.
ادغام سازمان محیط زیست	سال گذشته جمعی از نمایندگان مجلس، موضوع ادغام سازمان محیط زیست با سازمان جنگلها و سازمان هواشناسی، را درراستای ادغام سازمانهای موازی اعلام کرد. در اینباره رییس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: به جای ادغام سازمان‌های مرتبط با محیط زیست، مدیریت یکپارچه را دنبال خواهیم کرد. یعنی در دولت جدید به جای پیگیری بحث ادغام، با سایر دستگاه‌ها همکاری تنگاتنگ و جدی خواهیم داشت و ساز و کارهای اجرایی و مدیریتی منسجم و هماهنگی تعریف و تدوین می کنیم.
مرگ حیوانات در سرمای زمستان	سال قبل با سرمای شدید و کمبود غذا برای حیوانات، برخی از آنها برای پیدا کردن غذا به سمت جاده ها می رفتند و همین سبب مرگ بسیاری از آنها شد. به طوریکه يك توله پلنگ در جاده گچساران در برخورد با خودرو كشته شد و در خرم آباد هم يك قلاده پلنگ بالغ دچار ضايعه نخاعي شده وبراي مداوا به تهران منتقل شد که پس از مدتی او هم از دست رفت. یک توله پلنگ هم در استان كهگيلويه و بويراحمد کشته شد .