پروتکل الحاقی درباره ایران اجرا میشود
پارسینه: مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی معتقد است که بازرسان این آژانس باید امکان دسترسی به همه مراکز و سایتها از جمله مراکز نظامی این کشور را داشته باشند.
یوکیا آمانو که از روز سه شنبه در چارچوب سفری دو روزه به فرانسه رفته است، اعلام کرد: به موجب مفاد پروتکل الحاقی پیمان منع تکثیر سلاحهای هستهای که تهران تعهد کرده است در صورت انعقاد توافق نامه بین المللی تا پایان ژوئن درباره برنامه هستهای ایران به اجرا گذارد، بازرسی از سایتها و مراکز مشکوک ایران امکان پذیر است .
مسئله بازرسی از مراکز هستهای ایران که هدف از آن کنترل و حصول اطمینان از ماهیت مسالمت آمیز برنامه هستهای این کشور است، همچنان یکی از موارد بسیار حساس و اختلاف برانگیز در مذاکرات کنونی میان ایران و قدرتهای بزرگ است .
هفته گذشته آیت الله علی خامنهای، رهبر معظم ایران، امکان نظارت بر مراکز نظامی ایران را توسط بازرسان آژانس بین المللی ا نرژی اتمی به شدت رد کرد و در همین حال یک افسر بلندپایه نظامی ایران نیز چنین چیزی را درخواست رسمی جاسوسی دانست .
یوکیا آمانو در مصاحبه با خبرگزاری فرانسه و روزنامه فرانسوی لوموند تاکید کرد: من از گمانه زنی در این باره یا تفسیر این اظهارنظرها (سخنان مقامات ایران) خودداری میکنم. آژانس بین المللی ا نرژی اتمی یک سازمان فنی است و توجه و تلاش خود را بر روی واقعیات متمرکز میکند .
یوکیا آمانو ژاپنی خاطر نشان کرد بیشتر یک صد و بیست کشوری که در جهان پروتکل الحاقی پیمان منع تکثیر سلاحهای هستهای را اجرا میکنند و مطابق با این پروتکل به بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی اجازه بازرسیهای سرزده و اعلام نشده را از سایتهای هستهای خود میدهند، بر این عقیده هستند که آژانس بین المللی ا نرژی اتمی حق دارد اجازه دسترسی به همه مراکز از جمله مراکز نظامی کشورهای عضو را درخواست کند .
مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی افزود: در حال حاضر ایران پروتکل الحاقی پیمان منع تکثیر سلاحهای هستهای را اجرا نمیکند اما زمانی که این اتفاق بیفتد، آژانس بین المللی انرژی اتمی همان تدابیری را که در مورد دیگر کشورها اجرا میکند درباره ایران نیز به اجرا خواهد گذاشت. آمانو در عین حال تصریح کرد که آژانس بین المللی انرژی اتمی در بازرسیهای خود، جنبه حساس برخی از مراکز را مد نظر قرار خواهد داد .
ایران که برنامه هستهای بحث برانگیز آن از بیش از یک دهه پیش به مسئلهای تنش آفرین تبدیل شده، مذاکرات حساسی را از یک طرف با جامعه بین المللی و از طرف دیگر با آژانس بین المللی ا نرژی اتمی انجام میدهد .
انتظار میرود ایران و گروه پنج به علاوه یک شامل آمریکا، روسیه، فرانسه، انگلیس، چین و آلمان تا پایان ژوئن یک توافق نامه هستهای تاریخی امضا کنند که بتواند ماهیت صرفا مسالمت آمیز فعالیتهای هستهای ایران را تضمین کند و در ازای آن تحریمهایی که جامعه جهانی بر ضد تهران به اجرا گذاشته است، لغو شوند .
در توافق اولیهای که ایران و قدرتهای بزرگ در سوئیس امضا کردهاند، همه جزئیات فنی و حقوقی مربوط به حل و فصل مسئله هستهای ایران آمده است. در این سند پارامترهای مربوط به نکات کلیدی مذاکرات میان ایران و قدرتهای بزرگ از جمله غنی سازی اورانیوم، کنترل تاسیسات و مراکز هستهای، تحریمهای اعمال شده بر ضد ایران و مدت اجرای توافق نامه آورده شده است .
آژانس بین المللی انرژی اتمی که مسئولیت کنترل توافق نامه نهایی میان ایران و قدرتهای بزرگ (البته اگر امضا شود) را بر عهده خواهد داشت، تلاش میکند تا ابعاد نظامی احتمالی فعالیتهای هستهای ایران را پیش از سال دو هزار و سه بررسی کند. این در حالی است که مقامات تهران پیوسته هر گونه تلاش برای دستیابی به سلاح هستهای را به شدت تکذیب کردهاند .
مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی خاطر نشان کرد: برای بررسی ابعاد نظامی احتمالی برنامه هستهای ایران، چندین ماه زمان نیاز است و این مسئله تا اندازه زیادی به همکاری ایران بستگی دارد اما این روندی نیست که نتوان پایانی برای آن متصور شد. ما میتوانیم این مسئله را در یک دوره زمانی منطقی روشن کنیم .
آژانس بین المللی انرژی اتمی به عنوان مثال خواستار آن است که بازرسان این نهاد به مرکز نظامی پارچین که نزدیک تهران واقع شده است، دسترسی داشته باشند. کشورهای غربی احتمال میدهند که ایران در این مرکز نظامی انفجارهای متعارفی که میتواند در برنامه هستهای این کشور کاربرد داشته باشد، آزمایش کرده است اما مقامات ایران این مسئله را کاملا تکذیب میکنند .
یوکیا آمانو ادامه داد: در عوض، گرفتن ضمانتهای معتبر مبنی بر اینکه همه فعالیتهای هستهای ایران اهداف صلح آمیز را دنبال میکنند، سالها زمان خواهد برد .
اگر توافق نامهای بین المللی درباره برنامه هستهای ایران میان این کشور و قدرتهای بزرگ گروه پنج به علاوه یک منعقد شود، آژانس بین المللی انرژی اتمی مسئولیت کنترل بر اجرای آن را بر عهده خواهد گرفت و وظیفه خواهد داشت گزارشهای خود را در این باره به شورای امنیت سازمان ملل متحد ارائه کند .
یوکیا آمانو افزود: این بزرگترین عملیاتی خواهد بود که آژانس بین المللی انرژی اتمی به اجرا خواهد گذاشت و نیازهای انسانی، مالی و مادی آن قابل توجه خواهد بود .
در حال حاضر هر روز بین چهار تا ده بازرس آژانس بین المللی انرژی اتمی در ایران فعالیت میکنند اما در صورت امضای توافق نامه نهایی درباره برنامه هستهای ایران، دست کم روزانه ده بازرس هستهای باید در ایران به بازرسی و کنترل بپردازند و علاوه بر این به تجهیزات جدیدی از قبیل دوربین و مهر و موم نیاز خواهند داشت .
یوکیا آمانو هزینه احتمالی چنین عملیاتی را که آژانس بین المللی انرژی اتمی باید در ایران انجام دهد، مشخص نکرد اما یادآوری کرد که اجرای توافق نامه موقتی که نوامبر سال دو هزار و سیزده میان تهران و قدرتهای بزرگ منعقد شد و بر اساس آن بخشی از برنامه هستهای ایران در ازای تعدیل تحریمهای اعمال شده بر ضد این کشور به حال تعلیق درآمد، ماهانه یک میلیون یورو هزینه در بر داشت .
نقد بده نسيه هم نگير